Arap Yarımadası'nın önemli şehirlerinden Mekke, Yesrib ve Taif'in önemini keşfedin. İslam'ın doğuşundaki rolü ve sosyal önemleri hakkında bilgi edinin.
Peygamberlere iman, onları tanımayı ve hayatlarını öğrenmeyi gerekli kılar. Peygamberimizin hayatını ve yaşantısını öğrenmek bize onun aile hayatını, çocuklara, gençlere, yaşlılara, fakir veya zenginlere nasıl davrandığını anlatır. Mücadelesini, sabrını, cesaretini, metanetini, zorluklar karşısındaki direncini, ilme ve ahlaka verdiği önemi gösterir. Aynı zamanda Peygamberimizi (s.a.v.) en güzel şekilde tanıyıp sevmemizi, onu rehber edinerek örnek bir mümin olmanın yollarını gösterir.
İslam öncesinde Bizans, Sâsânî ve Çin imparatorluklarının hüküm sürdüğü topraklar ile Hindistan ve Türkistan bölgelerinde çeşitli dinlerin varlığı bilinmektedir. İslam’ın doğduğu sıralarda Mecûsîlik; İran dışında Umman, Bahreyn, Yemen ve Necran bölgelerinde de yaygındı. Orta Asya bölgesinde hüküm süren Türk devletleri Şamanizm’in etkisi altında kalmıştı. Asya’nın güneyinde büyük bir yarımada olan Hindistan’da ise Hinduizm egemendi. Güneydeki Araplar arasında yaygınlaşmış olan Sâbiîlik, Arapların yarımadanın dışından aldıkları en eski dindir. Yahudilik İsrailoğulla- rına özgü olduğundan diğer mil- letler arasında yaygınlaşmamıştı. Putperestlik ise Cahiliye Arapları ile Afrikalılar arasında yaygın bir inanış idi.
Arap Yarımadası birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Bu yönüyle din, kültür ve gele- nek açısından apayrı bir konuma sahiptir. İslam’ın doğduğu bu coğrafyanın siyasi, sosyal ve ekonomik yapısını, dinî ve kültürel zenginliklerini bilmek, Peygamber Efendimizi daha iyi tanımak ve İslam’a davet sürecini anlamak açısından önemlidir.
Putperestliğin yaygın olduğu Arap Yarımadası’nda Yahudilik, Hıristiyanlık, Mecûsîlik, Sâbiîlik ve Haniflik gibi değişik inanç şekilleri de vardı. Yahudilik Arap Yarımadasına Bâbil Kralı’nın zulmünden kaçan Yahudiler vasıtasıyla girmiştir. Yahudiliğe göre İsrailoğulları seçkin insanlar, diğer milletler onlara kıyasla sıradan insanlardır. Özgürlük ko- nusunda hassas olan Araplar bu durumu kabul etmedikleri için Yahudiliğe karşı mesafeli olmuş- lardır.
Hıristiyanlık ise Arap Yarımadası’nda kuzeyde Gassânîler ve Hîreliler, Irak’ta Lahmîler; güneyde de Habeşlilerin Yemen’i işgaliyle Nec- ran Arapları arasında yayılmıştır.
İran’da yaygın olan Mecûsîlik, Sâsânî İmparatorlu- ğu’nun resmî dini olup daha çok yönetici sınıf ve zenginler arasında yayılmıştır. Arap Yarımada- sı’nda bulunan Mecûsîlerin büyük çoğunluğu ise Bahreyn, Yemen ve UmSen bölgelerinde bulunmaktadırlar.
Arap Yarımadası, çeşitli dinlerin ve kültürlerin bir arada yaşadığı bir bölgeydi. İslam'ın doğuşundan önce, Araplar arasında putperestlik yaygındı, ancak Yahudilik, Hıristiyanlık ve Mecûsîlik gibi diğer dinler de mevcuttu. Peygamberimizin hayatını öğrenmek, bize onun bu farklı dinlerle ve kültürlerle nasıl başa çıktığını ve İslam'ı nasıl yaydığını gösterir.
Peygamberimizin Hayatını Öğrenmenin Önemi
Cahiliye Dönemi'nde Arapların sosyal ve ekonomik hayatı, sert iklim koşulları ve çöl ortamı tarafından şekillendirilmiştir. Bu dönemde, Araplar çoğunlukla göçebe bedeviler ve yerleşik hadariler olmak üzere iki ana gruba ayrılıyordu.
| Sınıf | Açıklama |
|---|---|
| Hürler | Toplumun en üst sınıfıdır. Asilzadeler, kabile reisleri ve zengin tüccarlar bu sınıfa dahildir. |
| Esirler | Köle ve cariyelerden oluşan sınıftır. Eşya gibi alınıp satılır, miras yoluyla el değiştirir ya da hediye edilirlerdi. |
| Mevali | Azatlı köle ve cariyelerden oluşan sınıftır. Köle gibi alınıp satılmasalar da hürlerle aynı haklara sahip değillerdi. |
Cahiliye Dönemi'nde Arapların sosyal ve ekonomik hayatı, sert iklim koşulları ve çöl ortamı tarafından şekillendirilmiştir. Bu dönemde, Araplar çoğunlukla göçebe bedeviler ve yerleşik hadariler olmak üzere iki ana gruba ayrılıyordu. Arap ekonomisi ise ticaret, ziraat, hayvancılık ve zanaata dayanıyordu.
İlgili Kaynaklar:Mekke, İslam'ın kutsal şehri olan Mekke, tarım yapma imkânı olmayan, Kur'an'ın ifadesiyle ekin bitmeyen bir vadidir. Mekke, Hz. İbrahim'in eşi Hz. Hacer ve oğlu Hz. İsmail'i buraya getirmesi ve ardından zemzem suyunun çıkmasıyla kurulmuştur. Mekke'nin ekonomik hayatı ticarete dayalıdır. Şehir, Yemen, Şam ve Habeşistan'a yaz ve kış kervanları göndererek büyük kârlar elde etmiştir.
Mekke'nin kuruluşu, Hz. İbrahim'in, eşi Hz. Hacer ve oğlu Hz. İsmail'i buraya getirmesi ve ardından zemzem suyunun çıkmasıyla başlar. Rabbʼinin emriyle tevhid mücadelesi için yeni bir cephe açan Hz. İbrahim, eşi ve oğlunu burada bırakıp Filistin’e geri dönmüştür.
Mekke'nin ekonomik hayatı ticarete dayalıdır. Kent, Yemen, Şam ve Habeşistan'a yaz ve kış kervanları göndererek büyük kârlar elde etmiştir.
Hz. İbrahim'in getirdiği tevhid inancına sahip Mekkeliler zamanla putperestliği benimseye- rek Kâbe ve çevresini putlarla doldurmuşlardı. Hayatları cahiliye zihniyeti ile şekillenmiştir. Cahiliye zihniyeti, kişinin mensubu olduğu kabilesini ya da soyunu üstün görürken başkalarını küçük ve hakir görmesidir.
Mekke, İslam tarihi açısın- dan Arap Yarımadası'nın en önemli bölgesidir. Sosyal yapısı ve coğrafi şartları nedeniyle bu bölgede herhangi bir dev- let kurulmamış, halkı kabile sistemine dayalı bir hayat sürmüştür. Mekke, Medine ve Taif şehirlerini içine alan bu bölge, Şam ile Yemen'i birbirine bağlayan ticaret yolunun üzerinde bulunması sebebiyle son derece önemli bir konuma sahiptir.
Arabistan'da Mekke, Yesrib ve Taif şehirleri önemli bir yere sahipti. Mekke dini ve ticari açıdan öne çıkarken, Yesrib tarım ve hayvancılıkla uğraşan bir şehirdi. Taif ise zengin su kaynaklarına ve verimli topraklara sahipti.
Mekke, Arabistan'ın batısında yer alan bir şehirdir. Kâbe'nin bulunduğu şehir olarak bilinir ve İslam'ın kutsal topraklarından biridir. Mekke'nin ilk sakinleri Amâlikalılardı. Daha sonra Kureyş kabilesi şehre yerleşmiş ve şehrin yönetimini ele geçirmiştir. Kureyş kabilesi Mekke'yi önemli bir ticaret merkezi haline getirmiştir.
Yesrib, Arabistan'ın batısında yer alan bir şehirdir. Hz. Peygamber'in hicretinden sonra Medine-i Münevvere ismini almıştır. Yesrib'in ilk sakinleri Amâlikalılardı. Daha sonra Filistin ve Suriye Yahudileri şehre yerleşmiştir. Me'rib Barajı'nın yıkılmasıyla Yemenli Kahtânî Araplarından olan Evs ve Hazrecliler Yesrib'i yurt edinmişlerdir.
Taif, Arabistan'ın batısında yer alan bir şehirdir. Mekke'nin yaklaşık 90 km güney doğusunda yer almaktadır. İlk sakinleri Amâlikalılardı. Daha sonra Sakiflilerin yönetimi ele geçirmesiyle de Taif olarak anılmıştır. Taif'in iklimi diğer şehirlerden farklı olarak kışın soğuk, yazın serindir. Bu nedenle Mekke'nin ileri gelenleri yazları burada geçirirlerdi.