9.Sınıf Kur’an-ı Kerim Dersi (3. ÜNİTE KUR’AN-I KERİM’İ DOĞRU VE GÜZEL OKUMA: TECVİD) Özeti

Kur'an-ı Kerim'i Doğru ve Güzel Okuma: Tecvid

Tecvid, Kur'an-ı Kerim'i doğru ve güzel okuma kurallarını içeren bir ilimdir. Tecvidin amacı, Kur'an'ın indirildiği şekilde okunmasını sağlamaktır. Tecvid kurallarını uygulamak, Kur'an'ın lafız ve manalarındaki bütünlüğün korunmasını sağlar.

Tecvidin Önemi

• Kur'an'ın doğru ve güzel okunmasını sağlar.
• Kur'an'ın lafız ve manalarındaki bütünlüğün korunmasını sağlar.
• Kur'an'ın anlaşılmasına yardımcı olur.
• Kur'an tilavetinin sevabını arttırır.

Tecvidin Konusu

• Kur'an harflerinin mahreçleri ve sıfatları
• Med ve çeşitleri
• Hemze ve çeşitleri
• Sükûn ve çeşitleri
• Vakıf ve ibtida
• Teğbir ve tehzib

Tecvid Öğrenmenin Yolları

• Kur'an-ı Kerim okuma kurslarına katılmak
• Tecvid kitapları okumak
• Tecvid CD'leri ve DVD'leri izlemek
• Tecvid dersleri veren hocalarla çalışmak

Tecvidde Uzatma (Med)

Med, harflerin uzatılarak okunmasıdır. Med harfleri, vav (و), ya (ي) ve elif (ا) harfleridir. Med harfleri, önüne geldiği harfin doğal bir şekilde uzatılmasını sağlar.

Med Sebepleri

• Hemze
• Ârızî sükûn
• Lâzımî sükûn

Sonuç

Tecvid, Kur'an-ı Kerim'i doğru ve güzel okuma sanatıdır. Tecvid kurallarını öğrenmek ve uygulamak, Kur'an'ın lafız ve manalarındaki bütünlüğün korunmasını sağlar ve Kur'an tilavetinin sevabını arttırır.

İlave Kaynaklar

• Tecvid Dersleri
• Tecvid Öğrenme Rehberi
• Diyanet İşleri Başkanlığı Tecvid Kuralları

Med ve Tenvin

Med, Arapça'da uzatma anlamına gelen bir kavramdır. Tenvin ise, sözcüklerin sonuna gelen ve cezimli nun sesi veren iki üstün (ً), iki esre (ٍ) ve iki ötre (ٌ) harfidir.

Med Çeşitleri

• Medd-i tabiî: Med harfinden sonra med sebebi gelmezse medd-i tabiî olur. Medd-i tabiînin uzatma süresi, bir elif miktarıdır.
• Medd-i muttasıl: Med harfinden sonra hemze gelir ve hemze ile med harfi aynı kelimede bulunursa medd-i muttasıl olur. Medd-i muttasıl dört elif miktarı uzatılır. Hızlı okuyuşta en az iki elif miktarı uzatılması gerekir.
• Medd-i munfasıl: Med harfinden sonra hemze gelir ve med harfi ile hemze farklı kelimede bulunursa medd-i munfasıl olur. Medd-i munfasıl dört elif miktarı uzatılır. Hızlı okuyuşta en az bir elif miktarı uzatılması gerekir.
• Medd-i ârız: Med harfinden sonra ârızî (geçici) sükûn gelirse medd-i ârız olur. Medd-i ârız okuyuş hızına göre bir elif miktarından dört elif miktarına kadar uzatılabilir.
• Medd-i lâzım: Med harfinden sonra lâzımî sükûn gelirse medd-i lâzım olur. Medd-i lâzım asli med üzerine üç elif ilave edilerek dört elif miktarı uzatılır.
• Medd-i lîn: Üstün harekeden sonra gelen cezimli vav (ْ_و) ve cezimli ya (ْ_ي) harflerine lîn harfi denir. Lîn harfinin bulunduğu kelime üzerinde vakıf yapıldığında (durulduğunda) lîn harfinden hemen sonra sükûn olduysa medd-i lîn meydana gelir.

Tenvin ve Sakin Nun

Tenvin, sözcüklerin sonuna gelen ve cezimli nun sesi veren iki üstün (ً), iki esre (ٍ) ve iki ötre (ٌ) harfidir. Tenvindeki cezimli nun sadece okuyuşta vardır, yazıda görülmez. Ayrıca bu nun vasıl (geçiş) hâlinde ortaya çıkar, vakıf (durma) hâlide kaybolur, okunmaz.

Kelimenin ortasında veya sonunda bulunan cezimli nuna da sakin (harekesi olmayan) nun denir.

Sonuç

Med ve tenvin, Arapça'da önemli ses bilgisi kurallarıdır. Bu kurallara dikkat edilerek kelimeler doğru şekilde telaffuz edilebilir ve Kur'an-ı Kerim doğru bir şekilde okunabilir.

Kureyş Suresi'nde Medd-i Lin

Medd-i lin, Arapçada "uzatma" anlamına gelir ve Kur'an-ı Kerim'de bazı harflerin telaffuzunun uzatılmasıdır. Bu, genellikle harfin üzerinde bulunan "madd" işaretinin varlığıyla belirtilir.

Medd-i Lin Çeşitleri

Medd-i linin üç çeşidi vardır:

• Medd-i tabi'i: Doğal olarak uzun olan harflerin uzatılmasıdır. Bu harfler şunlardır: elif ( ا ), vav ( و ), ya ( ي ), hemze ( ء ).
• Medd-i arızi: Bazı durumlarda, kısa olan harflerin de uzatılması gerekir. Bu, genellikle bir harfin harekesinin değişmesi veya bir harften sonraki harfin sakin olması gibi durumlarda olur.
• Medd-i lazım: Bazı durumlarda, bir harfin uzatılması zorunludur. Bu, genellikle bir harfin üzerinde "madd" işaretinin bulunması veya bir harften sonraki harfin elif, lam veya ra olması gibi durumlarda olur.

Kureyş Suresi'nde Medd-i Lin Örnekleri

Kureyş Suresi'nde, medd-i linin çeşitli örnekleri bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:

Yukarıdaki tabloda verilen örneklerde, "ق" harfi doğal olarak uzun bir harf olduğu için medd-i tabi'i yapılır. "إ" harfi, harekesinin değişmesi nedeniyle medd-i arızi yapılır. "ل" harfi, kendisinden sonraki harfin elif olması nedeniyle medd-i lazım yapılır.

Medd-i Lin'in Önemi

Medd-i lin, Kur'an-ı Kerim'in doğru ve güzel bir şekilde okunması için önemlidir. Medd-i linin doğru bir şekilde yapılması, Kur'an-ı Kerim'in anlamının daha iyi anlaşılmasını sağlar ve okuyucunun daha fazla sevap kazanmasını sağlar.

Sonuç

Medd-i lin, Arapçada "uzatma" anlamına gelir ve Kur'an-ı Kerim'de bazı harflerin telaffuzunun uzatılmasıdır. Medd-i linin üç çeşidi vardır: medd-i tabi'i, medd-i arızi ve medd-i lazım. Medd-i lin, Kur'an-ı Kerim'in doğru ve güzel bir şekilde okunması için önemlidir.

Medd-i Lin Kaynakları

İdgam ve İzhar

Arapça'da harflerin birbirine bitişik olarak yazılması ve okunması durumuna idgam denir. İzhar ise, harflerin birbirinden bağımsız olarak okunmasıdır.

İdgam Çeşitleri

İdgam, yapıldığı yere göre üç gruba ayrılır:

• İdgam-ı Misleyn: Aynı harflerin üst üste gelmesiyle oluşan idgamdır.
• İdgam-ı Mütecaniseyn: Mahreçleri ve sıfatları birbirine yakın olan harflerin üst üste gelmesiyle oluşan idgamdır.
• İdgam-ı Mütekaribeyn: Mahreçleri birbirine yakın olan harflerin üst üste gelmesiyle oluşan idgamdır.

İzhar Çeşitleri

İzhar, yapıldığı yere göre iki gruba ayrılır:

• İzhar-ı Kameriyye: Lâm-ı tariften sonra kameri harflerden biri geldiğinde yapılan izhardır.
• İzhar-ı Şefevî: Sakin mimden sonra mim ve be’nin dışındaki diğer harflerden biri geldiğinde yapılan izhardır.

Sonuç

İdgam ve izhar, Kur'an-ı Kerim'in doğru ve güzel okunması için önemli konulardır. Bu kurallar, harflerin birbirleriyle olan ilişkilerini düzenleyerek okumanın akıcılığını ve anlaşılırlığını sağlar.

• İdgam ve İzhar
• Tecvid Kuralları: İdgam ve İzhar

Ra Harfinin Tecvid Kuralları

Ra harfinin tecvid kuralları, Kur'an-ı Kerim'i doğru ve güzel bir şekilde okumak için önemlidir. Ra harfi, kalın ve ince olmak üzere iki farklı şekilde okunabilir.

Ra Harfinin Kalın Okunduğu Durumlar

• Ra harfinin harekesi üstün veya ötre ise kalın okunur.
• Ra harfi sakin olursa kendinden önceki harfin harekesine bakılır, üstün veya ötre ise ra kalın oku- nur.
• Hem ra harfi hem de ra harfinden önceki harf sakin olursa daha önceki harfin harekesine bakılır, bu harfin harekesi üstün veya ötre ise ra kalın okunur.
• Ra harfi sakin olup kendinden önceki harf esreli olursa ve ra’dan sonra isti’lâ harfleri denilen kalın harflerden ( ْ خُــص َّ ضَغْــط ٍ قِــظ ) kelimelerinde geçen harflerden birisi gelirse ra kalın okunur.
• Ra harfi sakin olur ve kendinden önce de arızî (sonradan oluşan) esreli vasıl hemzesi gelirse ra kalın okunur. Bir önceki kelimeyle birleştirilmiş olsa da kalın okunur.

Ra Harfinin İnce Okunduğu Durumlar

• Ra harfinin harekesi esre ise ince okunur.
• Ra harfi sakin olursa kendinden önceki harfin harekesine bakılır, esre ise ra ince okunur.
• Hem ra harfi hem de ra harfinden önceki harf sakin olursa daha önceki harfin harekesine bakılır, esre ise ra ince okunur.
• Ra harfi sakin, kendinden önce lin harflerinden ya ( ي ) olursa ra ince okunur. Başka bir ifadeyle lîn harfi olan ya’dan sonra gelen ra harfi üzerinde durulursa ra ince okunur.

Ra Harfinin Kalın ve İnce Okunabildiği Durumlar

Kalın ve ince okunduğu yerlerin dışında kalan ve az sayıda örneği bulunan aşağıdaki üç durumda ise sakin ra harfi ( ْ ر ) hem kalın hem de ince okunabilir:

1. İsti’lâ harfi harekesi esre olduğu zaman ra kalın ya da ince okunabilir.
2. Ra harfi sakin olur, kendinden önce sakin ta ( ْ ـــِط ) veya sakin sad ( ْ ـــِص ) harfi bulunur ve bundan önceki harfler de esreli olursa ra kalın veya ince okunabilir.
3. Ra harfi üzerinde durulduğunda ra kalın veya ince okunabilir.

Lafzatullah’taki Lam Harfinin Okunuşu

Lafzatullah, “Allah lafzı” demektir. Buna "lafza-i celal" (yüce kelime) de denilir. Lam harfi aslında ince harflerdendir. Bu harf, Allah lafzında iki şekilde okunur:

• Lâm harfinden ( ل ) önceki harfin harekesi üstün veya ötre olursa lâm harfi kalın okunur.
• Lâm harfinden ( ل ) önceki harfin harekesi esre ise lâm harfi ince okunur.

Sekte

Sekte, Kur’an okurken nefes almadan sesi bir müddet kesip okumaya devam etmektir.

• Sekte yapılacak yerde ses kesilir ve kısa bir süre bekledikten sonra okumaya devam edilir.
• İmam Asım kıraatında dört yerde sekte yapılır.

Zamirin ( ـه ) kendine özgü bir okunuşu vardır:

1. Zamirden ( ـه ) önceki harf harekeli olduğu zaman, zamir uzatılarak okunur.
2. Zamirden ( ـه ) önceki harf cezimli veya harekesiz olduğunda zamir uzatılmaz.
3. Zamirden ( ـه ) önceki harf harekeli olduğu hâlde geçiş yapılarak sonraki bir kelimeye bağlanırsa zamir uzatılmadan okunur.
4. Bazı kelimelerdeki ـه 'ler ise zamir olmayıp kelimenin aslından olduğu için uzatılmadan okunur.
5. Zümer suresinin 7. ayetindeki ْ يَرْضَــه ُ لَكُــم lafzında bulunan zamir uzatılmadan zayıf bir sesle ve hızlıca okunur. Bu okuma şekline ihtilas denir

Kaynaklar