12.Sınıf Temel Dinî Bilgiler Dersi (2.ÜNİTE İSLAM VE EKONOMİK HAYAT) Özeti

İslam Ekonomisinin Ahlaki Temelleri

İktisat, İslam'da yalnızca ekonomik işlerle sınırlı değildir. İslam ekonomisinin temel amacı insanın dünya ve ahiret mutluluğudur. İslam'a göre kazanç yalnızca maddi olmamakla birlikte kazanılan her türlü mal ve hizmetin helal olması gerekmektedir.

Helal Kazanç ve İktisat

İktisat, İslam'da yalnızca ekonomik işlerle sınırlı değildir. İslam ekonomisinin temel amacı insanın dünya ve ahiret mutluluğudur. İslam'a göre kazanç yalnızca maddi olmamakla birlikte kazanılan her türlü mal ve hizmetin helal olması gerekmektedir. Helal ekonomik faaliyet için kişi helal ve haram sınırlarına dikkat etmelidir. Bu sınırlar:

• Helal: Dini bakımdan kullanılması, yapılması, söylenmesi, yenilip içilmesi yasaklanmamış olan şey demektir.
• Haram: Yasak anlamına gelir. Dinimize göre yapılması kesin bir delille ve açık bir şekilde yasaklanan fiiller haram kapsamında değerlendirilir.
• Şüpheli: Helal veya haram olduğu açıkça belli olmayan şeyler şüpheli kategorisinde yer alır. Peygamberimiz “Şüpheli şeyler içerisinde şüphesizhurdan kaçının.” buyurarak şüpheli olan şeyleri bırakmamızı öğütlemiştir.

Sonuç

Helal kazanç, insanın dünya ve ahiret mutluluğu için olmazsa olmaz bir şarttır. Müslüman, helal kazanç elde etmek için çalışırken aynı zamanda çevresine ve topluma fayda sağlamalıdır. Helal kazanç, adalet, tasarruf ve paylaşım gibi ahlaki değerlerle desteklendiğinde gerçek anlamını bulur.

Karz-ı Hasen: Birbirimizin Sıkıntılarını Gidermek İçin

Karz-ı hasen, borçlunun durumu iyileşince borcunu ödemesi koşuluyla gönüllü olarak bir başkasına borç vermek anlamına gelir. Karz-ı hasende hiçbir maddi çıkar gözetmeksizin sırf Allah (c.c.) rızasını düşünerek Müslüman kardeşinin sıkıntısını gidermek amacı ön plandadır.

Karz-ı Hasenin Önemi

• Müslüman kardeşlerimizin sıkıntılarını gidermeye yardımcı olur.
• Toplumdaki dayanışma ve yardımlaşma ruhunu güçlendirir.
• Borç alan kişiyi faiz belasından korur.
• Borç veren kişinin sevabına vesile olur.

Karz-ı Hasende Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

• Mecbur kalmadıkça borç almamak gerekir.
• Borç alındığında geri ödeme konusunda sözleşme yapmak gerekir.
• Borç alırken ve verirken faize bulaşmaktan kaçınmak gerekir.

Sonuç

Karz-ı hasen, Müslümanların birbirlerine karşı olan yardımlaşma ve dayanışma ruhunu gösteren önemli bir ibadettir. Karz-ı hasen sayesinde Müslümanlar birbirlerinin sıkıntılarını gidererek toplumda huzur ve barışı sağlarlar.

Karz-ı Hasen ile İlgili Videolar:

• Karz-ı Hasen Nedir?
• Karz-ı Hasenin Önemi

Karz-ı Hasen ile İlgili Diğer Kaynaklar:

• Karz-ı Hasen Nedir?
• Karz-ı Hasenin Hükmü Nedir?

Kul Hakkı

Kul hakkı, insanların malı, mülkü gibi maddi varlıkları yanında kişilikleri, toplumdaki itibar ve saygınlıkları açısından da dikkate alınması gereken bir hak türüdür.

Kul Hakkı Kavramı

• Kul hakkı, insanlar arası ilişkilerden doğan karşılıklı hakları ve sorumlulukları ifade etmek üzere kullanılır.
• Kul hakkı yemek veya diğer bir deyişle kul hakkına girmek büyük günahlardandır.
• Kul hakkı sadece bireyler arası ilişkilerde söz konusu değildir.
• Kişinin topluma ve devlete karşı da sorumlulukları vardır.

Kul Hakkına Girmek

• Hırsızlık, rüşvet, hile, gasp gibi maddi açıdan insanları zarara uğratan kötü davranışlarla kul hakkı ihlal edilebilir.
• Yalan, iftira, dedikodu, gıybet gibi insanları manevi yönden zarara uğratan olumsuzluklar da kul hakkına girer.

Kul Hakkını Ödemek

• Kul hakkına giren kimse, o hakkı ödemek ve helalleşmek suretiyle üzerindeki kul hakkından kurtulmalıdır.
• Unutulmamalıdır ki dünyadaki birçok kötülük, kavga ve cinayetler; insanlar arasındaki huzursuzluklar, kul haklarına saygı göstermemekten kaynaklanmaktadır.

Sonuç

Kul hakkı bilinci gerçek boyutuyla kavrandığında kanuni yaptırımların olmadığı durumlarda bile insanlar kul hakkını ihlal edici davranışlardan uzak durur.

Video Linkleri: Kul Hakkı Nedir? Kul Hakkı Nasıl Ödenir? Diğer Kaynaklar: Kul Hakkına Girmek ve Kul Hakkını Ödemek Kul Hakkına Girmek ve Kul Hakkını Ödemek

Ekonomik Hayatı Olumsuz Etkileyen Uygulamalar

Ekonomik hayat, toplumun ihtiyaçlarını karşılamak için üretim, dağıtım ve tüketim faaliyetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesini ifade eder. İslam, ekonomik hayatın sağlıklı bir şekilde işleyişini sağlamak için çeşitli ilkeler belirlemiştir. Bunlardan bazıları şunlardır:

1. Faiz Yasağı

Faiz, bir borç karşılığında alınan ekstra ücrete verilen addır. İslam'da faiz almak ve vermek haramdır. Bunun nedeni, faizin adaletsiz ve sömürücü bir uygulama olmasıdır. Faiz, borçluyu zor duruma düşürür ve ekonomik sıkıntılar yaşamasına neden olur.

• Faiz, borçluyu zor duruma düşüren ve ekonomik sıkıntılar yaşamasına neden olan bir uygulamadır.
• Faiz, kaynakların verimli bir şekilde kullanılmasını engeller ve ekonomik büyümenin önüne geçer.

2. Rüşvet Yasağı

Rüşvet, bir işin görülmesi için yetkili kişiye verilen para veya başka bir menfaattir. İslam'da rüşvet almak ve vermek haramdır. Rüşvet, adaleti zedeler ve toplumsal düzeni bozar.

• Rüşvet, adaleti zedeler ve toplumsal düzeni bozar.
• Rüşvet, işlerin liyakate göre değil, paraya göre yapılmasına yol açar.
• Rüşvet, kaynakların adil bir şekilde dağıtılmasını engeller ve ekonomik eşitsizliğe yol açar.

3. Hileli Satışlar Yasağı

Hileli satışlar, malın veya hizmetin gerçek değerinden fazla fiyata satılması veya eksik veya hatalı bir şekilde sunulmasıdır. İslam'da hileli satışlar haramdır. Hileli satışlar, tüketicinin aldatılmasına ve ekonomik kayba uğramasına neden olur.

• Hileli satışlar, tüketicinin aldatılmasına ve ekonomik kayba uğramasına neden olur.
• Hileli satışlar, toplumda güvensizliğe yol açar ve ticari ilişkilerin sağlıklı bir şekilde yürütülmesini engeller.

4. Yapay Olarak Fiyat Yükseltme Yasağı

Yapay olarak fiyat yükseltme, üreticilerin veya satıcıların anlaşarak mal veya hizmetin fiyatını yükseltmesi veya rekabeti engelleyerek fiyatı yüksek tutmasıdır. İslam'da yapay olarak fiyat yükseltme haramdır. Yapay olarak fiyat yükseltme, tüketicinin mağdur olmasına ve ekonomik sıkıntılar yaşamasına neden olur.

• Yapay olarak fiyat yükseltme, tüketicinin mağdur olmasına ve ekonomik sıkıntılar yaşamasına neden olur.
• Yapay olarak fiyat yükseltme, kaynakların verimli bir şekilde kullanılmasını engeller ve ekonomik büyümenin önüne geçer.

5. Karaborsacılık Yasağı

Karaborsacılık, mal veya hizmeti piyasa fiyatının üzerinde satmaktır. İslam'da karaborsacılık haramdır. Karaborsacılık, tüketicinin aldatılmasına ve ekonomik kayba uğramasına neden olur.

• Karaborsacılık, tüketicinin aldatılmasına ve ekonomik kayba uğramasına neden olur.
• Karaborsacılık, toplumda güvensizliğe yol açar ve ticari ilişkilerin sağlıklı bir şekilde yürütülmesini engeller.

Sonuç

Ekonomik hayatı olumsuz etkileyen uygulamalar, toplumun refah seviyesini düşürür ve ekonomik sıkıntılara yol açar. İslam, ekonomik hayatın sağlıklı bir şekilde işleyişini sağlamak için bu uygulamaları yasaklamıştır. Bu uygulamalardan uzak durmak, ekonomik hayatın adaletli ve dengeli bir şekilde yürütülmesine katkıda bulunacaktır.

İslam'da Ekonomik Hayat

İslam dininde ekonomik hayat, adalet, dürüstlük ve merhamet ilkelerine dayanır. İslam, insanların ekonomik faaliyetlerinde harama düşmemesi, başkalarının haklarına tecavüz etmemesi ve toplumsal barış ve huzuru bozacak davranışlardan uzak durması gerektiğini öğütler.

Faiz

İslam dininde faiz, haksız kazanç olarak kabul edilir ve kesin olarak yasaklanmıştır. Kur'an-ı Kerim'de ve Hz. Muhammed'in hadislerinde faizin haramlığı vurgulanmış ve faizle alışveriş yapmanın büyük günah olduğu bildirilmiştir.

• Faiz; borç verilen bir parayı veya malı belli bir süre sonunda belirli bir fazlalıkla geri almanın veya bu şekilde alınan fazlalığın adıdır.


• Faiz, hiz- met ve emek karşılığı olmaksızın paranın kullanılmasına karşılık olarak elde edilen, dinen uygun görülmeyen kazançtır.


• Faiz, borç-alacak ilişkisinde borçlunun, süresi dolan borcunu ödeyememesi durumunda sürenin uzatıl- masına karşılık ödemeyi garanti ettiği fazlalık, paradır.


• Faiz, bankaların tasarruf sahiplerinden vadesiz olarak veya belirli vadelerle topladığı paralar karşılığında belirlenen süre sonunda ana paraya ek olarak ödemeyi garanti ettiği miktardır.

Faizle İlgili Ayet ve Hadislerden Bazıları:

"Faiz yiyen kimseler (kabirlerinden) tıpkı şeytan çarpmış kimseler gibi çarpılmış olarak kalkarlar. Onların bu hali, ‘Alışveriş de (ticaret) faiz gibidir.’ demelerindendir. Oysa ki Allah ticareti helâl, faizi haram kılmıştır." (Bakara suresi, 275. ayet)

"Dikkat edin. Cahiliye döneminin faizlerinin hepsi de kaldırılmıştır. Ana paralarınız sizindir. Bu suretle ne haksızlığa uğratılmış ne de haksızlık yapmış olursunuz...” (Ebû Dâvûd, Büyû, 5.)

Rüşvet

İslam'da rüşvet, haksız bir menfaat sağlamak için verilen ücret veya bedel olarak tanımlanır. Rüşvet, karşılıklı çıkar teminine ve iltimasa dayandığı için kayırmak kelimesiyle de belirtilmiştir.

• Rüşvet, haksız bir menfaat sağlamak için verilen ücret veya bedel manasına gelir.


• Rüşvet karşılıklı çıkar teminine ve iltimasa dayandığı için kayırmak kelimesiyle de belirtilmiştir.


• Rüşvet, kişinin görevini kötüye kullanarak elde ettiği çıkar karşılığında aldığı maddi veya manevi herhangi bir menfaattir.


• Rüşvet, kamu görevlilerinin görevlerini yerine getirmeleri karşılığında aldıkları haksız kazançtır.


• Rüşvet, kamu görevlilerinin yetkilerini kötüye kullanarak başkalarına haksız çıkar sağlamaları karşılığında aldıkları maddi veya manevi menfaattir.

Rüşvete İlişkin Ayet ve Hadislerden Bazıları:

"Aranızda malları- nızı haksızlıkla yemeyin; bildiğiniz halde günaha girerek insanların mallarından bir kısmını yemek için onu (rüşvet olarak) hâkimlere vermeyin.” (Bakara suresi, 188. ayet)

“Allah’ın laneti, rüşvet verenin ve rüşvet alanın üzerinedir.” (Ebû Dâvûd, İmâret, 19.)

Hileli Satışlar

İslam'da hileli satış, bir kimsenin alışverişte kendi menfaati için karşı tarafı aldatmasıdır. Hileli satış, ekonomik hayatı olumsuz etkileyen kötü bir davranıştır. Bir ürünün ayıbını gizlemek ya da ürün- de olmayan özellikleri varmış gibi göstermek hileli satış kapsamına girer.

• Hileli satış; bir kimsenin alışverişte kendi menfaati için karşı tarafı aldatmasıdır.


• Hileli satış ekonomik hayatı olumsuz etkileyen kötü bir davranıştır.


• Bir ürünün ayıbını gizlemek ya da ürün- de olmayan özellikleri varmış gibi göstermek hileli satış kapsamına girer.


• Hileli satış yapan aynı zamanda yalan söyleyerek karşısındakini aldatmaktadır.


• Bu da toplumsal barışı, güveni ve huzu- ru bozar. İnsanların mağdur olmasına sebep olur.

Hileli Satışla İlgili Ayet ve Hadislerden Bazıları:

"Ey iman edenler! Karşılıklı rızâya daya- nan ticaret dışında, mallarınızı aranızda haksız yollarla yemeyin ve kendinizi öldürmeyin. Şüphe- siz Allah size karşı çok merhametlidir.” (Nisa suresi, 29. ayet)

‘’Alışveriş yapanlar, eğer dürüst davranırlar ve malın kusurunu açıkça söy- lerlerse, alışverişleri bereketlenir. Fakat kusuru gizler ve yalan söylerlerse, yaptıkları alışverişin bereketi gider.” (İbn Mâce, Ticâret, 16.)

YouTube Videosu: İslam'da Ekonomik Hayat Diğer Kaynaklar: Diyanet İşleri Başkanlığı İslam ve İnsan

Ekonomik Faaliyetlerde Adaletten Ayrılmak

Ekonomik faaliyetlerde adalet ilkesine uymak, İslam'ın temel öğretilerinden biridir. Adalet, her hak sahibine hakkını vermek, haksızlıktan kaçınmak ve herkese eşit davranmak anlamına gelir. Ekonomik faaliyetlerde adaletten ayrılmak, haksız kazanç elde etmek, başkalarının haklarını ihlal etmek ve toplumsal huzursuzluğa sebep olmak gibi birçok olumsuzluğa yol açar. Bu nedenle Müslümanlar, ekonomik faaliyetlerinde adalet ilkesine uymaya özen göstermelidir.

Hileli Satışlar

Hileli satışlar, ekonomik faaliyetlerde adaletten ayrılmanın en yaygın örneklerinden biridir. Hileli satışlarda, satıcı malın kusurunu gizlemek, müşteriyi yanıltmak veya zor durumda bırakmak gibi yöntemlerle haksız kazanç elde etmeye çalışır. Hileli satışlar, hem müşteriyi hem de toplumu olumsuz etkiler.

Hileli Satış Türleri

• Malın kusurunu gizlemek
• Müşteriye yanlış bilgi vermek
• Müşteriyi zor durumda bırakmak
• Ölçü ve tartıda hile yapmak
• İhaleye fesat karıştırmak
• Mahrem bilgileri sızdırmak
• Taraflardan birini kayırmak

Hileli Satışların Sonuçları

• Müşterinin zarara uğraması
• Toplumsal güvenin zedelenmesi
• Haksız kazancın yaygınlaşması
• Ekonomik bozulmalar
• Sosyal huzursuzluk

Yapay Olarak Fiyatlarla Oynama

Yapay olarak fiyatlarla oynama, ekonomik faaliyetlerde adaletten ayrılmanın bir diğer örneğidir. Yapay olarak fiyatlarla oynamada, bazı kişiler veya gruplar, piyasadaki arz ve talebi etkileyerek mal veya hizmetlerin fiyatlarını yapay olarak yükseltir veya düşürürler. Bu durum, haksız kazanç elde etmelerine ve diğer insanların mağdur olmasına yol açar.

Yapay Olarak Fiyatlarla Oynama Yolları

• Manipülasyon
• Karaborsacılık
• احتكار
• Tekelleşme
• Fiyat anlaşmaları
• Piyasa manipülasyonu

Yapay Olarak Fiyatlarla Oynamanın Sonuçları

• Haksız kazancın yaygınlaşması
• Ekonomik bozulmalar
• Sosyal huzursuzluk
• Toplumsal güvensizlik
• Yoksulluk
• Açlık

Karaborsacılık

Karaborsacılık, ekonomik faaliyetlerde adaletten ayrılmanın en yıkıcı örneklerinden biridir. Karaborsacılıkta, bazı kişiler veya gruplar, piyasada az bulunan mal veya hizmetleri toplayıp stoklarlar ve bunları yüksek fiyatlarla satarlar. Bu durum, haksız kazanç elde etmelerine ve diğer insanların mağdur olmasına yol açar.

Karaborsacılığın Sonuçları

• Haksız kazancın yaygınlaşması
• Ekonomik bozulmalar
• Sosyal huzursuzluk
• Toplumsal güvensizlik
• Yoksulluk
• Açlık

Sonuç

Ekonomik faaliyetlerde adaletten ayrılmak, birçok olumsuz sonuca yol açar. Bu nedenle Müslümanlar, ekonomik faaliyetlerinde adalet ilkesine uymaya özen göstermelidir. Adalet, hem dünya hayatında hem de ahirette huzur ve refahın temel şartıdır.

Ek Kaynaklar

• Ekonomik Faaliyetlerde Adaletten Ayrılmak
• Ekonomik Faaliyetlerde Adaletten Ayrılmak
• Ekonomik Faaliyetlerde Adaletten Ayrılmak

Karaborsacılık ve Ahlaki Olmayan Kazancın Sonuçları

Karaborsacılık, insanların ihtiyaç duyduğu malları gizli tutarak veya stoklayarak daha yüksek bir fiyata satmaktır. Bu, haksız kazanç elde etmenin bir yoludur ve İslam'da haram kabul edilir. Karaborsacılık yapan kişiler, ahirette Allah'ın yüz çevirdiği bir duruma düşerler.

Karaborsacılığın Zararları

• Karaborsacılık, insanların temel ihtiyaçlarını karşılamasını zorlaştırır.
• Karaborsacılık, ekonomide enflasyona yol açar.
• Karaborsacılık, haksız rekabete yol açar.
• Karaborsacılık, toplumsal huzursuzluklara yol açar.

Karaborsacılık ve İslam

Karaborsacılık, İslam'da haram kabul edilir. Peygamberimiz (s.a.v.), "İnsanlara satmak üzere mal getiren rızıklandırılır, malını stoklayıp karaborsaya düşüren ise lânetlenir." buyurmuştur. Bu hadis, karaborsacılığın İslam'da yasak olduğunu açıkça göstermektedir.

Karaborsacılıktan Kaçınmak

Karaborsacılıktan kaçınmak için, şunlara dikkat etmek gerekir:

• Malımızı stoklamamalıyız.
• Malları normal fiyatından daha yüksek bir fiyata satmamalıyız.
• Karaborsacılık yapan kişilerle iş yapmamalıyız.
• Karaborsacılık hakkında yetkili mercilere şikayette bulunmalıyız.

Sonuç

Karaborsacılık, İslam'da haram kabul edilen ve toplumsal huzura zarar veren bir davranıştır. Karaborsacılıktan kaçınmak ve haksız kazanç elde etmemek, her Müslümanın görevidir.

Youtube video linki: https://www.youtube.com/watch?v=fAv2C4Y51-4 Diğer kaynak linkleri: * https://www.diyanet.gov.tr/ara/soru-cevap/karaborsacilik-islam-dininde-caiz-midir * https://www.islamiyet.gen.tr/islam-ve-karaborsacilik/ * https://www.sorularlaislamiyet.com/karaborsacilik-nedir-haram-midir