11.Sınıf Temel Dinî Bilgiler Dersi (3. ÜNİTE İSLAM VE HUKUK) Özeti

İslam Hukukunda Helal ve Haram Kavramı ve Adalet İlkesi

Dinimizde yapılması serbest bırakılmış hususlara helal, yapılması yasaklanmış olanlara haram denir. Helaller ve haramlar; yeme, içme, giyim, kuşam ve kazanç gibi hayatın tüm alanlarını kapsar. Ancak dinimizde helal alanı, haram alanından daha geniştir.

Helal ve Haram Kavramı

• Helal: Yapılması serbest bırakılmış olan.
• Haram: Yapılması yasaklanmış olan.
• Helal ve haram sınırları Allah (c.c.) tarafından belirlenmiştir.
• Helal alan, haram alandan daha geniştir.

Adalet İlkesi

• Adalet, hakka ve hukuka uygunluk, herkese kendine uygun düşeni vermektir.
• Adaletin sağlanması için hukukun öngördüğü esaslara göre hareket edilmelidir.
• Adalet, bireylerin hak ve sorumluluklarının gereğini yerine getirebilmesini sağlayan kurallara dayanır.
• Adaletin sağlanması için herkese eşit mesafede durulmalıdır.

Suçun Şahsiliği İlkesi

• Suçun şahsiliği ilkesi, bir kişinin suçu nedeniyle suçsuzların da ceza görmesinin adil olmadığı ilkesidir.
• Dinimizde insanlar yaptığı hatalar veya işlediği günahlar konusunda cezalandırılırken bireysel olarak değerlendirilir.
• Başka bir ifadeyle bir kişi anne, baba veya herhangi bir yakınının işlediği bir günah yüzünden kınanamaz veya cezalandırılamaz.

Suç ve Ceza Arasında Denge İlkesi

• Suç ve ceza arasında denge ilkesi, bir kişinin işlediği suçun boyutu ya da niteliğine denk bir şekilde ceza görmesi gerektiği ilkesidir.
• Suçu işleyen kişiye verilen ceza, suçun niteliği ile orantılı olmalıdır.
• Suçun niteliği, işleniş şartları ve sebepleri cezanın niteceğini belirler.

Kamu Yararı İlkesi

• Kamu yararı ilkesi, toplumun yararına olan şeylerin yapılmasını ve zarar veren şeylerin yapılmamasını gerektiren ilkedir.
• Kamu yararını zedeleyen eylemler kul hakkını çiğner.
• İnsan, içinde yaşadığı toplumda bazı kurallara uygun hareket etmelidir.

Sonuç

Dinimizde helal ve haram kavramı, adalet ilkesi, suçun şahsiliği ilkesi, suç ve ceza arasında denge ilkesi ve kamu yararı ilkesi gibi önemli ilkeler bulunmaktadır. Bu ilkeler, insanların hak ve özgürlüklerini korurken aynı zamanda toplumun düzenini ve güven içinde bir yaşamı sağlamayı amaçlamaktadır.

İslam Hukukunda Helal ve Haram Kavramı ve Adalet İlkesi

Kamu Yararının Gözetilmesi

İslam hukuku, kamu yararını gözetmeyi temel ilkelerinden biri olarak benimser. Kamu yararı, toplumun faydasına bir durumu içermekle beraber; toplumun zararına olmamasını da ifade eder.

Bireysel Haklar ve Kamu Yararı

Bireysel haklar, kişinin hukuk düzeni tarafından korunan temel hak ve özgürlükleridir. Kamu yararı ise, toplumun genel çıkarlarını ifade eder. Bireysel haklar ve kamu yararı bazen çatışabilir. Bu durumda, kamu yararı genellikle bireysel haklardan üstün tutulur. Ancak, kamu yararı gözetilirken bireysel hakların da korunması gerekir.

Kamu Yararı İçin Kamulaştırma

Kamu yararı için gerekli olan arazi veya mülk özel mülkiyetteyse, devlet tarafından kamulaştırılabilir. Kamulaştırma, kişinin mülkiyet hakkının kamu yararı için sınırlandırılmasıdır. Kamulaştırma karşılığında, kişiye bedel ödenir.

Çevre Koruma ve Kamu Yararı

Kamu yararı, sadece ekonomik ve sosyal fayda sağlamayı değil, çevre korumayı da içerir. Fabrikalar gibi çevreye zarar verebilecek tesisler inşa edilirken, çevreye verilecek zararın en aza indirilmesi için gerekli tedbirlerin alınması gerekir.

İslam Hukukunun Kaynakları

İslam hukukunun dört temel kaynağı vardır:

• Kur'an-ı Kerim
• Sünnet
• İcma
• Kıyas

Kur'an-ı Kerim, Allah'ın (c.c.) sözü olup, İslam hukukunun en temel kaynağıdır. Sünnet, Hz. Peygamberin söz, davranış ve onaylarını içerir. İcma, ümmetin fikir birliği ettiği görüşlerdir. Kıyas, Kur'an, sünnet ve icmada doğrudan bir hüküm bulunmayan bir mesele hakkında; ilk üç kaynak doğrultusunda, mukayese yöntemiyle akıl yürütülerek yeni bir hükme ulaşılmasıdır.

Hukuk ile Ahlak İlişkisi

Hukuk, toplumu düzenleyen dışsal kurallardır. Ahlak ise, kişinin içsel değerleridir. Hukuk, ahlaki davranışları zorunlu kılarken, ahlak, hukukun yetersiz kaldığı alanlarda kişiyi yönlendirir.