Yerleşme alanlarının dağılışı, doğal ve beşerî faktörlerin etkisiyle şekillenir.Türkiye'de iklim,yeryüzü şekilleri ve ulaşım gibi faktörler yerleşmeleri etkiler
Yerleşme, en dar anlamıyla oturulan ve barınılan yer demektir. İnsanların yaşadığı çevrenin sahip olduğu coğrafi koşullar, barınak seçimini de etkilemektedir. Yerleşme olgusu; iklimin olumsuz etkilerinden korunma, korunaklı bir alanda yaşama, ürünleri saklama, yabani hayvanlara ve diğer insanlara karşı can güvenliğini sağlama gibi insanların çeşitli ihtiyaçlarına bağlı olarak ortaya çıkmıştır.
Yerleşme alanları, doğal ve beşerî faktörlerin etkisiyle sürekli değişmektedir. Sanayileşme ve teknolojinin gelişmesiyle birlikte yerleşme alanları hızla genişlemekte ve şehirleşme artmaktadır.
İlk insanların yerleşik hayatı Paleolitik Çağ'da başlatıktır. Bu dönemde insanlar mağara, ağaç kovuğu vb. doğal barınaklarda yaşarlardı. Neolitik Çağ'da tarım ve hayvancılığın gelişmesiyle birlikte yerleşik hayat daha da yaygınlaşmıştır. İlk şehirler yaklaşık MÖ 10.000 yıllarında Mezopotamya'da ortaya çıkmıştır.
Yeryüzünde yerleşme alanlarının dağılışı düzenli değildir. Bazı bölgelerde yerleşme alanları daha yoğundur, bazı bölgelerde ise daha seyrektir.
| Faktör | Etkisi |
|---|---|
| Su Yüzeyleri | Yerleşme alanlarını sınırlar. |
| Yüksek ve Engebeli Araziler | Yerleşmeyi zorlaştırır. |
| Kutup Noktaları ve Kutuplar Çevresi | Sıcaklıkların düşük olması nedeniyle yerleşmeye uygun değildir. |
| Kurak Alanlar | Tatlı su kaynaklarının azlığı nedeniyle yerleşmeyi sınırlar. |
| Gür Orman Alanları ve Bataklıklar | Tarım ve ulaşımı zorlaştırır. |
Yerleşme alanlarının yayılışı ve büyümesi, doğal ve beşerî faktörlerin etkisiyle sürekli değişmektedir. Sanayileşme ve teknolojinin gelişmesiyle birlikte yerleşme alanları hızla genişlemekte ve şehirleşme artmaktadır.
Yerleşme alanlarının geleceği, doğal ve beşerî faktörlerin etkisiyle şekillenecektir. İklim değişikliği, su kıtlığı, nüfus artışı, göçler ve savaşlar gibi faktörler yerleşme alanlarının dağılımını ve büyümesini etkileyecektir.
Yerleşme alanlarının geleceği belirsizdir. Ancak, doğal ve beşerî faktörlerin etkisiyle yerleşme alanlarının sürekli değişeceği ve dönüşeceği açıktır.
Türkiye'de yerleşmelerin dağılışı, çeşitli doğal ve Beşerî faktörlerin etkisiyle şekillenmiştir. Bu faktörler arasında iklim, yeryüzü şekilleri, su kaynakları, bitki örtüsü ve ulaşım imkânları öne çıkar. Bu durum, yerleşmelerin dağılışı üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.
Türkiye'de yerleşmelerin dağılışı, doğal ve Beşerî faktörlerin etkisiyle şekillenmiştir. Bu faktörler arasında iklim, yeryüzü şekilleri, su kaynakları, bitki örtüsü ve ulaşım imkânları öne çıkar.
Ek kaynaklar: * [Türkiye'de Yerleşmelerin Dağılışı](https://www.cografya.gen.tr/turkiyede-yerlesmelerin-dagilisi-5521.html) * [Türkiye'de Yerleşmelerin Dağılışını Etkileyen Faktörler](https://www.turkiyecografyasi.com/yerlesmelerin-dagilisini-etkileyen-fakt%C3%B6rler-nedir/) * [Türkiye'de Yerleşmelerin Dağılış Haritası](https://www.haritatr.com/yerlesmelerin-dagilis-haritasi/)Türkiye, yerleşme coğrafyası ve tarihî zenginliği bakımından dünyanın önde gelen ülkelerinden biridir. Anadolu'da yerleşmenin geçmişi günümüzden en az 10-12 bin yıl öncesine dayanmaktadır.
İlk yerleşmeler Paleolitik Çağ'da mağaralarda, kaya sığınaklarında ve açıkta yaşayan insan toplulukları tarafından yapılmıştır. Toros Dağları, Amanoslar ve Anadolu'nun güneydoğusunun bazı kesimleri insanların yaşamak üzere tercih ettiği alanlar olmuştur.
Neolitik Çağ'da yerleşik hayata geçilmesiyle Göbeklitepe, Çatalhöyük, Hacı- lar, Aşıklıhöyük, Çayönü vb. Anadolu'da insan eliyle yapılmış meskenlerden oluşan ilk yerleşmeler olmuştur. Anadolu'da tesis edilen ilk köy tipi yerleşmelerde meskenlerin kerpiçten yapıldığı görülmektedir.
İhtiyaç fazlası malların değiş tokuşunun belirli zaman ve yerlerde yapılır hâle gelmesi, bunların bir yerden başka bir yere ulaştırılması yerleşmenin zorunlulukların dışına taşmasına yol açmıştır. Bu dönemin izlerini Beycesultan, Gözlükule, Alişar, Alacahöyük ve Truva'da görmek mümkündür.
Anadolu'da yerleşmenin seyri bu şekilde aşama kaydederken devlet kuran ilk toplum olan Hititler, Çorum-Yozgat il topraklarına yerleşmiştir. Anadolu'nun merkezî kısmında Hititler yer alırken Doğu Anadolu'da ise Urartular bulunuyordu. Urartular, bulunduğu döneme göre son derece gelişmiş sulu tarım yöntemlerini kullanmıştır.
MÖ 1300 yıllarında Batı Anadolu'ya yerleşen Frigyalılar ve İyonlar; Ege, Marmara ve Karadeniz kıyılarında hâkim fonksiyonu tarımdan ziyade ticaret olan şehirler kurmuşlardır.
Malazgirt Zaferi ile Anadolu'ya yoğun bir Türk göçü başlamıştır. Çeşitli Türk boylarının birleşmesinden meydana gelen Selçuklu Devleti, Anadolu'nun büyük bir kısmına uzun yıllar hükmetmiştir. Osmanlı Devleti, 600 yılı aşan uzun soluklu döneminden sonra geride devasa bir tarih ve medeniyet bırakarak ömrünü kurulduğu topraklarda tamamlamıştır. Millî Mücadele Dönemi'nin ardından Türkiye Cumhuriyeti Devleti, Anadolu topraklarında kurulmuştur.
Türkiye'de yerleşme dağılımı, fiziksel ve beşerî faktörlere bağlı olarak değişmektedir. Genel olarak, ülkemizin kıyı kesimleri, ovalar ve iç bölgelerde ulaşım imkânlarının iyi olduğu alanlar daha yoğun bir nüfusa sahiptir. Dağlık ve engebeli alanlarda ise yerleşimler daha seyrektir.
Türkiye'nin yerleşme tarihi ve coğrafyası, ülkemizin kültürel ve ekonomik gelişimini etkileyen önemli faktörlerden biridir. Anadolu, yüzyıllar boyunca farklı uygarlıklara ev sahipliği yapmış ve zengin bir tarihî mirasa sahiptir. Bu durum, ülkemizi turizm açısından da önemli bir cazibe merkezi haline getirmektedir.
Türkiye'de idari birimler, kamu hizmetlerinin her yere götürülmesi ve toplumun ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla oluşturulmuştur. Ülkemizde 81 il, 922 ilçe, 50 000'e yakın mahalle ve köy bulunmaktadır.
İl yönetiminin başındaki devlet memuru validir. Türkiye'de 81 il bulunmaktadır.
İlçe yönetiminin başındaki devlet memuru kaymakamdır. Türkiye'de 922 ilçe bulunmaktadır.
Mahalle ve köy yönetiminin başındaki kişi muhtardır. Muhtarlar vali ve kaymakamdan farklı olarak seçimle iş başına gelir.
Yerel yönetimler, il özel idaresi, belediyeler, mahalle ve köyleri kapsar. Türkiye'de 30 büyükşehir, 51 il, 922 ilçe ve 386 belde belediyesi bulunmaktadır.
Türkiye'de idari birimler, devletin kamu hizmetlerini her yere götürülmesi ve toplumun ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla oluşturulmuştur. Ülkemizde 81 il, 922 ilçe, 50 000'e yakın mahalle ve köy bulunmaktadır.