2023-2024 9.Sınıf Sağlık Bilgisi ve Trafik Kültürü Dersi 1.Dönem 2.Yazılı Soruları (2023-05-01)

Bulaşıcı hastalıkların bulaşma yolları arasında "Ses yoluyla" bulaşma yolu yer almaz. Bulaşıcı hastalıklar genellikle hava yoluyla solunum damlacıklarıyla, kan yoluyla, su yoluyla veya vektörler (örneğin, sinekler veya keneler) yoluyla bulaşabilir. Ses yoluyla bulaşma ise bu hastalıkların bulaşma yollarından biri değildir.

Stresle başa çıkma yöntemleri arasında olumlu bir perspektif geliştirmek, her durumun içinde hem olumlu hem de olumsuz yönlerin bulunduğunu hatırlamak stresin etkilerini yönetmede yardımcı olabilir. Bu yaklaşım, olaylara daha dengeli bir şekilde bakmayı ve daha esnek bir zihinsel tutum geliştirmeyi amaçlar.

Akran zorbalığı, fiziksel (I), sözel (II) ve psikolojik (III) çeşitli şekillerde gerçekleşebilir. Fiziksel zorbalık, fiziksel şiddet içeren davranışları ifade ederken, sözel zorbalık sözlü taciz ve küçümsemeyi kapsar. Psikolojik zorbalık ise kurbanın duygusal olarak incinmesine neden olan davranışları içerir.

Cevap anahtarı, "E) Akademik başarıda artış görülür." olarak belirtilmiştir. Teknoloji bağımlılığı genellikle akademik başarıyı olumsuz etkiler; aşırı teknoloji kullanımı, öğrencilerin ders çalışma süreçlerine ve okul performanslarına odaklanmalarını zorlaştırabilir. Sorunun çözüm açıklaması, teknoloji bağımlılığının genellikle kişisel, ailevi ve akademik sorunlara neden olduğunu anlatmalıdır.

Bu sorunun cevap anahtarı "C) Şok görüldüğünde"dir. Şok durumunda, kişinin kan dolaşımı yetersiz hale geldiğinde vücut organlarına yeterince kan ve oksijen ulaşamaz. Bu durumda, kişi yatırılmalı ve bacakları 30-45 cm yukarı kaldırılarak Trendelenburg pozisyonu sağlanmalıdır. Bu pozisyon, şokun etkilerini azaltmaya yardımcı olur. İlk yardım uygulamalarında "C) Şok görüldüğünde" verilen pozisyon Trendelenburg pozisyonudur. Şok durumunda, kişinin bacakları yukarı kaldırılarak vücut organlarına daha fazla kan akışı sağlanır, böylece şokun etkileri azaltılır.

Bu sorunun cevap anahtarı "C) Tam tıkanma" durumudur. Verilen belirtiler, solunum yolu tamamen tıkandığında ortaya çıkan semptomlardır. Kişi nefes alamaz, konuşamaz, yüz ifadesi acıyla buruşur, ellerini boynuna götürerek çırpınır, morarmaya başlar. Bu durum tam tıkanmanın belirtilerini gösterir. Verilen belirtiler, solunum yolu tamamen tıkandığında ortaya çıkan belirtilerdir. Bu durumda kişi tam tıkanma yaşamaktadır.

Doğru cevap C) Koruma'dır. İlk yardım uygulamalarının temel adımlarından biri olan "Koruma", olay yerinde güvenli bir çevre oluşturmayı amaçlar. Bu adım, hem mağdurların hem de yardım sağlayanların güvende olmasını sağlayarak daha etkili bir ilk yardım sürecinin başlamasına yardımcı olur.

Cevap anahtarı olarak E) Anlayışlar doğru cevaptır. Alkolün ülkemizde neden olduğu sorunlar arasında cinsel istismar, şiddet, cinayet ve trafik kazaları gibi olumsuz etkiler yer alırken, "anlayışlar" bu bağlamda ele alınan bir sorun değildir. Alkol tüketiminin sosyal ve günlük yaşantımıza etkileri arasında yer almaz.

Sorunun cevap anahtarı: E seçeneği (Kişinin çevresine etkisi yoktur) olan. Alkolün birçok olumsuz etkisi vardır. Alkol, sigaradan sonra en çok kullanılan zararlı maddelerden biridir ve birçok hastalığa sebep olabilir. İnsan üzerinde ruhsal ve fiziksel etkilere neden olur, merkezi sinir sistemini etkiler ve bağımlılığa yol açabilir. Ancak, kişinin çevresine etkisi yoktur ifadesi yanlıştır. Alkol kullanımı, kişinin sosyal çevresi, ailesi, iş arkadaşları ve toplumsal ilişkileri üzerinde olumsuz etkilere sahip olabilir. Doğru cevap: E) Kişinin çevresine etkisi yoktur (Yanlış)

"Bak-Dinle-Hisset Yöntemi" ile solunum değerlendirmesinde doğru adımlar şunlardır: I. İlk yardımcı solunum hareketine bakar (BAK). II. Hastanın/yaralının nefesini yanağıyla hissetmeye çalışır (HİSSET). III. Eğilip hastanın ağzına ve burnuna yaklaşarak solunumu dinler (DİNLE). Bu üç adımı içeren tek seçenek E) I, II ve III'dür.

Verilen metinde solunum yoluyla ilgili ilk yardım adımları açıklanmıştır. Solunum yolu tıkanıklığında öksürmeye teşvik etmek (I), yerinden çıkmış veya gevşemiş takma dişleri çıkarmak (II) ve kazazedenin gözetim altında tutulup en yakın sağlık kuruluşuna ulaştırılması için harekete geçmek (III) doğru adımlardır. Bu nedenle doğru cevap E) I, II ve III'dür.

İfadeleri göz önünde bulundurduğumuzda: I. Dış kanamalar, kanamanın yaradan vücut dışına doğru olduğu kanamalardır. (Doğru) II. Dış kanama genellikle yaralanmalar sonucu olur ve atardamar, toplardamar, kılcal damar kanamaları şeklinde görülür. (Doğru) III. Dış kanamada kanayan yer üzerine temiz bir bez konularak baskı uygulanır. (Yanlış, doğru adım kanayan yere doğrudan baskı uygulamak yerine kanamanın olduğu bölge yükseğe kaldırılmalıdır.)

Verilen metinde kulak kanaması ile ilgili ilk yardım adımları açıklanmıştır. Kulak kanamaları iç kulakta veya dış kulakta meydana gelebilir (I). Hafif kanamalarda kulak temiz bir bezle nazikçe temizlenebilir (II). Ancak hastanın veya yaralının bilinci yerindeyse ve herhangi bir boyun veya sırt yaralanması yoksa yüz üstü yatırılması uygundur (III).

Verilen metinde şok pozisyonu için açıklamalar bulunmaktadır. Şok durumunda hasta veya yaralının düz olarak sırt üstü yatırılması (II) ve yaşam bulgularının belli aralıklarla değerlendirilmesi (III) doğru adımlardır. Ancak hasta veya yaralının bacaklarının yukarı kaldırılması (I) yanlış bir adımdır.

Verilen ifadeleri incelediğimizde: C) Zehirli madde vücuda doğrudan deri aracılığı ile giremez. (Yanlış, bazı zehirli maddeler deri yoluyla emilebilir ve zehirlenmeye neden olabilir.)

Verilen ifadeler sınav kaygısına kaynak oluşturan faktörleri açıklamaktadır. Sınav kaygısıyla ilgili olarak, sınavı bir saygınlık sorunu olarak görmek (I), kendini başkalarıyla kıyaslamak (II) ve özgüvensizlik (III) gibi faktörler sınav kaygısının artmasına neden olabilir.

Verilen ifadeler arasından doğru olmayan ifadeyi seçmemiz isteniyor. Doğru cevap D seçeneğidir. Diğer ifadeler sağlıklı bir psikolojinin olumlu kişilik oluşturmaya yardımcı olduğunu (A), ergenlik döneminde aile içi iletişimin önemini (B) ve içki, sigara ve uyuşturucu maddelerin zihinsel sağlığı olumsuz etkilediğini (E) vurgulamaktadır.

Doğru cevap D seçeneğidir. Dış kanamalarda yara üzerindeki bezler kaldırılarak bandaj ile sarılması işlemi doğru değildir, çünkü yara üzerindeki bezlerin çıkarılması kanamanın artmasına neden olabilir. Diğer seçenekler ise dış kanamalarda yapılan doğru ilk yardım adımlarını açıklamaktadır.

Tam tıkanması olan bir kişi genellikle nefes alamaz, yutkunmaya çalışır, ellerini boynuna doğru götürür ve çırpınır, bir süre sonra morarmaya başlar. Yüzünü buruşturması da bu durumun belirtileri arasında olabilir.

Doğru cevap D seçeneğidir. Kısmi tıkanıklığı olan bir kişinin genellikle nefes alabilse de soluk alıp vermekte zorluk çekeceği, yutkunmaya çalışacağı, öksürerek solunum yolunu tıkayan maddeyi dışarı atmaya çalışacağı ve konuşmaya çalışacağı doğrudur. Ancak bilincini kaybetmek tıkanıklığı olan bir kişinin tipik bir tepkisi değildir.

Kalp masajı acil bir durumdur ve kalp durduğunda hemen başlamak önemlidir. Doğru sıralama, kalp masajına hızla başlamak ve ardından acil yardım çağırmaktır.

Doğru cevap E) Kişiyi hastaneye göndermeyecek şekilde tedavi etmek olmalıdır. İlk yardımın öncelikli amaçlarından biri, hasta veya yaralının durumunu istikrarlı bir şekilde tutarak, mümkünse hastaneye gitmesine gerek kalmadan tedavi etmektir. İlk yardım, hasta veya yaralının durumunun daha da kötüleşmesini önlemek ve tıbbi yardım gerektiren bir durumu yönetmek için önemlidir. İlk yardımın öncelikli amaçları, hastanın hayatını kurtarmak, yaşamsal fonksiyonları sürdürmek, durumun kötüleşmesini önlemek ve hastanın hastaneye gitmesine gerek kalmadan tedavi etmektir. Bu nedenle, doğru cevap E) Kişiyi hastaneye göndermeyecek şekilde tedavi etmek olacaktır.

Doğru cevap D) I, II ve III'dir. İfadelerin doğruluğu şu şekildedir: I. Olası durumlarda ilk yardım uygulamaları son derece önemlidir. İlk yardım, acil durumda hayat kurtarabilir veya bir yaralanmanın kötüleşmesini önleyebilir. II. Doğru ilk yardım herkesin sorumluluğundadır. İlk yardım becerilerini bilmek ve kullanmak, toplumun her bireyinin sorumluluğundadır. III. İlk yardım eğitimi almamış kişilerin uygulamada bulunması sakıncalı olabilir. Bu ifade de doğrudur, çünkü bilgisizce veya yanlışlıkla uygulanan ilk yardım müdahaleleri zarar verebilir. İfadelerin her biri, ilk yardımın önemini ve doğru bir şekilde uygulanması gerektiğini vurgular.

Bu sorunun cevap anahtarı, "D) Tıbbi araç ve gereç kullanılır." olmalıdır. İlk yardım, tıbbi araç ve gereç kullanmadan uygulanan acil bir müdahale şeklidir. İlk yardım, olay yerindeki acil durumlara hızlı ve etkili bir yanıt vermek için temel bilgi ve becerilere dayanır. İlk yardımın temel ilkesi, tıbbi araç ve gereç kullanmadan önce basit, kullanılabilir ve acil durumlar için uygun teknikleri içermesidir.

Bu sorunun cevap anahtarı "A) Acil yardım" olmalıdır. Acil yardım, hastalık veya kaza nedeniyle tehlikede olan kişilere sağlanan ilk yardım türüdür ve bu yardımın amacı, kişinin hayatını kurtarmak veya sağlık durumunu stabilize etmektir. Sağlık personeli tarafından sağlanan tıbbi yardım daha ileri bir düzeyde müdahaleyi içerirken, acil yardım genellikle olay yerinde ve hızlı bir şekilde uygulanan ilk yardım önlemlerini kapsar.