Afetlerle mücadele: Önleme, müdahale ve iyileştirme çalışmalarıyla toplumun güvenliğini ve iyiliğini koruyun.
Afetler, can kaybına, yaralanmalara, binaların yıkılmasına, tarım alanları ve sanayi tesislerinin zarar görmesine, ulaşım ve iletişimin aksamasına neden olan doğal veya insan kaynaklı olaylardır.
Afetler, can ve mal kaybına, çevreye zarar ve ekonomik kayıplara neden olabilen yıkıcı olaylardır. Afetlere karşı hazırlıklı olmak ve önlemler almak, zararları azaltmak için önemlidir.
Afetler hakkında video Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD)Türkiye'de her yıl çeşitli afetler nedeniyle çok sayıda can kaybı, yaralanma, yıkım ve ekonomik zarar ortaya çıkmaktadır. Afetlerin oluşmasında Türkiye'nin konumu, iklimi, jeolojik ve jeomorfolojik yapısı gibi coğrafi özellikler en önemli etkenlerdir. Türkiye'de plansız yerleşme, yanlış arazi kullanımı, bitki örtüsünün tahrip edilmesi, doğal çevrenin dengesinin bozulması gibi insan kaynaklı hatalar da bazı afet türlerinin ortaya çıkmasında ve afetlerin etkilerinin artmasında rol oynar.
Kütle hareketleri, Türkiye'de gerçekleşme sayısı en fazla olan afet türüdür. AFAD'ın (Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı) istatistiklerine göre kütle hareketleri, toplam afet sayısının %55'ini oluşturmuştur. Aynı dönemde toplam afetzedenin ise %30'unu kütle hareketinden etkilenenler oluşturmuştur. Kütle hareketleri başta Karadeniz kıyı kuşağı olmak üzere yamaç eğimlerinin fazla olduğu dağlık bölgelerde daha fazla yaşanırken yamaç eğimlerinin daha az olduğu Güneydoğu, Trakya ve Orta Anadolu'daki illerde daha az sayıda yaşanmaktadır.
Türkiye'de kütle hareketleri, depremler, seller ve taşkınlar, çığlar, orman yangınları ve teknolojik afetler gerçekleşme sayıları, etki alanlarının genişliği ve etkileri bakımından en etkili afet türleridir. Afetlerden zarar görmüş ve zor durumda kalmış insanlar afetzede olarak adlandırılmaktadır.
Türkiye hem doğal hem de teknolojik olmak üzere çeşitli afetlerle karşı karşıyadır. Bu afetler arasında deprem, sel ve taşkın, orman yangını, kütle hareketleri, teknolojisel afetler ve çığ yer almaktadır.
Türkiye, Alp-Himalaya Fay Kuşağı üzerinde yer aldığı ve birbirine doğru hareket eden Avrasya, Afrika ve Arap levhaları arasında bulunduğu için deprem açısından riskli bir bölgedir. Türkiye'de yaşanan depremler, gerçekleşme sayısı bakımından ilk sırada olmasa da ortaya çıkardığı etkiler bakımından afetler içinde ilk sırada yer alır. Depremlerin en büyük etkisi neden olduğu can kayıplarıdır. 2023 yılında Kahramanmaraş'ta meydana gelen deprem, Türkiye'de en fazla can kaybı yaşanan deprem olmuştur.
Depremler, Türkiye'de en yıkıcı afeti oluşturmaktadır ve önemli can ve mal kayıplarına neden olmaktadır.
Türkiye'de 1990-2019 yılları arasında yaşanan afetlerden %6,7'sini seller ve taşkınlar oluşturur. Bu sel ve taşkınlarda 221 kişi hayatını kaybetmiştir. Türkiye'de ilkbaharda ve yaz başında yağışlar artmakta, karlar erimekte ve bu nedenle sel ve taşkın olayları artmaktadır.
Seller ve taşkınlar, Türkiye'de önemli ekonomik kayıplara ve can kayıplarına neden olan önemli bir afet türüdür.
Teknolojik afetler, insanların faaliyetleri sonucu oluşan ve çevreye ve insan sağlığına zarar veren olaylardır. Türkiye'de yaşanan teknolojik afetler arasında en yaygın olanları sanayi kazaları, ulaşım kazaları ve yangınlardır.
Teknolojik afetler, Türkiye'de önemli çevre kirliliğine ve can kayıplarına neden olan önemli bir afet türüdür.
Orman yangınları, Türkiye'de önemli bir çevre ve afet sorunudur. Türkiye'de orman yangınlarının ana nedenleri, insan kaynaklı faaliyetlerdir. Bunlar arasında dikkatsizlik, ihmalkarlık, kundakçılık ve terörizm yer almaktadır.
Orman yangınları, Türkiye'de önemli orman alanlarının yok olmasına, çevre kirliliğine ve can kayıplarına neden olan önemli bir afet türüdür.
Türkiye'nin iç kesimleri ve özellikle doğu bölgeleri, kış aylarını oldukça soğuk geçirmektedir ve bu bölgelere yağışlar büyük oranda kar şeklinde düşmektedir. Bu bölgelerdeki yamaçlarda biriken kar örtüsü çok ciddi bir çığ riski oluşturmakta ve her yıl çok sayıda çığ olayı gerçekleşmektedir.
Çığlar, Türkiye'de önemli can kayıplarına ve ulaşım sorunlarına neden olan önemli bir afet türüdür.
Türkiye'de yaşanan diğer afetler arasında kütle hareketleri, kaya düşmeleri, heyelanlar ve kuraklık yer almaktadır.
Diğer afetler, Türkiye'de önemli çevre sorunlarına ve ekonomik kayıplara neden olan önemli bir afet türüdür.
Türkiye'de yaşanan afetler, önemli can ve mal kayıplarına, çevre kirliliğine, ekonomik kayıplara ve sosyal sorunlara neden olmaktadır. Afetlerin sonuçlarını azaltmak için önlemler alınması ve afet yönetimi sistemlerinin iyileştirilmesi gerekmektedir.
Afetlerin sonuçlarını azaltmak için alınması gereken önlemler arasında şunlar yer almaktadır:
Türkiye, çeşitli afetlerle karşı karşıya olan bir ülkedir. Bu afetler, önemli can ve mal kayıplarına, çevre kirliliğine, ekonomik kayıplara ve sosyal sorunlara neden olmaktadır. Afetlerin sonuçlarını azaltmak için önlemler alınması ve afet yönetimi sistemlerinin iyileştirilmesi gerekmektedir.
Afet, bir bölgede veya ülkede büyük hasar ve can kaybına yol açan doğal veya beşerî olaylardır. Dolayısıyla afetler, insan hayatı için büyük tehdit oluşturmaktadır. Türkiye, sahip olduğu coğrafi konumu ve iklim özellikleri nedeniyle doğal afetlerin sıklıkla yaşandığı bir ülkedir. Ülkemizde en çok yaşanan doğal afetler arasında deprem, sel, heyelan, çığ, orman yangını ve kuraklık yer almaktadır.
Afet yönetimi, afetlerden önce, afet sırasında ve afet sonrasında alınan önlemleri ve yapılması gereken çalışmaları kapsayan bir süreçtir. Afet yönetimi, iki aşamalı bir süreçtir. Bunların ilki afetlerden önce yapılması gereken zarar azaltma ve hazırlık çalışmalarından oluşan risk yönetimidir. İkincisi ise afet anındaki müdahale ve afet sonrasındaki iyileştirmelerden oluşan kriz yönetimidir. Bu süreçlerin planlanmasını, gerekli organizasyonların yapılmasını ve uygulanmasını içeren çalışma- ların bütünü afet yönetimi olarak adlandırılmaktadır.
Afetlerden korunmak ve olası kayıpları azaltmak için yapılması gere- ken çalışmaların bütününe risk yönetimi adı verilmektedir. Risk yönetiminin birinci aşamasını risk ve zarar azaltma çalışmaları oluşturur. Bu aşamada öncelikli olarak afet riski taşıyan bölgeler tespit edilir. Risk bölgelerinde zararı azaltmak için afet türüne göre fiziki çalışmalar ile bina, altyapı ve tesislerin güçlendirme çalışmaları yapılmalıdır. Diğer bir ça- lışma ise vatandaşların olası afetler ko- nusunda eğitilmesidir. Özellikle Türki- ye’deki en büyük yıkımların nedeni olan depremler konusunda vatandaşların bilinçlendirilmesi çok önemlidir. Bunun yanında tarihî eserler, doğal hayat ve çevrenin korunmasına yönelik tedbirle- rin alınması; bu çalışmaları zorunlu hâle getirecek ilgili kanun ve yönetmelikle- rin oluşturulması bu aşamanın diğer çalışmalarıdır.
Kriz yönetimi, afet sırasında ve sonrasında alınan önlemleri ve yapılması gereken çalışmaları kapsayan bir süreçtir. Afet sırasında yapılması gereken en önemli şey, can kaybını ve hasarı en aza indirmektir. Bunun için afet bölgesine hızla ulaşılması, arama ve kurtarma çalışmaları yapılması, yaralıların ve mağdurların tahliyesi sağlanması gerekir.
Afet sonrasında ise öncelikli olarak hasar tespiti yapılır. Daha sonra hasar gören yapıların onarımı, yıkılan yapıların yeniden inşası, geçici barınma alanlarının oluşturulması gibi çalışmalar yapılır.
Afetler, insan hayatı için büyük tehdit oluşturmaktadır. Bu nedenle, afetlerden korunmak ve olası kayıpları azaltmak için risk yönetimi ve kriz yönetimi çalışmalarının yapılması çok önemlidir. Türkiye'de, afet yönetimi konusunda önemli çalışmalar yapılmaktadır. Ancak, halen yapılması gereken çok şey bulunmaktadır. Bu konuda vatandaşların da bilinçlenmesi ve üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmesi gerekmektedir.
Afet yönetimi, doğal veya insan kaynaklı afetlere karşı alınması gereken önlemleri, afet sırasında yapılması gereken çalışmaları ve afet sonrasında yapılması gereken çalışmaları kapsayan bir dizi faaliyettir.
Afet öncesinde alınan önlemler, afetlerin zararlarını azaltmada büyük rol oynar. Afet öncesi alınması gereken önlemler şunlardır:
Afet öncesi hazırlıklar, afet anında can ve mal kaybını en aza indirmede büyük önem taşır. Afetlere karşı hazırlıklı olmak, hayat kurtarabilir.
Afet yönetimi, afetlerin zararlarını azaltmak ve afetlerden sonra hızlı bir şekilde iyileşmek için alınması gereken önlemleri kapsayan bir dizi faaliyettir. Afet yönetimi çalışmaları, afet öncesi, afet sırasında ve afet sonrasında olmak üzere üç aşamada yürütülmektedir. Afet yönetimi çalışmaları, can ve mal kaybını en aza indirmek için büyük önem taşımaktadır.
AFAD Resmi Sitesi Afet Yönetimi BelgeseliAfetler, doğal veya insan kaynaklı olarak meydana gelen ve geniş çaplı yıkım ve kayıplara neden olan olaylardır. Afetlerin türleri ve etkileri farklılık göstermekle birlikte, hepsi toplumsal ve ekonomik hayatı olumsuz etkiler. Afetle mücadele, afetlerin önlenmesi, müdahale edilmesi ve iyileştirme çalışmalarının gerçekleştirilmesi olmak üzere üç aşamada yürütülmektedir.
Afetlerin önlenmesi, afet riskini azaltmak ve afetlerin meydana gelmesini engellemek için alınan tedbirlerdir. Afetlerin önlenmesi için yapılabilecekler şunlardır:
Afetlere müdahale, afet meydana geldikten sonra yapılan çalışmaların tümüdür. Afetlere müdahale için yapılabilecekler şunlardır:
Afet sonrası iyileştirme çalışmaları, afetin yol açtığı zararların giderilmesi ve toplumun normal yaşantısına dönmesini sağlamak için yapılan çalışmalardır. Afet sonrası iyileştirme çalışmaları için yapılabilecekler şunlardır:
Afetlerle mücadele, toplumun ortak sorumluluğudur. Afetlerin önlenmesi, müdahale edilmesi ve iyileştirme çalışmalarının gerçekleştirilmesi için herkesin üzerine düşen görevi yerine getirmesi gerekmektedir. Afetlerle mücadele konusunda bilinçli olmak ve gerekli önlemleri almak, afetlerin yol açtığı zararları azaltmak ve toplumun normal yaşantısına dönmesini sağlamak için son derece önemlidir.
Ek kaynaklar: