İlkokul 4.sınıf İnsan Hakları ve Yurttaşlık 1.Dönem 1.Sınav Soruları 19.10.2021

Kanuna göre, bir kişi çocuk olarak kabul edildiği yaş sınırı ülkeden ülkeye değişebilir. Ancak genel olarak birçok ülkede, kişinin reşit olmadığı ve çocuk olarak kabul edildiği yaş sınırı 18'dir. Bu nedenle doğru cevap "C" seçeneğidir.

Öğrencinin sorumlulukları arasında genellikle okula gitmek, ödevlerini yapmak ve ev işlerinde aileye yardımcı olmak gibi görevler yer alır. Ancak, "Düzenli bir işte çalışmak" genellikle öğrencilerin yapması beklenen bir sorumluluk değildir, çünkü öğrencilerin okul öncesi yaşamda genellikle tam zamanlı bir işte çalışmaları beklenmez.

Özgürlük, belirli sınırlamalar ve sorumluluklarla birlikte gelir. Tamamen sınırsız bir özgürlük olmadığı gibi, özgürlük hakları da belirli yasalar ve toplumsal normlar tarafından sınırlandırılabilir. Dolayısıyla, "Sınırları yoktur" ifadesi doğru değildir.

Verilen cümlede, her bireyin doğuştan kazandığı ve dünyanın herhangi bir yerinde bulunan temel bir hak vurgulanmaktadır. Bu hak, "Yaşama hakkı" yani her bireyin hayata devam etme hakkını ifade eder. Diğer seçenekler de önemli insan haklarıdır, ancak bu bağlamda en uygun olan "C" seçeneğindeki "Yaşama hakkı"dır.

Kanunen bir suç işleyip ceza alabilen kişiler, genellikle yasalar tarafından belirlenen yaş sınırlamalarına ve hukuki sorumluluklara tabi olan yetişkin insanlardır. Yeni doğan bebekler, sokaktaki kediler veya hayvanat bahçesindeki kuşlar hukuki olarak suç işleyemezler.

Özgürlük, genellikle sınırlamalardan veya engellerden bağımsız olarak kendi iradesine göre davranma yeteneği olarak düşünülür. Bu bağlamda, "Hapisteki suçlu" veya "İpe bağlı köpek" gibi seçenekler özgürlükten yoksun durumları ifade ederken, "Kafesteki kuş" da sınırlı özgürlüğü temsil eder. Ancak, "Parktaki çocuk" seçeneği daha geniş bir özgürlüğe sahip olan bireyi ifade eder.

Soruda, sibernetik alanının kurucusu olarak bilinen ünlü fizikçi ve robot ustası olarak tanımlanan kişi Türk-İslam bilgini olarak aranmaktadır. Bu açıklamalar, "El Cezeri" isimli bilim insanına işaret etmektedir. El Cezeri, Orta Çağ'da yaşamış olan bir Türk bilgini ve mühendistir. Robotik ve otomatik makineler konusundaki çalışmalarıyla tanınmıştır.

Verilen cümlede, başkalarının sınırlarını ihlal etmeden ve zarar vermeden gerçekleştirilebilecek eylemlere uygun bir kavram aranmaktadır. Bu bağlamda, en uygun kelime "özgürlük" olacaktır, çünkü özgürlük bireylerin kendi istedikleri şekilde davranma hakkını ifade eder ve başkalarının haklarına zarar vermeden kullanılmalıdır.

Çocuklar için önemli sorumluluklardan biri, okula gitmek ve derslere katılmaktır. Eğitim almak, çocukların gelişimi ve geleceği için kritik bir rol oynar. Diğer seçeneklerde yer alan sorumluluklar da önemlidir, ancak çocukların öncelikle eğitimine odaklanmaları gerekmektedir.

Verilen seçenekler arasında yanlış olan "D) Yaşama hakkı olmadan diğer haklar kullanılabilir" ifadesidir. Çünkü yaşama hakkı, diğer temel hakların öncelikle korunması gereken bir temelidir. Yaşama hakkı olmadan diğer hakların kullanılması mümkün olmaz.

"Seçimlerde oy kullanmak" eylemi, bireylerin seçme ve seçilme hakkıyla ilgilidir. Bu hak, demokratik bir toplumda vatandaşların yönetim süreçlerine katılmasını sağlar. Seçme ve seçilme hakkı, bireylerin kendi temsilcilerini belirleme ve hükümetin şekillenmesine katkıda bulunma yeteneğini içerir.

Öğrencilerin sahip olduğu haklar arasında "bir işte çalışma hakkı" yer almaz. Çünkü öğrenciler genellikle eğitimlerine odaklanmalı ve tam zamanlı çalışma yerine öğrenimlerine odaklanmalıdır. Diğer seçeneklerde yer alan haklar (oyun oynama, büyüklerle seyahat etme, eğitim alma) daha uygun ve öğrencilerin sahip olduğu haklar arasında yer almaktadır.

Çocukların temel hak ve özgürlükleri "Çocuk Hakları Sözleşmesi"nde yer almaktadır. Bu sözleşme, Birleşmiş Milletler tarafından 1989 yılında kabul edilmiş ve çocukların korunması ve haklarının güvence altına alınması amacıyla oluşturulmuştur.

İnsan haklarının özellikleri arasında "Farklı ülkelerde farklı uygulamalar görülebilir." ifadesi yer almaz. İnsan hakları evrensel olarak kabul edilse de, uygulamalar ülkeler arasında değişebilir. Diğer seçeneklerde yer alan özellikler (doğuştan kazanılmış haklar, devredilemez ve vazgeçilemez haklar, tüm insanlar için geçerlilik) insan haklarının temel özelliklerini yansıtmaktadır.

İnsanı diğer canlılardan ayıran en temel özellik akıl ve vicdan sahibi olmaktır. İnsanlar, düşünme, anlama, öğrenme yeteneklerine sahip olmalarıyla ve etik değerlere dayalı kararlar alabilme kapasiteleriyle diğer canlılardan ayrılırlar. Bu özellik, insanların karmaşık düşünce süreçlerine sahip olmalarını ve diğer canlılar üzerinde düşünerek hareket etme yeteneklerini ifade eder.

Çocuk Hakları Sözleşmesi, 20 Kasım 1989 tarihinde kabul edilmiştir. Bu sözleşme, çocukların temel hak ve özgürlüklerini korumak amacıyla uluslararası düzeyde bir anlaşmadır. Sözleşme, çocukların yaşama, gelişme, korunma, katılım ve öncelikli değerlere sahip olma haklarını güvence altına alır.

Düşünen akıllı canlılar, genellikle insanlar olarak kabul edilir. İnsanlar, karmaşık düşünme yetenekleri, problem çözme becerileri, duygusal zeka ve yaratıcılık gibi özelliklere sahiptir. Diğer canlılar da bazı düşünme kapasitelerine sahip olabilirler, ancak insanlar en gelişmiş düşünme yeteneklerine sahip canlılar olarak kabul edilir.

Kişinin başkasına zarar vermeden düşündüğünü ve istediğini yapabilmesine "özgürlük" denir. Özgürlük, bireyin kendi seçimlerini yapabilmesi, ifade özgürlüğünü kullanabilmesi ve yaşam tarzını belirleyebilmesi anlamına gelir. Bu kavram, bireyin diğer insanların haklarına saygı gösterirken kendi haklarını kullanma yeteneğini ifade eder. Diğer seçenekler (Hak, Sorumluluk, Hoşgörü) özgürlük kavramından farklı anlamlara gelmektedir.

Doğru cevap B seçeneğidir. Temel haklarımız, insanların insan oldukları için sahip oldukları, devletin tanıdığı ve koruduğu haklardır. Yaşama hakkı, konut dokunulmazlığı hakkı ve sağlık hakkı temel haklardandır çünkü her insanın hayatı, sağlığı ve güvenliği devlet tarafından korunmalıdır. Ancak sınıf geçme hakkı bir temel hak değildir, çünkü sınıf geçmek kişisel çabaya ve başarıya dayanan bir konudur ve devlet tarafından koruma altına alınmaz. Bu nedenle doğru cevap B seçeneğidir.

Sorumluluk bilinci ilk olarak ailede başlar. Aile, bireyin temel değerlerini, normlarını ve sorumluluk anlayışını kazanmasına yardımcı olan en önemli çevredir. Çocuklar, aileleri aracılığıyla sorumluluklarını öğrenir, gözlemleyerek ve deneyimleyerek sosyal sorumluluk, kişisel sorumluluk ve toplumsal sorumluluk gibi kavramları anlamaya başlarlar. Bu süreç, kişinin toplum içinde sorumlu bir birey olma yolunda ilk adımdır.

Doğru cevap D seçeneğidir. İfadeye göre, vatandaşlar istek ve şikayetlerini ilgili kuruluşlara bildirmek için "dilekçe" yolunu kullanırlar. Dilekçe, resmi bir başvuru şeklidir ve vatandaşların haklarını kullanma, istek ve şikayetlerini yetkili makamlara iletmek için kullanılan bir araçtır. Bu şekilde, devlet kurumları ve yetkililer, vatandaşların taleplerine ve sorunlarına yanıt verme ve çözüm bulma sorumluluğunu üstlenir. Dolayısıyla, doğru cevap D seçeneğidir. Dilekçe yolu, vatandaşların demokratik haklarını kullanmalarını ve devletle etkili iletişim kurmalarını sağlayan önemli bir araçtır.

Çocuklara ait sorumluluklar genellikle yaşlarına ve yeteneklerine uygun olmalıdır. Evden ayrılırken haber vermek, çocukların güvenliği ve aile içinde iletişimin sağlanması açısından önemli bir sorumluluktur. Çocuklar, dışarı çıktıklarında nerede olduklarını ve ne zaman döneceklerini ailelerine bildirerek güvende olduklarını ve aileleriyle iletişimde olduklarını gösterirler.

Vicdan duygusu, insanların başkalarının duygularını anlamalarını ve empati yapmalarını sağlar. Bu duygu, insanların etik ve ahlaki değerlere uygun davranışlar sergilemelerine yardımcı olur. Ancak, vicdanı olmayan bir kişi, çıkarları için başkalarını aldatma veya yalan söyleme eğiliminde olabilir. Bu durumda, çıkarı için yalan söyleme davranışı daha fazla görülebilir.

İnsan, doğru ile yanlışı ayırt etme yeteneğine sahip olduğu için D seçeneğini akıl sayesinde yapabilir. Akıl, insanın düşünme, analiz etme, mantıklı sonuçlara ulaşma ve bilgiyi kullanma yeteneğini ifade eder. Soluk alıp verme, soğuk havada titreme ve sıcakta terleme gibi süreçler ise otomatik ve refleksif işlemlerdir; insanın bilinçli olarak kontrol ettiği şeyler değildir. Bu nedenle, doğru cevap D seçeneğidir. İnsanın akıl kullanma yeteneği, problem çözme, karar verme, farklı seçenekleri değerlendirme, öğrenme ve bilgiyi kullanma gibi birçok önemli işlevi gerçekleştirmesine olanak tanır.

İnsan hakları, insanların doğuştan sahip olduğu vazgeçilmez ve devredilemez haklardır. Bu haklar temel yaşam gereksinimlerini içerir. Beslenme, barınma ve düşünce özgürlüğü gibi temel ihtiyaçlar insan haklarının bir parçasıdır. Ancak, kanunlara uymama hakkı insan haklarına aykırıdır. İnsan hakları, toplumun düzenini ve bireylerin haklarını korumak amacıyla kanunlarla sınırlanabilir. Bu nedenle, kanunlara uymama hakkı insan haklarından biri değildir.

Bu sorunun cevap anahtarı C seçeneğidir, yani Anayasamızın 13. maddesinde "Herkes kişiliğine bağlı, dokunulmaz, devredilemez, vazgeçilemez temel hak ve hürriyetlere sahiptir." ifadesi yer almaktadır. Anayasa, bir ülkenin temel hukuk belgesidir ve vatandaşların haklarını ve özgürlüklerini korumak için önemli bir rol oynar. Anayasa'nın bu maddesi, bireylerin temel hak ve özgürlüklerinin korunmasını ve herkesin kişiliğine saygı gösterilmesini vurgulamaktadır. Bu madde, insan haklarının ve demokratik değerlerin önemini vurgulamak için eğitimde ve hukukun temelinde kullanılabilir.

Temel haklar, insanların doğuştan sahip olduğu ve devredilemez nitelikte olan haklardır. Yaşama hakkı, ifade özgürlüğü, din ve vicdan hürriyeti gibi haklar temel haklarımız arasında yer alır. Ancak, "oyun hakkı" temel haklarımız arasında yer almaz. Oyun hakkı daha çok eğlence ve rekreasyon alanında değerlendirilir, ancak temel haklarımızın bir parçası değildir.