2023-2024 4.Sınıf İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi 1.Dönem 1.Yazılı Soruları (2021-09-30)

Cevap Anahtarı: D Temel haklar, insanların doğuştan sahip olduğu, devredilemez ve dokunulmaz olan haklardır. Bu haklar, doğumla başlar ve ölümle sona erer. Temel haklar, herhangi bir kişi, kurum veya devlet tarafından vazgeçilemez veya elinden alınamaz. Ancak, bazı durumlarda temel hakların kullanımı belirli sınırlamalara tabi olabilir, ancak hakların tamamen vazgeçilebilir olması mümkün değildir.

Cevap Anahtarı: A Bir insanın temel haklara sahip olabilmesi için "insan" olması yeterlidir. Temel haklar, doğuştan gelen ve her insanın sadece insan olması nedeniyle sahip olduğu haklardır. Bu haklara, ırkı, cinsiyeti, yaşam koşulları, zenginlik veya fakirlik gibi faktörler etki etmez. Tüm insanlar, insan oldukları için temel haklara sahiptirler ve bu haklar devredilemez ve dokunulmazdır.

Cevap Anahtarı: A A) Yemek yeme sadece insana ait olan bir özellik değildir. Yemek yeme, birçok canlı türünün temel bir ihtiyacıdır ve insanlar dışında hayvanlar da yemek yeme eylemini gerçekleştirirler. Dolayısıyla yemek yeme, sadece insana özgü bir özellik değildir.

Cevap Anahtarı: D) Araba alma hakkı Soruda temel haklarımızdan biri olmayan seçenek istenmektedir. Temel haklar, insanların insanca yaşamını sürdürebilmesi, özgürce düşünebilmesi ve gelişebilmesi için devlet tarafından güvence altına alınan haklardır. Bu haklar evrensel niteliktedir ve her bireyin doğuştan sahip olduğu haklardır. A) Yaşama hakkı: İnsanların yaşama hakkı, en temel haklardan biridir ve insanın hayatını tehlikeye atan her türlü eylem ve politika insan haklarına aykırıdır. B) Eğitim hakkı: İnsanların eğitim hakkı, bilgi edinme ve eğitim alma özgürlüğünü içerir ve temel bir insana yakışır yaşam hakkı olarak kabul edilir. C) Sağlık hakkı: İnsanların sağlık hakkı, yaşama hakkıyla bağlantılıdır ve her bireyin sağlık hizmetlerine erişim hakkı bulunmaktadır. D) Araba alma hakkı: Araba alma hakkı temel haklar arasında değildir. Araba satın alma, bireylerin tercihleri ve ekonomik durumlarına bağlı olarak farklılık gösteren bir konudur ve temel haklar kategorisine girmemektedir.

Cevap Anahtarı: C "C) 18 yaş" doğru cevaptır. Burada belirtilen kurala göre, herhangi bir dil, din veya ırka bakılmaksızın bütün insanlar 18 yaşına kadar çocuk olarak kabul edilirler. Bu, insan hakları ve çocuk hakları kapsamında önemli bir hükümdür ve çocukların korunmasını amaçlar.

Cevap Anahtarı: D) I, II ve III Soruda, bütün insanlar için verilen üç farklı kavram (Özgürlük, Yaşama hakkı ve Onur) eşitlik bakımından karşılaştırılıyor. Eşitlik, herkesin aynı haklara ve değerlere sahip olduğu durumu ifade eder. I. Özgürlük: Her insanın doğuştan sahip olduğu temel bir hak olan özgürlük, bireyin kendi düşüncelerini ifade etme, inançlarına göre yaşama ve tercihlerini yapma hakkını kapsar. II. Yaşama Hakkı: Yaşama hakkı, her insanın hayatının tehlikeye atılamayacağı, sağlıklı ve güvenli bir şekilde yaşama hakkını ifade eder. III. Onur: İnsanların, insanca yaşamaya ve diğer insanlarla eşit ve saygın bir şekilde ilişki kurmaya hakları vardır. Onur, diğer insanlar tarafından aşağılanma, küçük düşürülme ve saygısızlık görmeme hakkını ifade eder. Bu üç kavram, insanların temel hak ve değerleridir ve bütün insanlar için eşit olarak geçerlidir. Dolayısıyla, cevap anahtarı D seçeneğidir ve "I, II ve III" olarak verilmelidir.

Cevap Anahtarı: A) Kişisel temizliğimizi yapmak Sorumluluk, bireyin üzerine düşen görevleri yerine getirme, verilen sorumlulukları yerine getirme ve kendi yaşamında ve çevresindeki kişilere karşı sorumluluk sahibi olma durumudur. A) Kişisel temizliğimizi yapmak: Kendi temizliğimizi sağlamak, kişisel bakımımızı düzenli bir şekilde yapmak ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarına dikkat etmek kişisel sorumluluk örneğidir. B) İstemediğimiz bir şeye karşı hayır demek: Hayır demek, kişisel sınırlarımızı ve tercihlerimizi ifade etme ve başkalarının bize dayatmaya çalıştığı şeylere karşı durma sorumluluğunu gösterir. C) Fikirlerimizi açıkça söyleyebilmek: Düşüncelerimizi ifade etmek, dürüst olmak ve kendi düşüncelerimizi başkalarına aktarabilmek sorumluluk sahibi olmamızı gerektirir. D) Kendimize bir ev almak: Kendi ev sahibi olmak finansal bir hedef olabilir, ancak sorumlulukla doğrudan ilişkilendirilmez. Bu nedenle, A seçeneği "Kişisel temizliğimizi yapmak" sorumluluğa örnek olarak verilebilir.

"D) Vergisini ödemek" seçeneği doğru cevaptır. Vergi ödeme, kişinin kendi kendine karşı sorumluluğu değildir. Vergi ödemek, genellikle yasal bir zorunluluktur ve kişinin kendi kişisel bakımı veya sağlığıyla doğrudan ilişkili değildir. Diğer seçenekler olan kitap okuma, kişisel bakım yapma ve sağlığa dikkat etme, kişinin kendi sorumlulukları arasındadır ve kişisel gelişimi ve sağlığı ile ilgilidir.

Cevap Anahtarı: C) Eşitlik insanların sosyal statüsüne göre değişir. Eşitlik, her bireyin temel haklar ve fırsatlar açısından eşit olduğu ilkesidir. Bu nedenle A ve B ifadeleri doğrudur. Her insan doğuştan eşit haklara sahiptir ve temel insan haklarından herkes eşit şekilde yararlanmalıdır. Ancak C ifadesinde belirtildiği gibi, eşitlik insanların sosyal statüsüne göre değişmez. Eşitlik ilkesi, kişinin sosyal, ekonomik veya diğer statülerine bağlı olarak değişmez. Eşitlik, insanların insanca yaşama ve gelişme hakkına sahip olması gerektiği anlamına gelir, bu haklar sosyal statüye göre değişmez.

Cevap Anahtarı: D) devletler İnsanların hakları, genellikle devletler tarafından güvence altına alınır. Devletler, toplumda huzur ve adil bir yaşamın sağlanması için temel hak ve özgürlükleri korumak ve güvence altına almakla yükümlüdür. Bu nedenle, insan haklarının korunması ve uygulanması devletlerin sorumluluğundadır. Devletler, çeşitli yasalar, anayasal düzenlemeler ve uluslararası sözleşmeler aracılığıyla insan haklarını güvence altına alır ve korur. Bu haklar, herkesin eşit şekilde yararlanabileceği evrensel haklar olarak kabul edilir ve devletlerin görevi, bu hakları tüm vatandaşlara sağlamak ve korumaktır.

Cevap Anahtarı: D) Zenginlerin eğitim hakkı daha fazladır. Verilen ifadeler arasında yanlış olan, "Zenginlerin eğitim hakkı daha fazladır." ifadesidir. Eğitim hakkı, herkes için eşit ve evrensel bir hak olarak kabul edilir ve devletler tarafından güvence altına alınır. Zenginlik düzeyi, eğitim hakkının kullanılmasında herhangi bir ayrıcalık sağlamaz. Tüm bireylerin eğitim hakkına eşit şekilde erişimi ve fırsatları olması temel bir ilkedir.

Cevap Anahtarı: A) sorumluluk İnsanlar birbirlerine, çevreye ve topluma karşı sorumlulukları vardır. Sorumluluk, insanların kendileri, diğer insanlar ve doğal çevre ile olan ilişkilerinde, doğru davranışlar sergileme ve kararlarına uygun şekilde hareket etme yükümlülüğünü ifade eder. Sorumluluk sahibi bireyler, eylemlerinin sonuçlarından haberdar olup, olumlu ve olumsuz sonuçlarla yüzleşerek topluma ve çevreye duyarlı bir şekilde yaşarlar. Sorumluluk duygusu, insanların kendi haklarına saygı göstermelerini ve diğer insanların haklarına saygı duymalarını sağlar. Aynı zamanda, sorumluluk sahibi bireyler toplumun düzenini ve huzurunu korumaya çalışırlar ve çevreye zarar vermemeye özen gösterirler.

Cevap Anahtarı: A) İnsanlar haklarının tümünü doğuştan kazanır. Verilen ifadeler arasında doğru olmayan, "İnsanlar haklarının tümünü doğuştan kazanır." ifadesidir. Haklar, insanların doğuştan sahip olduğu evrensel ve temel haklardır, ancak bazı haklar yaşa veya diğer koşullara bağlı olarak kazanılır veya kullanılır. Örneğin, bazı haklar 18 yaşından sonra kullanılabilir veya bazı özel haklar belirli koşulların yerine gelmesine bağlı olarak elde edilir.

Cevap Anahtarı: B) Özgürlük Yukarıdaki tanım, özgürlüğü ifade etmektedir. Özgürlük, başkalarının haklarına saygı göstererek, onlara zarar vermeden ve toplumun kurallarına uygun olarak istediğimizi yapabilme durumudur. Özgürlük, insanların kendi düşüncelerine sahip olma, tercihlerini yapma, kendi yaşam biçimini belirleme ve kendini ifade etme özgürlüğüne sahip olmalarını içerir. Ancak bu özgürlükler, başkalarının haklarına saygı gösterme ve onlara zarar verme konusunda sorumluluk bilinciyle kullanılmalıdır. Bu şekilde, herkesin hakları korunur ve toplumda uyum ve huzur sağlanır.

Cevap Anahtarı: C) I, II ve III Verilen ifadeler, arkadaşlarımıza karşı olan sorumluluklarımızı temsil etmektedir. Saygı duymak, yardımcı olmak ve paylaşımcı olmak, sağlıklı ve olumlu arkadaş ilişkileri kurmak için önemli davranışlardır. Bu nedenle, doğru cevap C seçeneğidir.

Cevap Anahtarı: D) Okuldan sonra bir işte çalışmak İlk okul 4. sınıfa giden bir çocuğun sorumlulukları arasında, sabah uyandığında yatağını toplamak, ödevlerini yapmak ve okula zamanında gelmek gibi davranışlar yer almaktadır. Bu sorumluluklar, çocuğun düzenli bir şekilde okula gitmesini ve eğitimine odaklanmasını sağlar. Ancak, okul çağındaki bir çocuğun genellikle bir işte çalışması beklenmez. Çünkü çocuklar, eğitimlerine odaklanmaları ve gelişimlerine önem vermeleri için çocukluk dönemlerini çalışma hayatından uzak geçirmelidirler.

Doğru cevap D) Düşünme hakkı olacaktır. Verilen tanım, "İnsanlar kimseye hesap vermeden istediğini düşünebilir." ifadesi, düşünce hakkı ile özdeşleşmektedir. Düşünce hakkı, her insanın kendi düşüncelerini özgürce oluşturma, ifade etme ve başkalarının düşüncelerine saygı duyma hakkını ifade eder.

Cevap Anahtarı: B) Eğitim hakkı Yukarıdaki tanımda belirtilen "Her birey ücretsiz olarak okula gitme hakkına sahiptir" ifadesi, eğitim hakkı ile özdeşleşmektedir. Eğitim hakkı, her bireyin eğitim alma, öğrenim görme ve kendini geliştirme hakkını ifade eder. Bu hak, tüm bireylerin eşit şekilde eğitim olanaklarından faydalanmasını ve ücretsiz olarak okula erişimini garanti altına alır. Eğitim hakkı, insanların potansiyellerini geliştirebilmeleri, bilgi ve becerilerini artırabilmeleri, topluma katkı sağlayabilmeleri için önemli bir haktır.

Cevap Anahtarı: A) Sağlık hakkı Yukarıdaki tanımda belirtilen "Hasta olan bir insan hastaneye gitmekte özgürdür" ifadesi, sağlık hakkı ile özdeşleşmektedir. Sağlık hakkı, her bireyin fiziksel ve ruhsal sağlığını koruma ve geliştirme hakkını ifade eder. Bu hak, hastalık durumunda tedavi olabilme, tıbbi hizmetlere erişim sağlayabilme ve sağlık hizmetlerinden yararlanabilme özgürlüğünü içerir. Bireylerin sağlık hakkına sahip olması, yaşam kalitesini artırır ve sağlıklı bir yaşam sürdürebilmelerini sağlar.

Cevap Anahtarı: C) Özel yaşam hakkı Yukarıdaki tanımda belirtilen "Hiç kimse başkasının özel hayatına karışamaz" ifadesi, özel yaşam hakkı ile özdeşleşmektedir. Özel yaşam hakkı, her bireyin kişisel ve ailevi yaşamına saygı gösterilmesini, gizliliğinin korunmasını ve izinsiz müdahalelerden uzak tutulmasını ifade eder. Bu hak, bireylerin mahremiyetini ve kişisel alanını koruyarak özgürce yaşayabilme hakkını güvence altına alır.

Doğru cevap C) Sorumluluk olacaktır. Ailesinin geçimini sağlamak için çalışan bir baba, sorumluluk sahibi olduğunu gösterir. Sorumluluk, kişinin üzerine düşen görevleri yerine getirme, kendisi ve başkaları için sorumluluk alabilme yeteneğidir. Bu durumda, ailesinin ihtiyaçlarını karşılamak için çalışan baba, sorumluluk sahibi bir davranış sergilemektedir.

Cevap Anahtarı: C) Sorumluluk Ödevlerimizi yapmamız, sorumluluk duygusuyla açıklanır. Sorumluluk, bir görevi yerine getirme, taahhüt altına alma ve üzerimize düşen görevleri sorunsuz şekilde tamamlama gücüdür. Öğrenciler olarak ödevlerimizi yapmak, bize verilen akademik görevleri zamanında ve düzenli bir şekilde tamamlamak ve eğitimimize özen göstermek sorumluluk duygusuyla bağlantılıdır.

Doğru cevap B) Özgürlük olacaktır. İsteğimiz müziği dinlememiz özgürlük kavramıyla açıklanır. Özgürlük, kişinin kendi tercihleri doğrultusunda davranabilme, düşüncelerini ifade edebilme ve kendi kararlarını alma hakkıdır. Müzik dinlemek gibi kişisel tercihlerimiz, özgürlüğümüzün bir parçasıdır ve istediğimiz müziği dinleme hakkını kullanmak, özgürlük kavramıyla bağlantılıdır.

Doğru cevap B) Özgürlük olacaktır. İnsanların istediği yemeği yiyebilmesi özgürlük kavramıyla açıklanır. Özgürlük, kişinin kendi tercihleri doğrultusunda davranabilme, düşüncelerini ifade edebilme ve kendi kararlarını alma hakkıdır. Yemek yeme tercihi de kişisel bir tercihtir ve insanların istedikleri yemeği yiyebilmesi, özgürlük kavramıyla ilişkilidir.

Cevap Anahtarı: A) Akıl İnsanları diğer canlılardan ayıran en önemli özellik akıllı olmalarıdır. Akıl, insanın düşünme, anlama, öğrenme, problem çözme ve karar verme yeteneğini ifade eder. Diğer canlılar da nefes alır, yürür ve beslenir ancak akıl, insanları diğer canlılardan farklı kılan temel özelliktir.