2022-2023 Eğitim Öğretim Yılı Gündoğdu Nene Hatun Ortaokulu Bilişim Teknolojileri 5.Sınıf 1.Dönem 1.Yazılı Sınavı

D) İnternet'i, insanlara zarar vermek için kullanmamalıyız.

D) Başkalarının İnternet'te yaptığı çalışmalara engel olmamalıyız.

Y) Başkalarının gizli ve kişisel dosyalarına İnternet yoluyla ulaşabiliriz.

D) Bilgilerin doğruluğuna tam olarak emin olmadan bilgileri savunmamalıyız.

Y) Parasını ödemediğimiz yazılımları kopyalayıp kendi malımız gibi kullanabiliriz.

Y) Başkalarının elektronik iletişim kaynaklarını izinsiz kullanmamalıyız.

D) Elektronik iletişim ortamını başkalarının haklarına saygı göstererek kullanmalıyız.

Y) İletişim sürecinde kullandığımız dilin doğuracağı sonuçları önceden düşünmeden hareket edebiliriz.

İnternet etiği, internetin etik ve sorumlu bir şekilde kullanımını vurgulayan bir kavramdır. Doğru olan ifadeler, interneti zarar vermek için değil, faydalı şekilde kullanmamız gerektiğini ve başkalarının haklarına saygı göstermemiz gerektiğini belirtir. Yanlış olan ifadeler ise başkalarının gizlilik haklarına ve telif haklarına saygı göstermeyi ihlal eden davranışları içerir. İnternet etiği, dijital dünyada adil, dürüst ve sorumlu bir şekilde iletişim kurma becerisini vurgular.

Doğru cevap B şıkkıdır: "Bir kişinin e-posta hesabını izinsiz olarak ele geçirin." Bilişim suçlarına karşı alınabilecek önlemler, kişisel ve başkalarının bilgisayar sistemlerini korumayı içerir. Bu önlemler arasında lisanssız yazılımlardan kaçınmak, güvenlik duvarı ve antivirüs yazılımları kullanmak, ve kişisel bilgilerinizi paylaşmamak önemlidir. Ancak, başkalarının e-posta hesaplarını izinsiz olarak ele geçirmek, yani hacklemek yasal olmayan bir faaliyettir ve kesinlikle doğru bir önlem değildir.

Cevap anahtarı A şıkkıdır. Bilişim suçları, bilgisayar ve internet teknolojilerinin kötü niyetli amaçlarla kullanılmasıyla gerçekleşen suçlardır. A şıkkında verilen "İyi ve nazik bir kullanıcı olmak" ifadesi bilişim suçlarından biri değildir, aksine olumlu bir davranıştır. Diğer şıklar ise bilişim suçlarına örnek olarak verilebilir. B şıkkında izinsiz bilgisayar sistemlerine girme ve veri manipülasyonu, C şıkkında telif hakkı ihlali ve izinsiz içerik indirme ve paylaşma, D şıkkında ise sosyal medya platformlarında hakaret ve aşağılayıcı ifadeler kullanma gibi bilişim suçlarına örnekler verilmektedir.

Cevap anahtarı C şıkkıdır. Verilen tanım, "Bilgisayar, çevre birimleri, pos makinesi, cep telefonu gibi her türlü teknolojinin kullanılması ile işlenen suçlardır." şeklinde bilişim suçlarını tanımlamaktadır. Bilişim suçları, bilgisayar ve internet teknolojilerinin kötü niyetli amaçlarla kullanılması sonucu gerçekleşen suçlardır. Telif hakkı ihlali, bilgisayar korsanlığı, siber zorbalık, kimlik avı ve veri hırsızlığı gibi bilişim suçları bu tanıma dahil edilebilir.

Cevap anahtarı B şıkkıdır. Verilen tanımda, "Bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak bir birey ya da gruba sanal ortamda yapılan olumsuz davranışların tamamına" atıfta bulunulmaktadır. Bu tarif, sanal zorbalığı ifade eder. Sanal zorbalık, internet üzerinde, sosyal medya platformlarında veya diğer dijital iletişim kanallarında, bir kişiyi taciz etme, alay etme, tehdit etme, kötü niyetli içerik paylaşma gibi olumsuz davranışları içeren bir kavramdır.

Doğru cevap A şıkkıdır: "Bilgisayar başında en az 12 saat ara vermeden durulmalıdır." Bilgisayar başında uzun süreli sürekli oturmak, fiziksel sağlık açısından zararlı olabilir. Bu nedenle, düzenli aralıklarla en az 12 saat ara vererek hareket etmek önemlidir. Diğer şıklardaki ifadeler ise doğru oturma ve çalışma düzenini yansıtmaktadır.

Doğru cevap C şıkkıdır: "Android" Günümüzde özellikle tablet ve akıllı telefonlarda yaygın olarak kullanılan işletim sistemi Android'dir. Android, Google tarafından geliştirilmiş bir mobil işletim sistemidir ve çeşitli cihazlarda kullanılmaktadır.

Bu sorunun cevap anahtarı D şıkkıdır, yani "Microsoft Word." İşletim sistemi, bilgisayarın donanımı ve yazılımları yöneten ve kullanıcının bilgisayarıyla etkileşimde bulunmasını sağlayan temel yazılımdır. Windows, Linux ve Android gibi seçenekler işletim sistemlerine örnek olarak verilebilir çünkü bunlar bilgisayarlar ve diğer cihazlar için işletim sistemi olarak kullanılırlar. Ancak Microsoft Word bir kelime işlemci programıdır ve bir işletim sistemi değildir.

Doğru cevap B şıkkıdır: "Sosyal hayatı kısıtlaması" Bilişim teknolojilerinin faydaları arasında sosyal hayatı kısıtlamak yer almaz, aksine bilişim teknolojileri sosyal hayatı zenginleştiren ve kolaylaştıran bir rol oynar. Bilişim teknolojileri sayesinde insanlar arasında iletişim ve etkileşim artar, sosyal medya gibi platformlar üzerinden arkadaşlarla ve aile bireyleriyle kolayca iletişim kurulabilir, uzaktaki kişilerle görüntülü görüşmeler yapılabilir. Dolayısıyla sosyal hayatı kısıtlamak yerine bilişim teknolojileri, sosyal hayatı daha aktif ve etkileşimli hale getirir.

Cevap anahtarı: B) Pardus. Türkiye'ye ait olan işletim sistemi, Pardus'tur. Pardus, Türkçe dil desteği ve Türkiye'deki kamu kurumları için özelleştirilmiş versiyonlarıyla bilinen açık kaynaklı bir Linux dağıtımıdır. Diğer seçenekler olan Windows (A), Linux (C) ve Mac (D) işletim sistemleri ise farklı ülkeler veya şirketler tarafından geliştirilmiş işletim sistemleridir.

Cevap anahtarı: A) saygı göstererek. İnternet etiği, dijital dünyada başkalarının haklarına saygı göstererek hareket etmeyi vurgular. Bu nedenle, verilen boşluğa "saygı göstererek" ifadesi getirilmelidir. İnternet etiği, çevrimiçi ortamda diğer insanların gizliliğini, fikri mülkiyet haklarını ve çalışmalarını gözetmeyi, izinsiz erişimden kaçınmayı ve zarar vermemeyi içerir.

Sorunun cevap anahtarı şu şekildedir: "A) kullanabiliriz." Verilen cümlede, yazılımların parasını ödemediğimiz halde, bu yazılımları kopyalayıp kendi malımız gibi kullanıp kullanamayacağımız soruluyor. Doğru seçenek, bu kopyalanan yazılımları kullanabileceğimizi belirtir. Diğer seçenekler olan "satabiliriz" ve "paylaşabiliriz" etik dışı ve yasa dışı faaliyetleri ifade eder ve kabul edilemez. "Kullanamayız" seçeneği de yanlıştır, çünkü bu durumda yazılımları kullanmak yine yasa dışı olacaktır.

Sorunun cevap anahtarı şu şekildedir: "B) Eseri kullandığımızda eserin sahibine atıf yapmamalıyız." Verilen cümlede, internette bir eseri kullanırken hangi seçeneğin doğru olmadığı soruluyor. Doğru olan, eser sahibinin izin verdiği şekilde eseri kullanmaktır (A şıkkı), eser ücret istiyorsa ücretini ödemektir (C şıkkı) ve eser sahibinden izin almaktır (D şıkkı). Ancak, eseri kullanırken eserin sahibine atıf yapmamak, yani kaynağı belirtmemek (B şıkkı), etik dışı ve yanlış bir davranıştır. Atıf yapmak, eser sahibinin emeğine saygı göstermek ve başkalarının da eseri bulabilmesini sağlamak için önemlidir.

Sorunun cevap anahtarı şu şekildedir: "C) Eseri ticari amaçlı kullanırken" Verilen cümlede, internet üzerinde bir eseri hangi durumda kullanırken izin almamız gerektiği soruluyor. İzin almamız gereken durum, eseri ticari amaçlı kullanırken olmaktadır. Eğer bir eseri ticari amaçla kullanmak istiyorsak, yani bu eser üzerinden gelir elde etmeyi amaçlıyorsak, önceden eser sahibinden izin almak gerekir. Diğer durumlar olan eğitim amaçlı kullanım (A şıkkı), eserin sadece bir bölümünü kullanma (B şıkkı) veya okulda kullanım (D şıkkı) genellikle kişisel veya eğitimsel kullanımlar olarak kabul edilir ve izin gerektirmez. Ancak, ticari amaçlı kullanımlar eser sahibinin haklarına müdahale edebileceği için izin almak önemlidir.

Sorunun cevap anahtarı şu şekildedir: "C) Korsan ürün kullanmak yasak değildir." Verilen ifadelerden hangisinin doğru olmadığı soruluyor. Doğru olan ifadeler (A şıkkı ve B şıkkı) şunlardır: (A) Başkalarına ait ürünleri çoğaltmak yasaktır ve (B) Başkasına ait ürünün izinsiz çoğaltılarak satılmasına korsan üretim denir. Ancak (C) Korsan ürün kullanmak yasak değildir ifadesi yanlıştır. Korsan ürün kullanmak da, korsan üretim yapmak gibi yasa dışı ve etik olmayan bir davranıştır ve hak sahiplerinin haklarını ihlal eder. Korsan ürün kullanmak da yasaktır. (D) Barkodu olmayan ürünler korsan ürünlerdir ifadesi de yanlıştır. Barkodu olmayan ürünlerin otomatik olarak korsan ürün olduğunu söylemek doğru değildir. Barkod, ürünün takip edilmesine yardımcı olmak için kullanılan bir tür kimlik kodudur ve korsan ürün olup olmadığına dair kesin bir belirleyici değildir.

Sorunun cevap anahtarı şu şekildedir: "A) bilişim suçudur." Verilen cümlede, bilişim yoluyla hakaret veya şantaj yapmanın ne olduğu soruluyor. Bu tür eylemler, kişinin dijital platformlar üzerinden bir başkasına hakaret etmesi veya şantaj yapması anlamına gelir ve bilişim suçu kapsamında değerlendirilir. Doğru seçenek, bilişim yoluyla hakaret veya şantajın bir bilişim suçu olduğunu belirtir (A şıkkı). Diğer seçenekler olan "kriminal suçtur" (B şıkkı), "legaldir" (C şıkkı) ve "yasaldır" (D şıkkı) yanlış ve tutarsız ifadelerdir, çünkü bilişim yoluyla hakaret veya şantaj yapmak yasa dışı ve etik dışıdır.

Etik davranışlar, toplumun değerlerine ve normlarına uygun olarak hareket etmeyi içerir. Kendi bilgilerini gizleyerek veya yanıltıcı bilgiler vererek internette paylaşımlarda bulunmak, diğer insanları yanıltabilir ve güveni zedelebilir. Doğru ve dürüst bilgi paylaşımı yapmak etik bir sorumluluktur ve kişisel gizliliğe saygı göstermek önemlidir.

Bu sorunun cevap anahtarı "C) Başkalarının elektronik iletişim kaynaklarını kullanabiliriz" olarak belirlenmiştir. İnternet etiği, internetin sorumlu ve etik bir şekilde kullanılmasını teşvik eden kurallardan oluşur. Bu kurallardan biri, başkalarının elektronik iletişim kaynaklarını izinsiz bir şekilde kullanmamaktır. Diğer seçenekler ise internet etiği kapsamında doğru ve önemli kurallardır, örneğin interneti zarar vermek için kullanmamak, bilgilerin doğruluğuna emin olmadan bilgileri savunmamak ve başkalarının gizli bilgilerine izinsiz şekilde ulaşmamak gibi.

Bu sorunun cevap anahtarı "C) .avi" olarak belirlenmiştir. Video dosyaları genellikle .avi, .mp4, .mov, .mkv gibi uzantılara sahiptir. Diğer seçenekler ise farklı dosya türlerini temsil eder; .jpg, resim dosyası uzantısıdır; .mp3, ses dosyası uzantısıdır; .rar, sıkıştırılmış dosya uzantısıdır.

Resim dosyası uzantıları, görüntüleri saklamak ve paylaşmak için kullanılan dosya türlerini belirtir. .jpg (veya .jpeg) uzantısı, en yaygın kullanılan resim dosyası uzantılarından biridir ve sıkıştırılmış dijital görüntüleri temsil eder. Diğer seçenekler (.mp3, .avi, .rar) ise sırasıyla ses dosyası, video dosyası ve sıkıştırma dosyası uzantılarıdır.

BİT (Bilgi Teknolojileri), iş süreçlerini daha verimli hale getirerek maliyetleri azaltma potansiyeline sahiptir. Bu nedenle, maliyeti artırmak BİT'in avantajlarından biri değildir. Diğer seçenekler (B, C ve D) ise BİT'in avantajlarını doğru şekilde ifade ediyor: zamandan tasarruf sağlama, anlık iletişimi kolaylaştırma ve veri girişini kolaylaştırma.

Verilen seçeneklerdeki Apple Siri, Microsoft Cortana ve Google Now, yapay zeka örnekleridir. Bu üç hizmet de sesli komutlarla kullanıcıyla etkileşime giren ve cevaplar veren yapay zeka tabanlı dijital asistanlardır. Dolayısıyla, doğru cevap D seçeneğidir.