2022-2023 12.Sınıf Felsefe 2.Dönem 1.Yazılı (TEST)

Cevap anahtarı: B) Ahlaki eylemlerin doğru ya da yanlışlığı, eylemin sonucuna göre belirlenir. Immanuel Kant'ın ahlaki teorisi, deontolojik bir yaklaşımı temsil eder. Ona göre, ahlaki eylemler eylem sonuçlarından bağımsız olarak değerlidir (A şıkkı doğrudur). Ahlaki eylemler, evrensel bir ilkeye dayanarak belirlenir (C şıkkı doğrudur). Ahlaki eylemler, insan özgürlüğüne saygı göstermekle bağlantılıdır (D şıkkı doğrudur). Ancak, Kant'a göre ahlaki eylemlerin doğru ya da yanlışlığı, eylemin sonucuna göre değil, eylemin kendi doğasına ve ahlaki ilkelere uygunluğuna göre belirlenir. Dolayısıyla, B şıkkı, Kant'ın ahlaki teorisine göre doğru değildir.

Cevap anahtarı: C) Varlık, gerçek ve bağımsız bir varlıktır. Varlık felsefesi, varlığın doğasını, niteliğini ve gerçekliğini araştıran felsefi bir disiplindir. İfadeler incelendiğinde, A şıkkı doğru değildir çünkü varlık sadece düşüncelerimizle oluşmaz. B şıkkı da doğru değildir çünkü varlık yalnızca insan zihninde var olan bir kavram değildir. D şıkkı da doğru değildir çünkü varlık herkes için farklı bir anlama sahip olabilir. E şıkkı da doğru değildir çünkü varlık sadece doğal dünyada bulunmaz, metafiziksel veya soyut varlıklar da olabilir. Ancak, C şıkkı doğrudur çünkü varlık gerçek ve bağımsız bir varlıktır, kendi başına var olan bir niteliğe sahiptir.

Sorunun cevap anahtarı "E) Felsefe, teorik düşünceye dayanır." seçeneğidir. Felsefe ile bilim arasındaki temel fark, felsefenin teorik düşünceye dayanması ve daha soyut, genel soruları ele almasıdır, oysa bilimin deneysel verilere dayanarak somut olgularla ilgilenmesidir. Felsefe ve bilim, insanların anlamak ve açıklamak için kullandığı iki önemli disiplindir. Felsefe, evrenin doğası, bilgi, gerçeklik, ahlak gibi genel ve soyut soruları ele alan bir disiplindir. Felsefe teorik düşünceye dayanır ve mantıksal akıl yürütme ve eleştirel analiz kullanır. Bilim ise deneysel verilere dayanarak somut olguları, neden-sonuç ilişkilerini ve düzenlilikleri inceleyen bir disiplindir. Felsefe, bilimsel yöntemleri kullanmayabilir (seçenek A), çünkü felsefe daha genel ve soyut soruları ele alırken bilim, somut olgulara odaklanır (seçenek B). Felsefe doğru ve yanlışı belirlemez (seçenek C), çünkü felsefe daha çok farklı düşünce ve argümanları değerlendirir. Bilim deneysel verilerle ilgilenir (seçenek D), ancak felsefe daha çok teorik düşünceye dayanır (seçenek E).

Sorunun cevap anahtarı "B) Dedüksiyon" seçeneğidir. Descartes'in felsefesinde, doğru bilgiye ulaşmak için dedüktif yöntem kullanılır. Dedüksiyon, genel prensiplerden yola çıkarak özel sonuçlara ulaşma yöntemidir. René Descartes, rasyonalizmin önemli bir temsilcisidir ve felsefesinde doğru bilgiye ulaşma yöntemini tartışmıştır. Descartes, şüphecilikten yola çıkarak kesin ve sağlam bir bilgi elde etmek amacıyla "düşünüyorum, öyleyse varım" ("cogito ergo sum") prensibini ortaya atmıştır. Descartes'e göre, doğru bilgiye ulaşmak için şüpheci bir yaklaşımı benimseyerek, akıl yoluyla doğrulukları kesin bir şekilde saptayabileceğimiz bir yönteme ihtiyaç vardır.

Cevap anahtarı: E) Objektif gerçeklik. Varoluşçu felsefenin temel özellikleri arasında yer almayan seçenek, E şıkkında belirtilen "Objektif gerçeklik"tir. Varoluşçu felsefe, özgürlük, kaderciliğe karşıtlık, bireyselci yaklaşım ve öznelci bakış açısı gibi temel özelliklere odaklanır. Ancak, objektif gerçeklik anlayışı varoluşçu felsefenin temel ilkesi değildir.

Sorunun cevap anahtarı "C) Biçimler dünyası" seçeneğidir. Platon'un İdealar Kuramı'na göre, gerçeklik en yüksek düzeyde "Biçimler dünyası"nda bulunur. Platon, İdealar Kuramı olarak bilinen felsefi görüşünde gerçekliğin doğasını ele almıştır. Ona göre, gerçeklik farklı düzeylerde bulunur. En yüksek düzeyde gerçeklik, "Biçimler dünyası"nda yer alır. Bu dünyada, maddi varlıklardan ayrı olarak saf, ideal ve değişmez "Biçimler" ya da "İdealar" bulunur. Bu biçimler, maddi dünyada gözlemlenen nesnelerin özünü temsil ederler. Seçenekler arasında "A) Görüngü dünyası" ve "B) Duyusal dünya" gibi seçenekler yer alsa da, Platon'a göre bu düzeyler gerçekliğin daha alt düzeylerini temsil eder. Platon'un İdealar Kuramı'na göre, gerçeklik "Biçimler dünyası"nda, yani ideal ve değişmez İdeaların bulunduğu düzeydedir.

Sorunun cevap anahtarı "C) Ahlaki erdemler" seçeneğidir. Aristoteles'e göre, mutluluğun kaynağı ahlaki erdemlerdir. Aristoteles'e göre mutluluk, insanın gerçek potansiyelini tam olarak gerçekleştirmesiyle elde edilir. Bu potansiyel, ahlaki erdemlerin uygulanmasıyla ortaya çıkar. Aristoteles'e göre ahlaki erdemler, insanın karakterini güçlendirir, etik davranışları teşvik eder ve kişiyi mutluluğa yönlendirir. Seçenekler arasında "A) Maddi zenginlikler" ve "E) Sosyal statü" gibi seçenekler yer alsa da, Aristoteles'e göre mutluluğun temeli bu maddi veya dışsal unsurlarda değil, içsel olarak geliştirilen ahlaki erdemlerde yatar.

Sorunun cevap anahtarı "C) Akıl" seçeneğidir. Descartes, insan bilgisinin temelinin akıl olduğunu savunur. René Descartes, rasyonalizm akımının önde gelen filozoflarından biridir ve insan bilgisinin temelini akıl olarak görür. Descartes, şüphecilikten yola çıkarak tüm bilgiyi sorgulamış ve gerçekten kesin olan tek bir şey olduğunu düşünmüştür: düşünüyorum, öyleyse varım (Cogito, ergo sum). Ona göre, insanın varoluşu ve düşüncesi, onun bilgi edinme yeteneğinin temelidir ve akıl yoluyla gerçek bilgiye ulaşabiliriz. Diğer seçenekler arasında "A) Deneyim", "B) Duyular", "D) Yaratıcı" ve "E) Doğa yasaları" gibi seçenekler yer alsa da, Descartes'a göre insan bilgisinin temeli akıldır.

Sorunun cevap anahtarı "C) Ahlak" seçeneğidir. Nietzsche'nin "İyinin ve Kötünün Ötesinde" adlı eserinde ahlak kavramı üzerine odaklanılır. Friedrich Nietzsche, "İyinin ve Kötünün Ötesinde" adlı eserinde ahlak kavramını sorgular ve eleştirir. Nietzsche'ye göre, geleneksel ahlak anlayışı insanları zayıf ve bağımlı kılar, bireyselliği bastırır ve hayattan zevk almayı engeller. Onun yerine, Nietzsche "üstinsan" kavramını ortaya atar ve geleneksel ahlakı aşarak bireysel güç ve yaratıcılığın peşinde koşmayı savunur. Nietzsche'nin "İyinin ve Kötünün Ötesinde" eseri, ahlaki değerlerin sorgulanması ve ahlak anlayışının ötesine geçilmesi üzerine derinlemesine bir düşünce sunar. Eserde, toplumun ve bireyin ahlaki normlara olan bağlılığı ve bunların ötesine geçme potansiyeli tartışılır.

Cevap anahtarı: B) Duyularla. Locke'a göre, insan bilgisi duyular aracılığıyla elde edilir. Locke, deneyim ve duyuların insan zihninin bilgi edinme sürecinde temel rol oynadığını savunur. İnsanlar doğuştan boş bir zihne sahipken, duyular aracılığıyla dış dünyadan gelen deneyimlerle bilgiyi kazanırlar. Locke'a göre, duyusal deneyimler ve algılar, insanların anlayışını şekillendirir ve bilgi edinme sürecinde temel bir kaynaktır.

Sorunun cevap anahtarı "C) Özgürlük, insanın kendisini yaratan bir varlık olarak kabul edilmesidir." Varoluşçu felsefede özgürlük, insanın kendisini yaratan bir varlık olarak kabul edilmesiyle anlaşılır. Varoluşçuluk, insanın özgürlüğünün temel bir değer olduğunu vurgular. Birey, kendi varoluşunu ve eylemlerini şekillendirme sorumluluğuna sahiptir. Özgürlük, bireyin seçim yapma yeteneği, sorumluluk üstlenme ve kendi değerlerini yaratma gücü anlamına gelir. İnsan, kendi varoluşunu anlamlandırma ve yaşamına anlam katma özgürlüğüne sahiptir.

Sorunun cevap anahtarı "D) Akıl." Epistemolojide, bilginin temel kaynağı olarak akıl kullanılır. Akıl, insanın düşünme, anlama, mantık yürütme ve sonuç çıkarma yeteneğini temsil eder. Epistemoloji, bilgi edinme sürecini ve bilginin doğasını incelerken, akıl yoluyla elde edilen anlayış ve düşünsel faaliyetler önemli bir rol oynar. Akıl, duyusal deneyimlerden bağımsız olarak, soyut düşünme ve akıl yürütme yoluyla gerçekliği anlama çabasında kullanılır. Bu nedenle, epistemolojide bilginin temel kaynağı olarak akıl kabul edilir.

Cevap anahtarı: Ontolojide varlığı bir bütün olarak ele alan görüş "B) Realizm"dir. Realizm, ontolojide varlığı gerçek, nesnel ve bağımsız bir şekilde kabul eden bir görüştür. Bu perspektife göre, varlık fiziksel nesnelerin varoluşuna dayanır ve objektif gerçeklik olarak kabul edilir. Realizme göre, varlık bir bütün olarak ele alınmalı ve var olan nesnelerin bağımsız olarak var oldukları kabul edilmelidir.

Sorunun cevap anahtarı "B) Akıl yürütme." Descartes'ın felsefesinde, kesin bilgi akıl yürütme (düşünme) ile elde edilir. Descartes, şüpheyi bir yöntem olarak kullanarak, her şeyi sorgulamaya başlar ve en temel gerçeklere ulaşmaya çalışır. Bu süreçte, düşünce eylemiyle (akıl yürütme) kendi varlığını ("düşünüyorum, öyleyse varım") ve matematiksel gerçekleri gibi kesin bilgileri keşfeder. Descartes'a göre, akıl yürütme yoluyla elde edilen düşüncelerin doğruluğundan şüphe duyulamaz.

Sorunun cevap anahtarı "B) Bilgi sahibi olmalı." Aristoteles'e göre, insanın en yüksek iyiye erişebilmesi için bilgi sahibi olması gerekmektedir. Aristoteles, insanın bilgi edinmesini ve akıl yoluyla düşünmesini vurgular. Bilgi, insanın potansiyelini gerçekleştirmesine ve en yüksek iyiye ulaşmasına yardımcı olur. Bilgi, insanın ahlaki gelişimini destekler, doğru eylemler yapmasına rehberlik eder ve daha anlamlı bir yaşam sürmesini sağlar.

Cevap anahtarı: C) Bilginin kaynağı tecrübedir uyumlu değildir. Platon'un teorisi, gerçeklikteki nesnelerden daha gerçek olan ideaların varlığını vurgular. İnsan zihni, doğru bilgiye ulaşabilecek bir araç olarak kabul edilir ve insan ruhunun ölümsüz olduğu düşünülür. Adaletin bireysel çıkarların üstünde olduğu fikri de Platon'a göre önemlidir. Ancak Platon'un teorisine göre bilginin kaynağı tecrübe değildir. Ona göre, gerçek bilgi, idealar alemindeki form ve kavramlara erişim yoluyla elde edilir.

Sorunun cevap anahtarı "A) Rasyonel bir süreçtir" şeklindedir. Hegel'e göre, tarih rasyonel bir süreçtir. Ona göre tarih, nedensellik ve zorunluluk prensiplerine dayanır. Hegel'e göre tarihsel olaylar birbirleriyle bağlantılıdır ve bir önceki olay bir sonraki olayın zorunlu bir sonucudur. Tarih, insanların düşünceleri, eylemleri ve toplumsal yapıları arasındaki diyalektik ilişkilerin bir ürünü olarak ortaya çıkar. Hegel'e göre tarih, bir tez-antitez sentezi sürecidir ve ilerleme, rasyonellik ve bilincin artışıyla gerçekleşir.

Sorunun cevap anahtarı "A) Meditasyonlar" şeklindedir. Descartes'ın "düşünüyorum, öyleyse varım" sözü, onun "Meditasyonlar" adlı eserinde geçmektedir. "Meditasyonlar", Descartes'ın felsefi düşüncelerini derinlemesine ele aldığı ve şüphecilikten kesin bilgiye ulaşmaya çalıştığı bir eserdir. Descartes, bu eserde "cogito, ergo sum" ifadesiyle, düşünme yetisine sahip olduğunu ve bu düşüncenin varoluşunu kanıtladığını ifade etmektedir.

Cevap anahtarı: A) Duyuların verileri ve aklın işleme süreci sonucunda oluşan bir sentezdir. Kant'ın felsefesinde, bilgi duyuların verileriyle başlar, ancak akıl bu verileri işleyerek bilgiyi oluşturur. Kant'a göre, duyusal deneyimler bilgi için gerekli olsa da yeterli değildir. Akıl, duyuların verilerini süzgeçten geçirir, kavramlar oluşturur ve bu kavramlar aracılığıyla bilgi elde eder. Dolayısıyla, bilgi duyuların verileri ve aklın işleme süreci sonucunda ortaya çıkan bir sentezdir. Bu sentez, dış dünyanın gerçekliğiyle uyumlu ve evrensel olarak geçerli olabilen bilgiyi sağlar.

Sorunun cevap anahtarı: A) İçkin bir özelliktir ve sınırsızdır. Sartre'ın felsefesinde, insanın özgürlüğü içkin bir özelliktir ve sınırsızdır. Sartre, insanın varoluşunun özgürlükle birlikte geldiğini ve her an özgürce tercihler yapma yeteneğine sahip olduğunu savunur. Ona göre, insanın özgürlüğü dışsal koşullardan veya doğadan gelen bir belirlenimden bağımsızdır. İnsanın özgürlüğü, kendi iradesine dayanır ve herhangi bir toplumsal yapı veya tanrısal irade tarafından belirlenmez.

Cevap anahtarı: D) Kapitalizmin devrilmesine. Marx, toplumsal değişim için kapitalizmin devrilmesi gerektiğini savunmuştur. Ona göre, kapitalizmdeki sınıf ayrımları ve sömürü, toplumun ilerlemesini engellemektedir. Marx, sınıf mücadelesi ve proletaryanın önderliğindeki devrimle kapitalizmin yerine sosyalist bir toplumun kurulması gerektiğini öne sürmüştür. Bu şekilde sınıf eşitsizliklerinin ortadan kalkacağını ve toplumun daha adil bir yapıya kavuşacağını düşünmüştür.