12.Sınıf Felsefe 2.Dönem 1.Yazılı

Cevap anahtarı: C) Toplumsal yarar. Sosyal sözleşme teorisi, insanların toplumsal yaşamda nasıl davranması gerektiğiyle ilgili olarak toplumsal yarara dayanır. Bu teoriye göre, insanlar doğal olarak toplum içinde birbirleriyle anlaşma yaparlar ve bir sözleşme oluştururlar. Bu sözleşme, insanların haklarını ve sorumluluklarını düzenler ve toplumsal yararın sağlanmasını amaçlar. Sosyal sözleşme teorisi, bireysel çıkarların toplumun çıkarlarıyla dengelemesini ve adil bir toplumsal düzenin kurulmasını hedefler.

Sorunun cevap anahtarı "D) Kendini gerçekleştirme" seçeneğidir. Aristoteles'e göre, insan mutluluğu kendini gerçekleştirmeyle ilgilidir. Diğer seçenekler olan maddi zenginlik, bilgi edinme, güç ve otorite, veya başkalarının saygısı, Aristoteles'in mutluluk kavramında temel bir rol oynamazlar. Aristoteles, antik Yunan filozoflarından biridir ve mutluluk konusunu ele almıştır. Ona göre, insan mutluluğu "eudaimonia" olarak adlandırılan bir kavramdır ve kendini gerçekleştirmeyle ilgilidir. Kendini gerçekleştirme, insanın yeteneklerini, potansiyelini ve en yüksek iyiye ulaşma amacını gerçekleştirmesini içerir. Maddi zenginlik, bilgi edinme, güç ve otorite, veya başkalarının saygısı da önemli olabilir, ancak Aristoteles'e göre bu unsurların tek başına mutlulukla bir ilişkisi yoktur. İnsanın gerçek anlamda mutlu olması, kendini gerçekleştirme ve potansiyelini en üst düzeyde kullanma amacına ulaşmasıyla ilgilidir.

Sorunun cevap anahtarı "C) Ahlaki yükümlülük" seçeneğidir. Kant'ın ahlak felsefesinde, etik davranışların temeli ahlaki yükümlülüklere dayanır. Bu, bireyin ahlaki sorumluluğunu ve eylemlerinin evrensel bir yasa olarak kabul edilebilirliğini vurgular. Immanuel Kant, ahlak felsefesinde önemli bir filozoftur. Ona göre, etik davranışların temeli ahlaki yükümlülüklerdir. Kant, "kategorik imperatif" olarak adlandırdığı evrensel ahlaki bir prensibi savunur. Bu prensibe göre, insanlar ahlaki olarak doğru olanı yapmalılar, çünkü onlar için ahlaki bir yükümlülüktür. Ahlaki eylemler, evrensel bir yasa olarak kabul edilebilir olmalı ve herkes tarafından aynı şekilde uygulanabilir olmalıdır. Seçenekler arasında kişisel çıkarlar (seçenek A), genel fayda (seçenek B) ve toplumsal sözleşme (seçenek D) gibi diğer prensipler yer alsa da, Kant'ın ahlak felsefesinde temel prensip ahlaki yükümlülüklerdir. Bu yükümlülükler, insanların evrensel ahlaki ilkelere uygun olarak hareket etmelerini gerektirir.

Sorunun cevap anahtarı "B) İyilik" seçeneğidir. Aristoteles'e göre, insanın mutluluğu için iyilik gerekli ve önemlidir. İyilik, erdemli bir yaşam sürmek, ahlaki değerlere uygun davranmak ve en yüksek iyiye ulaşma amacını gerçekleştirmektir. Aristoteles, antik Yunan filozoflarından biridir ve mutluluk konusunu ele almıştır. Ona göre, insan mutluluğu "eudaimonia" olarak adlandırılan bir kavramdır ve erdemli bir yaşam sürmekle ilişkilidir. İnsanlar, erdemleri (iyilik, cesaret, ölçülülük vb.) geliştirerek, ahlaki değerlere uygun hareket ederek ve en yüksek iyiye ulaşma amacını gerçekleştirerek mutlu olabilirler. Seçenekler arasında maddi zenginlik (seçenek A), ün (seçenek C) ve güç (seçenek D) gibi unsurlar yer alsa da, Aristoteles'e göre bu unsurların tek başına insanın mutluluğu için yeterli olmadığıdır. İnsanın gerçek anlamda mutlu olabilmesi için erdemli bir yaşam sürmesi ve iyilik üzerinde odaklanması gerekmektedir.

Cevap anahtarı: B) Düşünceler. Descartes'ın Ruh-Beden Ayrımı'na göre, insanda dünyevi ve maddi olan bir beden ve dünyevi olmayan ve maddi olmayan bir ruh bulunmaktadır. Descartes, düşüncelerin ruhun özelliği olduğunu ve düşüncelerin maddi bir varlık olan bedenden ayrı olduğunu savunmuştur. Bu ayrım, Descartes'ın felsefi düşüncesinin temel bir unsuru olmuştur.

Cevap anahtarı: D) Bilgelik ve erdem. ristoteles'e göre, insan mutluluğu bilgelik ve erdemle ilişkilidir. Aristoteles'e göre, insanın amacı ve en yüksek iyi, erdemli bir yaşam sürmek ve bilgelik kazanmaktır. Bilgelik, insanın düşünme yeteneğini kullanarak gerçeği anlaması ve doğru kararlar vermesi anlamına gelir. Erdem ise insanın doğruyu yapma eğilimine sahip olması, ahlaki erdemleri geliştirmesi ve doğru davranışlar sergilemesidir.

Sorunun cevap anahtarı "B) Descartes" seçeneğidir. "Ben düşünüyorum, öyleyse varım" sözü, Descartes'a aittir. "Ben düşünüyorum, öyleyse varım" sözü, modern felsefenin önemli isimlerinden René Descartes tarafından ortaya atılmış bir ifadedir. Descartes, düşünce ve varoluş arasındaki ilişkiyi anlamaya çalışırken, bütün şüpheleri bir kenara bırakarak kesin bir bilgiye nasıl ulaşılabileceğini sorgulamıştır. Bu ifadeyle, düşünen bir varlık olarak kendi varoluşunu kanıtlamaya çalışmış ve bu düşünceyi temel bir gerçeklik olarak kabul etmiştir. Seçenekler arasında "A) Platon", "C) Kant", "D) Hegel" ve "E) Marx" gibi seçenekler yer alsa da, "Ben düşünüyorum, öyleyse varım" ifadesi Descartes'ın düşüncelerine özgü bir ifadedir.

Sorunun cevap anahtarı "A) Evet" seçeneğidir. Sartre'a göre insan özgürdür. Jean-Paul Sartre, varoluşçuluk felsefesinin önemli isimlerinden biridir ve insanın özgürlüğünü vurgular. Sartre'a göre insan, varoluşuyla birlikte özgürlüğe sahiptir. İnsanın doğasında belirlenmiş bir öz varoluş yoktur ve her birey kendi varoluşunu özgürce şekillendirebilir. İnsan, seçimler yapabilir, sorumluluk alabilir ve eylemlerini özgür iradesiyle belirleyebilir. Seçenekler arasında "B) Hayır", "C) Kısmen", "D) Bilinmez" ve "E) Hiçbiri" gibi seçenekler yer alsa da, Sartre'a göre insanın özgür olduğu düşüncesi öne çıkar.

Cevap anahtarı: C) İdea alemindeki form ve kavramlar. Platon'a göre gerçeklik, İdea alemindeki form ve kavramlardan oluşur. Platon'a göre, duyusal dünya geçici ve değişkendir, gerçeklik ise İdea aleminde sabit ve kalıcıdır. İdea alemindeki form ve kavramlar, maddi dünyadaki nesnelerin gerçek ve kalıcı özleridir. Platon'un gerçeklik anlayışında, duyusal dünyadaki nesneler sadece gerçeklikten yansımalar veya gölgelerdir.

Cevap anahtarı: B) Bilgi. Kant'ın "Saf Akıl Kritiği" adlı eseri, bilgi teorisini incelemektedir. Bu eserde Kant, bilginin kaynağını, sınırlarını ve doğruluk koşullarını ele alır. Kant, a priori bilginin, deneyimden bağımsız olarak nasıl mümkün olduğunu ve insan aklının sınırlarını inceler. Saf Akıl Kritiği, Kant'ın epistemoloji ve felsefi düşüncesinin temel yapı taşlarından biridir.

Sorunun cevap anahtarı "A) Doğal haklarını korumak için." Toplumsal sözleşme kuramına göre, insanlar doğal haklarını korumak ve güvenliği sağlamak amacıyla bir araya gelirler. Bu kurama göre, insanlar doğal olarak haklara sahip bireylerdir ve bu hakların korunması için toplumsal bir anlaşma yaparlar. Toplumsal sözleşme, bireylerin doğal haklarını güvence altına almak, hukuki düzenlemeler yapmak ve bir devletin otoritesini kabul etmek için bir araya gelmelerini sağlar. Bu sayede, insanlar birlikte yaşayabilme, toplumsal düzeni sağlama ve adaleti temin etme amacını taşırlar.

Sorunun cevap anahtarı "C) Söylemsel bağlam ve gönderme." Dil felsefesinde anlamı açıklamak için, bir kelimenin sahip olduğu söylemsel bağlam ve gönderme önemlidir. Söylemsel bağlam, kelimenin kullanıldığı cümle veya metin içindeki diğer kelimelerle ilişkisini ve anlamını belirler. Bir kelimenin anlamı, onun bulunduğu cümle veya metindeki diğer kelimelerle etkileşime girerek ortaya çıkar. Gönderme ise kelimenin, dışarıdaki nesne, kavram veya olaya atıfta bulunmasıdır. Kelimenin anlamı, kullanıldığı bağlama ve bu bağlamda nasıl göndermeler yaptığına bağlı olarak belirlenir. Dolayısıyla, dil felsefesinde anlamı açıklamak için söylemsel bağlamı anlamak ve kelimenin göndermelerini analiz etmek gerekmektedir.

Sorunun cevap anahtarı "C) Sadece gözlemlenebilir bir ilişki." Hume'a göre, nedensellik ilişkisi sadece gözlemlenebilir bir ilişkidir. Ona göre, bir olayın bir başka olayı meydana getirmesine dair bir zorunluluk veya doğal bir bağlantı yoktur. Biz sadece bir olayın diğerini takip ettiğini gözlemleyebiliriz, ancak nedensellik ilişkisi hakkında kesin ve zorunlu bir bilgiye sahip olamayız. Hume'a göre, nedensellik kavramı insan zihninin bir alışkanlığı veya önyargısıdır, yani bizim sürekli bir ilişki kurma eğilimimizden kaynaklanır.

Sorunun cevap anahtarı "D) Algılanan dünyayı" temsil etmektedir. Platon'un mağara benzetmesinde, mağara duvarındaki gölgeler, insanların algıladığı dünyayı temsil etmektedir. Mağaradaki insanlar, doğrudan gerçeklikle temas etmezler ve sadece arkalarındaki ateşin ışığıyla duvarlara yansıyan gölgeleri gözlemleyerek dünyayı algılarlar. Platon, bu benzetmeyle insanların sınırlı algılarına ve yanıltıcı duyusal deneyimlerine dikkat çeker. Gölgeler, insanların gerçekliği yansıtmayan yanlış veya eksik bilgilerle sınırlı kaldıklarını temsil eder.

Cevap anahtarı: Descartes, "Cogito, ergo sum" ifadesiyle C) Zihin-bedene ilişkin sorunu çözmeye çalışmıştır. Descartes, "Cogito, ergo sum" ifadesiyle "düşünüyorum, o halde varım" anlamını ifade etmiştir. Bu ifadeyle Descartes, düşüncenin varoluşun temelini oluşturduğunu ve insanın zihinsel faaliyetleriyle var olduğunu savunmuştur. Bu şekilde, Descartes zihin-bedene ilişkin sorunu ele almış ve insanın düşünce yeteneğiyle varlığını açıklamaya çalışmıştır.

Sorunun cevap anahtarı "B) Varoluşun gerçekliğini" şeklindedir. Descartes'ın "Cogito, ergo sum" ifadesi, "Düşünüyorum, öyleyse varım" anlamına gelir. Bu ifade, Descartes'ın felsefi şüphecilikten yola çıkarak varoluşun temel bir gerçekliği olduğunu savunduğunu ifade eder. Descartes, tüm düşüncelerin, şüpheye açık olsa bile, bir düşünce edinen bir düşünür olduğunu fark etmiştir. Bu da, düşünme eylemi gerçekleştiği sürece varoluşun da gerçek olduğunu gösterir. Bu ifade, Descartes'ın varoluşu ve düşünceyi temel bir gerçeklik olarak kabul ettiğini vurgular.

Sorunun cevap anahtarı "B) Halkın doğruyu görebilme yeteneğine sahip olduğu" şeklindedir. Platon'un "Devlet" adlı eserinde yer alan fikirler arasında, halkın doğruyu görebilme yeteneğine sahip olduğu fikri bulunmamaktadır. Platon'a göre, ideal bir toplumda yönetim, filozof-kral veya bilge hükümdarlar tarafından yapılmalıdır. Platon, bilgiye ulaşmanın tek yolunun gözlem değil, akıl ve felsefe olduğunu savunmuştur. Adaletin herkesin kendine düşeni yapması, üç sınıfın toplumda var olması gerektiği ve idealar dünyasının gerçek dünyadan daha gerçek olduğu fikirleri ise Platon'un "Devlet" adlı eserinde yer alan düşünceler arasındadır.

Cevap anahtarı: C) Güç. Nietzsche, insanın varoluş amacını güç olarak öne sürmüştür. Ona göre, güçlü olmak, insanın doğasında olan bir özelliktir ve insanın kendini gerçekleştirmesinin temel yoludur. Nietzsche, gücün yaşamı şekillendiren ve değer yaratan bir güç olduğunu savunur. İnsanın gücünü keşfetmesi ve kullanması, kendini aşması ve özgürleşmesi anlamına gelir. Ona göre, geleneksel ahlaki değerler insanı zayıflığa ve baskılara hapseden araçlardır. Nietzsche'nin felsefesinde, insanın varoluş amacı güçlü olmak ve kendi potansiyelini gerçekleştirmektir.

Cevap anahtarı: D) Toplumsal çelişkiler. Hegel'e göre, tarihin ana hareket yasası toplumsal çelişkilerdir. Ona göre, tarih boyunca insanlık, çelişkili düşünceler, değerler ve çıkarlar arasındaki çatışmalarla ilerlemiştir. Bu çelişkilerin çözülmesi sürecinde yeni fikirler, kurumlar ve toplumsal yapılar ortaya çıkar. Hegel'e göre, tarih, tez, antitez ve sentez kavramlarıyla açıklanabilir. İnsanlar arasındaki çelişkiler ve mücadeleler, toplumun ilerlemesini sağlayan dinamik güçlerdir.