MUSTAFA VEDAT MUTLU ORTAOKULU 2021-2022 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ÇEVRE EĞİTİMİ 1.DÖNEM 1. YAZILI SINAVI

Cevap anahtarı A olabilir. Çünkü verilen bilgilere göre küresel ısınmanın temel nedeni sera gazlarıdır ve sera gazlarının artışı özellikle Sanayi Devrimi sonrasında gözlenmiştir. Bu nedenle küresel ısınmanın temel sebebi insan faaliyetleridir.

Bu soruda, çevreyi oluşturan faktörlerden biri olmayan seçeneği belirlememiz isteniyor. A) Orman: Ormanlar, doğal ekosistemlerdir ve önemli bir çevresel faktördür. Bitki ve hayvan çeşitliliğini destekler, atmosferdeki karbonu emer ve temiz hava sağlar. B) Hava: Hava, çevrenin temel unsurlarından biridir. Atmosferdeki gazlar, sıcaklık, nem ve rüzgar gibi özelliklerle birlikte çevresel koşulları belirler. C) Otoyol: Otoyol, doğrudan çevreyi oluşturan bir faktör değildir. Otoyollar, ulaşım ve iletişimi kolaylaştırmak için insana yapılan yapılardır, doğal çevrenin bir parçası değildir. D) Su: Su, yaşamın devamı için hayati öneme sahip bir çevresel faktördür. Su kaynakları, ekosistemlerin ve canlı organizmaların yaşamını sürdürmesi için gereklidir.

Doğaya atılan atıkların tekrar kullanıma hazır hale getirilmesi işlemine "geri dönüşüm" denir. Geri dönüşüm, atıkların yeniden işlenerek yeni ürünlere dönüştürülmesini ve böylece doğal kaynakların daha az tüketilmesini sağlayan önemli bir süreçtir. Bu süreç sayesinde çevre kirliliğinin azaltılması ve sürdürülebilir bir yaşam için katkıda bulunulması hedeflenir.

Sorunun cevap anahtarı şu şekildedir: A) Su Verilen seçenekler arasında yenilenebilir enerji kaynağı olan tek madde su (hidroenerji)dir. Su, hidroelektrik santrallerde kullanılarak enerji üretimi sağlanır. Su gücüyle çalışan türbinler, akan suların kinetik enerjisini elektrik enerjisine dönüştürür ve bu şekilde temiz ve yenilenebilir enerji elde edilir. Diğer seçenekler olan pil, petrol ve doğal gaz, yenilenebilir kaynaklar değildir ve sınırlıdır veya çevreye zarar verirler.

Cevap anahtarı: C) Orman Soruda, bir bölgede çevre için önemli olan hangi faktörün eksik olduğu belirlenmek isteniyor. Verilen bilgilere göre, bölgede yaşanan sorunlar şunlardır: 1. Yağış, nem ve sıcaklık dengesi korunmuyor. 2. Erozyon sık görülüyor. Bu durumda, çevre için önemli olan orman faktörünün eksik olduğu sonucuna varabiliriz. Ormanlar, yağış miktarını düzenler, toprak erozyonunu önler ve bölgedeki nem ve sıcaklık dengesini korumada önemli bir rol oynarlar. Dolayısıyla, ormanların eksikliği, çevre için olumsuz etkiler yaratabilir.

Sorunun cevap anahtarı şu şekildedir: C) Atıklar Verilenler, atıklara aittir ve doğal çevreyi etkileyen faktörler arasında yer alır. Evsel atıklar, kimyasal atıklar ve sanayi atıkları çevre kirliliğine neden olabilir ve doğal yaşamı olumsuz etkileyebilir. Ayrıca, geri dönüşüm maddelerinin çöpe atılması da kaynakların israfına ve çevre sorunlarına katkıda bulunur.

Cevap anahtarı: D) Tarım ilaçları Verilen ifadeye göre, insanların toprakta ve bitkilerin yapısında zararlı kimyasal maddelerin gereksiz ve bilinçsiz bir şekilde kullanması, doğal çevre üzerindeki etkilerinden tarım ilaçları ile ilişkilidir. A) Nüfus artışı: Nüfus artışı, doğal çevre üzerindeki etkileri farklı bir nedene dayanmaktadır ve bu soruda anlatılan durumla ilişkili değildir. B) Fosil yakıtlar: Fosil yakıtlar, enerji kaynaklarının kullanımıyla ilgili bir konudur ve doğal çevre üzerindeki etkilerle bu soruda ifade edilen durum arasında bağlantı yoktur. C) Atıklar: Atıkların doğru yönetimi önemli bir çevresel konudur, ancak bu soruda bahsedilen zararlı kimyasal maddelerle doğrudan ilişkilendirilmez. D) Tarım ilaçları: Gereksiz ve bilinçsiz kullanılan tarım ilaçları, toprak, bitkiler ve su kaynakları üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir ve dolayısıyla insanların doğal çevre üzerindeki etkileriyle ilişkilendirilir.

Cevap anahtarı: A) Doğal çevre Doğada kendiliğinden var olan canlı ve cansız varlıklar için yaşam alanı olan çevre, "A) Doğal çevre" olarak adlandırılır. Doğal çevre, insan müdahalesi olmadan var olan ve doğal süreçlerle şekillenen ekosistemlerdir. Bu ekosistemlerde canlı organizmalar ve çevre arasında denge ve uyum mevcuttur. B) Yapay çevre: İnsan eliyle oluşturulan ve doğal olmayan çevrelerdir. Bu tür çevrelerde doğal denge daha az görülür. C) Özel çevre: Bireylerin özel mülkiyetine ait ve sınırlı bir alanı ifade eder. D) Değiştirilmiş çevre: İnsanların doğal çevreyi değiştirdiği ve yapılandırdığı çevrelerdir.

Cevap anahtarı: C) Mantarlar Verilen ifadeye göre, üreticiler canlılar, kendi besinlerini kendileri üretebilen canlılardır. Bu nedenle, üretici canlılar bitki benzeri organizmalar ve bazı mikroorganizmalar arasından seçilirken, mantarlar üretici canlılar arasında yer almazlar. A) Bitkiler: Fotosentez yaparak kendi besinlerini üreten üretici canlılardır. B) Öglena: Fotosentez yapabilen tek hücreli bir alg türüdür ve üretici canlılardan biridir. C) Mantarlar: Mantarlar, kendi besinlerini üretemezler ve genellikle başka organizmaların veya çürümüş maddelerin üzerinde beslenerek besinlerini elde ederler. Bu nedenle, mantarlar üretici canlılar arasında yer almazlar. D) Mavi-yeşil algler: Fotosentez yapabilen alg türlerinden biri olan mavi-yeşil algler, üretici canlılardandır.

Cevap anahtarı: B) Mineraller Verilen ifadeye göre, çevreyi oluşturan canlı faktörler arasından hangisi sayılmaz diye soruluyor. A) Üreticiler: Kendi besinlerini üretebilen canlılar olan üreticiler, çevreyi oluşturan canlı faktörler arasında sayılır. B) Mineraller: Mineraller, cansız varlıklardır ve doğrudan canlı faktörler olarak sayılmazlar. C) Ayrıştırıcılar: Ölü bitki ve hayvan maddelerini parçalayarak çözünen organik maddeleri besin zincirine geri döndüren organizmalardır ve çevreyi oluşturan canlı faktörler arasında sayılırlar. D) Tüketiciler: Diğer organizmalardan besin alarak beslenen canlılardır ve çevreyi oluşturan canlı faktörler arasında sayılırlar. Bu nedenle, çevreyi oluşturan canlı faktörler arasından sayılmayan seçenek B) Mineraller'dır.

Seçenekler arasında geri dönüştürülebilen atıkların (kağıt, pil, metal) yanı sıra yiyecek olan mercimek de yer almaktadır. Ancak yiyecekler genellikle geri dönüştürülebilir atıklar kategorisine girmez, çünkü geri dönüşüm süreci için uygun değillerdir.

Verilen ifadelerin hepsi toprağı korumak için alınabilecek önlemler arasındadır: I. Suni gübre tercih edilmelidir: Doğal gübrelerden daha az çevresel etkiye sahip olan suni gübreler, toprağın verimliliğini artırmak için tercih edilebilir. II. Bilinçsiz tarım ilacı kullanılmamalıdır: Yanlış ve aşırı tarım ilacı kullanımı, toprağın sağlığını olumsuz etkileyebilir ve doğal dengenin bozulmasına yol açabilir. III. Verimli tarım alanlarına yerleşim yeri kurulmamalıdır: Tarım alanlarının yerleşim alanı olarak kullanılması, toprağın erozyona uğramasına ve verimliliğinin azalmasına neden olabilir.

Su döngüsü sayesinde doğa mevcut suyu temizleyebilir ve dolaştırabilir, ancak suyu yeniden üretme yeteneği yoktur. Diğer seçeneklerde yer alan ifadeler doğrudur ve suyun önemini vurgular.

Fosil yakıtların tercih edilmesi, hava kirliliğini önlemek için uygun bir önlem değildir. Fosil yakıtların kullanımı, atmosfere zararlı gazlar ve partiküller salarak hava kirliliğine ve sera etkisine katkıda bulunur. Bu nedenle, fosil yakıtların yerine daha temiz ve çevre dostu enerji kaynakları tercih edilmelidir. Diğer seçenekler ise hava kirliliğini önlemeye yönelik uygun önlemlerdir: A) Toplu taşıma araçları tercih edilmeli: Bireysel araç kullanımı yerine toplu taşıma araçlarının kullanımı, hava kirliliğini azaltmada etkili olabilir. B) Ağaçlandırma çalışmaları yapılmalı: Ağaçlandırma, atmosferdeki karbondioksiti emerek hava kalitesini iyileştirebilir. D) Sanayi tesisleri yerleşim yerlerinden uzak yerlere kurulmalı: Sanayi tesislerinin yerleşim alanlarından uzak bölgelere kurulması, hava kirliliğini insanların yaşadığı alanlardan uzak tutabilir.

Kentleşme, sanayinin gelişmesi ve nüfusun artması gibi faktörler hava kirliliğine sebep olabilir. Kentleşmeyle birlikte trafik ve enerji kullanımı artarken, sanayinin gelişmesi de endüstriyel emisyonları artırabilir. Nüfus artışı ise daha fazla enerji ve kaynak kullanımını beraberinde getirerek hava kirliliğini etkileyebilir.

Ormanların yok olmasında rol oynayan etmenler şunlardır: I. Ağaçların kesilmesi: Ormanlardaki ağaçların hızlı ve bilinçsizce kesilmesi, orman alanlarının azalmasına ve yok olmasına neden olabilir. II. Orman yangınları: Kontrol altına alınamayan orman yangınları, büyük orman alanlarının yok olmasına ve ekosistemlerin zarar görmesine yol açabilir. III. Bilinçsiz avlanma: Ormanlardaki vahşi yaşamın bilinçsiz ve aşırı avlanması, ekosistem dengesinin bozulmasına ve türlerin neslinin tükenmesine neden olarak ormanların yok olmasında rol oynar.

Ormanlar, ekosistem sağlığını korur, biyolojik çeşitliliği destekler, sıcaklık düzenlemesi yapar ve erozyonu önler. Tüm bu ifadeler, ormanların önemine ve çevresel etkilerine dair doğru bilgileri içerir.

Verilen seçenekler arasında yenilenebilir enerji kaynakları arasında gösterilemeyen tek seçenek, B) Doğal gazdır. Doğal gaz, fosil yakıtlardan biridir ve sınırlı bir kaynaktır, dolayısıyla yenilenebilir değildir. Diğer seçenekler (Güneş, Su, Biyokütle) ise yenilenebilir enerji kaynaklarındandır, çünkü doğal olarak yenilenebilir ve sürdürülebilir şekilde kullanılabilirler.

Hastane, klinik ve benzeri sağlık kuruluşlarından kaynaklanan atıklar genellikle tıbbi atıklardır. Bu atıklar, tıbbi işlemler ve tedaviler sırasında kullanılan malzemelerin atık formlarıdır ve özel bir şekilde yönetilmeleri gerekmektedir.

Solunum doğal bir biyolojik süreçtir ve yapay bir yol değildir. Ulaştırma, sanayi ve katı atık yöntemi ise insan faaliyetlerinin sonucu olarak yapay sera gazlarının oluşumuna neden olabilir.