2024-2025 9.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Dersi 1.Dönem 2.Yazılı Soruları (2023-12-27) sınavı 9.Sınıf kategorisinin Türk Dili ve Edebiyatı alt kategorisinin, 1 dönemine ait. Bu sınav Orta derecede zorluktadır. Toplamda 24 sorudan oluşmaktadır.
Şiirde iki veya daha çok dize arasında oluşan farklı anlam ve görevlerdeki seslerin, kelimelerin benzerliğine ................................ denir.
Yukarıda verilen boşluğa hangisi getirilmelidir?
A) Redif B) Aruz Ölçüsü C) Serbest Ölçü
D) Kafiye E) Aliterasyon
Artık demir almak günü gelmişse zamandan,
Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan.
Hiç yolcusu yokmuş gibi sessizce alır yol;
Sallanmaz o kalkışta ne mendil ne de bir kol.
Rıhtımda kalanlar bu seyahatten elemli,
Günlerce siyah ufka bakar gözleri nemli.
Biçare gönüller! Ne giden son gemidir bu!
Hicranlı hayatın ne de son matemidir bu!
Dünyada sevilmiş ve seven nafile bekler;
Bilmez ki giden sevgililer dönmeyecekler.
Birçok gidenin her biri memnun ki yerinden,
Birçok seneler geçti; dönen yok seferinden.
Yukarıda verilen şiir hangi ölçü ile yazılmıştır?
A) Hece Ölçüsü B) Aruz Ölçüsü C) Serbest Ölçü
D) Kafiye E) Aliterasyon
I. Ağıt
II. İlahi
III. Nutuk
Yukarıda verilenlerden hangisi veya hangileri Tasavvufi Halk şiirleri arasındadır?
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III
D) I ve III E) I, II ve III
Aşağıdaki dizelerde bulunan imgelerin altını çiziniz.
Sisler bulvarında seni kaybettim.
Sokak lambaları öksürdü
Yukarıda bulutlar yürüyordu
Terk edilmiş bir çocuk gibiyim
Dokunsanız ağlayacaktım.
Aşağıda verilen cümlelerdeki boş bırakılan yerleri uygun kelimelerle tamamlayınız.
1. Birbirine zıt olan durumları bir arada kullanma sanatına ………………………………
denir.
2. İnsan dışındaki varlıklara insan kişiliği verilerek bu varlıkların insanmış gibi konuşturulmasına …………………………… denir.
3. Divan edebiyatında şairler şiirlerinde nazım birimi olarak ………………………….kullanmışlardır.
4. Halk edebiyatı şairleri şiirlerinde nazım birimi olarak ………………………
kullanmışlardır.
5. Her şair az çok dönemindeki ……………………..yapıdan etkilenir ve bunu …………………… yansıtır.
I.
Ana başa taç imiş,
Her derde ilaç imiş,
Bir evlat pir olsa da,
Anaya muhtaç imiş.
II.
Arzular başka şey,
Hatıralar başka,
Güneşi görmeyen şehirde
Söyle nasıl yaşanır.
III.
Beni candan usandırdı, cefadan yar usanmaz mı?
Felekler yandı ahımdan, muradım şem'i yanmaz mı?
Yukarıdaki dizelerde kullanılan ölçü çeşidinin doğru sıralanışı hangisidir?
A) Serbest ölçü/hece ölçüsü/aruz ölçüsü
B) Aruz ölçüsü/hece ölçüsü/serbest ölçü
C) Hece ölçüsü/serbest ölçü/aruz ölçüsü
D) Aruz ölçüsü/serbest ölçü/hece ölçüsü
E) Hece ölçüsü/serbest ölçü/serbest ölçü
İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı.
Başımda eski alemlerin sarhoşluğu...
Loş kayıkhaneleriyle bir yalı,
Dinmiş lodosların uğultusu içinde
İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı.
Şiir türlerini konularına göre sınıflandırdığımızda yukarıdaki şiir parçasının türü nedir?
A) Epik B) Lirik C) Satirik D) Didaktik E) Pastoral
Âşıklar beyhude gurbeti gezer,
El oğlu ariftir ne olsa sezer,
Güzellerde vefa biz de sîm ü zer,
Ne kışın bulunur ne yaz bulunur.
Yukarıdaki dörtlük için aşağıdaki ifadelerden hangisi söylenemez?
A) 11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.
B) Bütün dizeler 6+5 duraklıdır.
C) Kelime redife yer verilmemiştir.
D) 1.,2. ve 3. dizede "zer" tunç kafiyedir.
E) Dörtlük çapraz kafiyelidir.
Sevgiyi ektim, naz biçmeye çalıştım
Ne zamana ne kendime alıştım
Kırk senede yedi hasret bölüştüm
Yedi dünya bana düştü sandım oy
Bu dörtlükte aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Yalın halde isim
B) Yönelme hal eki almış isim
C) Bulunma hal eki almış isim
D) Belirtme hal eki almış isim
E) Ayrılma hal eki almış isim
I.
Ana başa taç imiş,
Her derde ilaç imiş,
Bir evlat pir olsa da,
Anaya muhtaç imiş.
II.
Arzular başka şey,
Hatıralar başka,
Güneşi görmeyen şehirde
Söyle nasıl yaşanır.
III.
Beni candan usandırdı, cefadan yar usanmaz mı?
Felekler yandı ahımdan, muradım şem'i yanmaz mı?
Yukarıdaki dizelerde kullanılan ölçü çeşidinin doğru sıralanışı hangisidir?
A) Serbest ölçü/hece ölçüsü/aruz ölçüsü
B) Aruz ölçüsü/hece ölçüsü/serbest ölçü
C) Hece ölçüsü/serbest ölçü/aruz ölçüsü
D) Aruz ölçüsü/serbest ölçü/hece ölçüsü
E) Hece ölçüsü/serbest ölçü/serbest ölçü
Baş yorgun yaslanır yeşil otlara,
Göz dalgın uzanır ta bulutlara,
Öğleyin bu uyku bir aralıktır,
Saf hava bir kanat gibi ılıktır.
Yukarıdaki dörtlük konusuna göre hangi şiir türüne girer?
A) Lirik B) Didaktik C) Epik
D) Pastoral E) Satirik
Dilimde sabah keyfiyle yeni bir umut türküsü,
Kar yağmış dağlara, bozulmamış ütüsü.
Rahvan atlar gibi ırgalanan gök yüzü,
Gözlerimi kamaştırsa da geleceğim sana.
Şimdilik bağlayıcı bir takvim sorma bana,
Ihlamurlar çiçek açtığı zaman.
( Irgalanmak: Sarsılmak, sallanmak)
Altı çizili dizede yer alan edebî sanat aşağıdakilerden hangisidir?
A) Teşhis B) Teşbih C) Telmih
D) Hüsnütalil E) Tezat
Aşağıdakilerden hangisi masalların ilk bölümün verilen addır?
A) Dilek B) Tekerleme C) Döşeme
D) Düğüm E) Serim
HOROZLA İNCİ
Bir horoz inci bulur, kuyumcuya gider:
“Al, şuna bak, der,
pırıl pırıl, ne özrü ne kusuru var.
Fakat sen bana bir avuç mısır ver,
benim işime o yarar.”
Bir cahile bir kitap miras kalır.
Adam kitabı alır,
komşusu kitapçıya gider:
“Bak, ne güzel kitap, der,
fakat sen bana beş on kuruş ver,
benim işime o yarar.”
Nâzım Hikmet, La Fontaine’den Masallar
Bu fablda;
I. Teşhis ve intak sanatlarından yararlanıldığı,
II. Fablın kahramanlarından birinin hayvan olduğu,
III. Fablda zamanın belli olduğu
bilgilerinden hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) II ve III
Aşağıdakilerden hangisi kalıplaşmış bir masal cümlesidir?
A) Kralın bu emrini duyan prens hemen kardeşinin yanına gitmiş.
B) Anne ceylan, yavrularının bir saldırıya uğramasından korktuğu için daima tetiktedir.
C) Ordunun nereye gideceği kimse tarafından bilinmiyormuş.
D) Bir varmış, bir yokmuş, ülkenin birinde elinden her iş gelen usta bir marangoz yaşarmış.
E) Bu olağanüstü varlıkların hangi zamanda karada da yaşayabilme özelliği kazandığı belli değil.
Açılan bir gülsün sen yaprak yaprak,
Ben aşkımla bahar getirdim sana.
Tozlu yollarından geçtiğim uzak,
İklimden şarkılar getirdim sana.
Yukarıdaki dörtlüğün ahenk unsurlarıyla ilgili hangisi doğrudur?
A) Tam kafiye, çapraz düzen
B) Yarım kafiye, çapraz düzen
C) Tunç kafiye, çapraz düzen
D) Tam kafiye, sarmal düzen
E) Yarım kafiye, sarmal düzen
Anlatamam derdimi dertsiz insana
Dert çekmeyen dert kıymetin bilemez
Derdim bana derman imiş bilmedim
Hiçbir zaman gül dikensiz olamaz
Bu dizelerde anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yalnızlığın olumsuz etkileri
B) Her derdin bir dermanının olduğu
C) Yardımseverlik duygusunun yitirilmesi
D) Dert çekmenin değerli olabileceği
E) Kişi sıkışmadan yardımın gelmeyeceği
"İşe alınmam için dün şirketle görüştüm."
Cümlesinde hangi edebî sanat kullanılmıştır?
A) Teşbih B) Mecazımürsel C) Kinaye
D) Kişileştirme E) Tenasüp
Sabahtan uğradım ben bir geline,
Bal sürülmüş dudağına diline.
Bu beyitte hangi kafiye türü kullanılmıştır?
A) Yarım B) Tam C) Zengin D) Tunç E) Cinaslı
“Bu tarz hikâyelere ‘modern öykü’ de denir. Merak unsuru, geri plandadır. Yazar bu tarz hikâyelerde günlük hayattan bir kesit sunar.”
Yukarıda sözü edilen tür aşağıdakilerden hangisidir?
A) Toplumsal hikâye B) Halk hikâyesi
C) Durum hikâyesi D) Manzum hikâye
E) Olay hikâyesi
“Hep birden buraya geldiğimiz günü hiç unutmam. Savankul’un traktörle ilk gelişiydi bu.Bütün sonbahar ve kış ırmağın öte yakasındaki bir köye traktör sürücüleri kursuna gitmişti. Traktörün ne biçim bir şey olduğundan haberimiz bile yoktu o zaman. Köy çok uzak olduğundan gece yarılarına dek orada kaldığı için hem üzülür hem de ona acırdım.”
Yukarıdaki paragrafta hangi bakış açısı kullanılmıştır?
A) ilahi bakış açısı
B) kahraman anlatıcının bakış açısı
C) Gözlemci anlatıcının bakış açısı
D) Müşahit anlatıcının bakış açısı
E) III. Şahıs anlatıcın bakış açısı
“İnsanlarla bağdaşmak için filancanın bir denizaltıya atlayıp Kuzey Kutbu’na gittiğini, geride kalan sevgilinin acı haykırışlarıyla kendisini bir kuleden aşağıya attığını yazmaya ne gerek var? Bunlar hep gerçekte olmayan sahte davranışlar. Yazılan konular sade olmalı. Yazar, cıvıldayan kuş değildir. Hikâyelerimi kılı kırk yarmadan, uzun tasvirlere kaçmadan gösterişten uzak yazıyorum ben.” diyen sanatçı kimdir ve sanatçının hangi hikâye türünde yazdığı söylenebilir?
A) Maupassant – Olay hikâyesi
B) Çehov –Durum hikâyesi
C) Sait Faik - Olay hikâyesi
D) Ömer Seyfettin- Durum hikâyesi
E) Memduh Şevket- Olay hikâyesi
Köroğlu'nun sevdası var başında
Gümanı var şu gönlümün başında
Leyla'yı ararken dağlar başında
Mecnun'un aşkına giriftar oldum
Bu dörtlüğün son iki dizesinde aşağıdaki söz sanatlarından hangisine başvurulmuştur?
A) Tecahül-i arif B) Telmih
C) Eğretileme D) Kişileştirme
E) Tevriye
Ben sana mecburum bilemezsin
Adını mıh gibi aklımda tutuyorum
Yukarıda altı çizili kelimelerin yapısı sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A) Türemiş-birleşik-basit B) Basit-türemiş-birleşik
C) Basit-birleşik-basit D) Türemiş-türemiş-birleşik
E) Birleşik-birleşik-basit
Şiirde iki veya daha çok dize arasında oluşan farklı anlam ve görevlerdeki seslerin, kelimelerin benzerliğine ................................ denir.
Yukarıda verilen boşluğa hangisi getirilmelidir?
A) Redif B) Aruz Ölçüsü C) Serbest Ölçü
D) Kafiye E) Aliterasyon
Sorunun cevabı "D) Kafiye" olmalıdır. Şiirde iki veya daha fazla dize arasında oluşan farklı anlam ve görevlerdeki seslerin, kelimelerin benzerliğine "kafiye" denir.
Artık demir almak günü gelmişse zamandan,
Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan.
Hiç yolcusu yokmuş gibi sessizce alır yol;
Sallanmaz o kalkışta ne mendil ne de bir kol.
Rıhtımda kalanlar bu seyahatten elemli,
Günlerce siyah ufka bakar gözleri nemli.
Biçare gönüller! Ne giden son gemidir bu!
Hicranlı hayatın ne de son matemidir bu!
Dünyada sevilmiş ve seven nafile bekler;
Bilmez ki giden sevgililer dönmeyecekler.
Birçok gidenin her biri memnun ki yerinden,
Birçok seneler geçti; dönen yok seferinden.
Yukarıda verilen şiir hangi ölçü ile yazılmıştır?
A) Hece Ölçüsü B) Aruz Ölçüsü C) Serbest Ölçü
D) Kafiye E) Aliterasyon
Verilen şiir Aruz Ölçüsü ile yazılmıştır. Aruz Ölçüsü, Türk edebiyatında sıkça kullanılan bir nazım birimidir. Bu ölçüde her dize belirli bir kalıp ve hece sayısıyla oluşturulur. Aruz ölçüsü, hece sayısına ve hecelerin uzunluk kısalık düzenine dayanır. Şiirdeki uyak ve ritm bu ölçüye göre oluşturulur. Bu şiirde de her dizenin belirli bir kalıp ve hece sayısıyla uyumlu olarak yazıldığı görülmektedir.
I. Ağıt
II. İlahi
III. Nutuk
Yukarıda verilenlerden hangisi veya hangileri Tasavvufi Halk şiirleri arasındadır?
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III
D) I ve III E) I, II ve III
Doğru cevap "C) II ve III" olacaktır. İlahi (II) ve Nutuk (III) tasavvufi halk şiirleri arasında yer almaktadır. Ağıt (I) ise tasavvufi halk şiirlerine dâhil değildir.
Aşağıdaki dizelerde bulunan imgelerin altını çiziniz.
Sisler bulvarında seni kaybettim.
Sokak lambaları öksürdü
Yukarıda bulutlar yürüyordu
Terk edilmiş bir çocuk gibiyim
Dokunsanız ağlayacaktım.
Görsel imgeler, dize içinde kullanılan dil ve sözcüklerle zihinde canlandırma yaratır. Bu dizelerdeki imgeler, duyusal deneyimleri ve atmosferi yansıtarak okuyucunun metindeki olayları ve duyguları daha iyi anlamasına yardımcı olur.
Aşağıda verilen cümlelerdeki boş bırakılan yerleri uygun kelimelerle tamamlayınız.
1. Birbirine zıt olan durumları bir arada kullanma sanatına ………………………………
denir.
2. İnsan dışındaki varlıklara insan kişiliği verilerek bu varlıkların insanmış gibi konuşturulmasına …………………………… denir.
3. Divan edebiyatında şairler şiirlerinde nazım birimi olarak ………………………….kullanmışlardır.
4. Halk edebiyatı şairleri şiirlerinde nazım birimi olarak ………………………
kullanmışlardır.
5. Her şair az çok dönemindeki ……………………..yapıdan etkilenir ve bunu …………………… yansıtır.
Bu soruda, farklı edebi terimlerin tanımlarını ve kullanımlarını belirtmeniz gerekmektedir. Her bir boşluğa doğru kelimenin yerleştirilmesi gerekmektedir. Sorunun cevapları aşağıda açıklanmıştır: 1. **Tezat:** Zıt anlamlı kelimelerin veya düşüncelerin bir arada kullanılmasıdır. 2. **Teşhis:** İnsan dışındaki varlıklara insan özellikleri vererek konuşturma sanatıdır. 3. **Beyit:** Divan edebiyatında iki mısradan oluşan nazım birimidir. 4. **Dörtlük:** Halk edebiyatında dört mısradan oluşan nazım birimidir. 5. Şairler döneminin kültürel, sosyal ve siyasi yapılarından etkilenir ve bu etkileri eserlerine yansıtarak eserlerini zenginleştirirler.
I.
Ana başa taç imiş,
Her derde ilaç imiş,
Bir evlat pir olsa da,
Anaya muhtaç imiş.
II.
Arzular başka şey,
Hatıralar başka,
Güneşi görmeyen şehirde
Söyle nasıl yaşanır.
III.
Beni candan usandırdı, cefadan yar usanmaz mı?
Felekler yandı ahımdan, muradım şem'i yanmaz mı?
Yukarıdaki dizelerde kullanılan ölçü çeşidinin doğru sıralanışı hangisidir?
A) Serbest ölçü/hece ölçüsü/aruz ölçüsü
B) Aruz ölçüsü/hece ölçüsü/serbest ölçü
C) Hece ölçüsü/serbest ölçü/aruz ölçüsü
D) Aruz ölçüsü/serbest ölçü/hece ölçüsü
E) Hece ölçüsü/serbest ölçü/serbest ölçü
İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı.
Başımda eski alemlerin sarhoşluğu...
Loş kayıkhaneleriyle bir yalı,
Dinmiş lodosların uğultusu içinde
İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı.
Şiir türlerini konularına göre sınıflandırdığımızda yukarıdaki şiir parçasının türü nedir?
A) Epik B) Lirik C) Satirik D) Didaktik E) Pastoral
Verilen şiir parçası, şairin duygu ve içsel düşüncelerini anlatan bir lirik şiir örneğidir. Şair, İstanbul'un atmosferini ve etkilerini içsel bir deneyimle ifade ediyor. Duygusal bir ton ve kişisel ifadeler, lirik şiirin belirleyici özellikleridir.
Âşıklar beyhude gurbeti gezer,
El oğlu ariftir ne olsa sezer,
Güzellerde vefa biz de sîm ü zer,
Ne kışın bulunur ne yaz bulunur.
Yukarıdaki dörtlük için aşağıdaki ifadelerden hangisi söylenemez?
A) 11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.
B) Bütün dizeler 6+5 duraklıdır.
C) Kelime redife yer verilmemiştir.
D) 1.,2. ve 3. dizede "zer" tunç kafiyedir.
E) Dörtlük çapraz kafiyelidir.
Dörtlükteki kafiye düzeni incelendiğinde, 1. dize ile 3. dize arasında ve 2. dize ile 4. dize arasında bir çapraz kafiye düzeni bulunmaktadır. Yani, 1. dize ile 3. dize ve 2. dize ile 4. dize arasındaki kelimeler aynı şekilde kafiyelenmiştir. Bu nedenle dörtlük çapraz kafiyelidir. Diğer verilen bilgiler de doğrudur; 11'li hece ölçüsü kullanılmıştır, bütün dizeler 6+5 duraklıdır, ve kelime redife yer verilmemiştir.
Sevgiyi ektim, naz biçmeye çalıştım
Ne zamana ne kendime alıştım
Kırk senede yedi hasret bölüştüm
Yedi dünya bana düştü sandım oy
Bu dörtlükte aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Yalın halde isim
B) Yönelme hal eki almış isim
C) Bulunma hal eki almış isim
D) Belirtme hal eki almış isim
E) Ayrılma hal eki almış isim
I.
Ana başa taç imiş,
Her derde ilaç imiş,
Bir evlat pir olsa da,
Anaya muhtaç imiş.
II.
Arzular başka şey,
Hatıralar başka,
Güneşi görmeyen şehirde
Söyle nasıl yaşanır.
III.
Beni candan usandırdı, cefadan yar usanmaz mı?
Felekler yandı ahımdan, muradım şem'i yanmaz mı?
Yukarıdaki dizelerde kullanılan ölçü çeşidinin doğru sıralanışı hangisidir?
A) Serbest ölçü/hece ölçüsü/aruz ölçüsü
B) Aruz ölçüsü/hece ölçüsü/serbest ölçü
C) Hece ölçüsü/serbest ölçü/aruz ölçüsü
D) Aruz ölçüsü/serbest ölçü/hece ölçüsü
E) Hece ölçüsü/serbest ölçü/serbest ölçü
Doğru cevap anahtarı C) Hece ölçüsü/serbest ölçü/aruz ölçüsü'dür. Yukarıdaki dizelerde sırasıyla hece ölçüsü, serbest ölçü ve aruz ölçüsü kullanılmıştır. Bu soruda, verilen dizelerde kullanılan ölçü çeşidinin doğru sıralanışını belirlememiz istenmektedir. İlk dizede kullanılan ölçü hece ölçüsüdür çünkü her mısra belirli bir hece sayısıyla yazılmıştır. İkinci dizede ise serbest ölçü kullanılmıştır çünkü uyak veya ölçü kısıtlamaları olmaksızın yazılmıştır. Üçüncü dizede ise aruz ölçüsü kullanılmıştır, çünkü mısraların belirli bir vuruş düzeni ve uzunlukları vardır. Bu nedenle, doğru sıralama C) Hece ölçüsü/serbest ölçü/aruz ölçüsü'dür.
Baş yorgun yaslanır yeşil otlara,
Göz dalgın uzanır ta bulutlara,
Öğleyin bu uyku bir aralıktır,
Saf hava bir kanat gibi ılıktır.
Yukarıdaki dörtlük konusuna göre hangi şiir türüne girer?
A) Lirik B) Didaktik C) Epik
D) Pastoral E) Satirik
Sorunun cevap anahtarı "D) Pastoral" olarak verilmiştir. Yukarıdaki dörtlük, pastoral şiir türüne girer. Pastoral şiir türü, genellikle doğayı, kırsal yaşamı ve doğal güzellikleri anlatan şiirlerdir. Yukarıdaki dörtlükte de doğaya ve doğal unsurlara vurgu yapılmıştır. Baş yorgunluğun yeşil otlara yaslanması, gözlerin dalgın bir şekilde bulutlara uzanması gibi doğa imgeleri kullanılmıştır. Bu nedenle, dörtlük pastoral şiir türüne girer.
Dilimde sabah keyfiyle yeni bir umut türküsü,
Kar yağmış dağlara, bozulmamış ütüsü.
Rahvan atlar gibi ırgalanan gök yüzü,
Gözlerimi kamaştırsa da geleceğim sana.
Şimdilik bağlayıcı bir takvim sorma bana,
Ihlamurlar çiçek açtığı zaman.
( Irgalanmak: Sarsılmak, sallanmak)
Altı çizili dizede yer alan edebî sanat aşağıdakilerden hangisidir?
A) Teşhis B) Teşbih C) Telmih
D) Hüsnütalil E) Tezat
Doğru cevap anahtarı B) Teşbih'tir. Altı çizili dizede yer alan "Rahvan atlar gibi ırgalanan gök yüzü" ifadesi teşbih sanatını içermektedir. Teşbih, bir şeyi benzetme yoluyla anlatmayı sağlayan bir edebî sanattır. Bu soruda, verilen dizede yer alan edebî sanatı belirlememiz istenmektedir. Dizede kullanılan "Rahvan atlar gibi ırgalanan gök yüzü" ifadesi, gökyüzünün atların sallanma hareketiyle benzetilmesiyle teşbih sanatını kullanmaktadır. Teşbih sanatı, bir varlığı veya olayı başka bir varlık veya olayla benzeterek anlatmayı sağlar.
Aşağıdakilerden hangisi masalların ilk bölümün verilen addır?
A) Dilek B) Tekerleme C) Döşeme
D) Düğüm E) Serim
Doğru cevap anahtarı C) Döşeme'dir. Masalların ilk bölümüne "döşeme" adı verilir. Bu soruda, masalların ilk bölümünün verilen adını belirlememiz istenmektedir. Masallar genellikle üç ana bölümden oluşur: döşeme, düğüm ve çözüm. Döşeme, masalın başlangıç bölümüdür ve olayların ve karakterlerin tanıtıldığı kısımı içerir. Bu nedenle, doğru cevap C) Döşeme'dir.
HOROZLA İNCİ
Bir horoz inci bulur, kuyumcuya gider:
“Al, şuna bak, der,
pırıl pırıl, ne özrü ne kusuru var.
Fakat sen bana bir avuç mısır ver,
benim işime o yarar.”
Bir cahile bir kitap miras kalır.
Adam kitabı alır,
komşusu kitapçıya gider:
“Bak, ne güzel kitap, der,
fakat sen bana beş on kuruş ver,
benim işime o yarar.”
Nâzım Hikmet, La Fontaine’den Masallar
Bu fablda;
I. Teşhis ve intak sanatlarından yararlanıldığı,
II. Fablın kahramanlarından birinin hayvan olduğu,
III. Fablda zamanın belli olduğu
bilgilerinden hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) II ve III
Sorunun cevap anahtarı "C) I ve II" olarak verilmiştir. Bu fablda teşhis ve intak sanatlarından yararlanıldığı ve fablın kahramanlarından birinin hayvan olduğu bilgilerine ulaşılabilir. İlk dörtlükte, horozun inci bulması ve kuyumcuya gitmesi fablın ana hikayesini oluşturur. Bu durum, fablın kahramanlarından birinin hayvan olduğunu gösterir. Ayrıca, fablda karakterlerin davranışları ve konuşmaları yoluyla da teşhis ve intak sanatlarından yararlanıldığı görülmektedir. Bu nedenle, I ve II seçeneklerine ulaşılabilir.
Aşağıdakilerden hangisi kalıplaşmış bir masal cümlesidir?
A) Kralın bu emrini duyan prens hemen kardeşinin yanına gitmiş.
B) Anne ceylan, yavrularının bir saldırıya uğramasından korktuğu için daima tetiktedir.
C) Ordunun nereye gideceği kimse tarafından bilinmiyormuş.
D) Bir varmış, bir yokmuş, ülkenin birinde elinden her iş gelen usta bir marangoz yaşarmış.
E) Bu olağanüstü varlıkların hangi zamanda karada da yaşayabilme özelliği kazandığı belli değil.
Sorunun cevap anahtarı "D) Bir varmış, bir yokmuş, ülkenin birinde elinden her iş gelen usta bir marangoz yaşarmış." cümlesidir. "D" seçeneğindeki cümle "Bir varmış, bir yokmuş" ifadesiyle başlamaktadır. Bu ifade, masalların tipik açılış cümlelerinden biridir ve masal anlatısına özgü bir kalıplaşmış ifadedir. Bu nedenle, "D" seçeneği kalıplaşmış bir masal cümlesi olarak değerlendirilebilir.
Açılan bir gülsün sen yaprak yaprak,
Ben aşkımla bahar getirdim sana.
Tozlu yollarından geçtiğim uzak,
İklimden şarkılar getirdim sana.
Yukarıdaki dörtlüğün ahenk unsurlarıyla ilgili hangisi doğrudur?
A) Tam kafiye, çapraz düzen
B) Yarım kafiye, çapraz düzen
C) Tunç kafiye, çapraz düzen
D) Tam kafiye, sarmal düzen
E) Yarım kafiye, sarmal düzen
Doğru cevap "A) Tam kafiye, çapraz düzen" olmalıdır. Dörtlükteki dizelerde son heceler tam bir kafiye oluşturacak şekilde benzer sese sahiptir. Bu nedenle tam kafiye kullanılmıştır. Ayrıca, dörtlükteki dize sıralaması da çapraz düzene uygun olarak düzenlenmiştir.
Anlatamam derdimi dertsiz insana
Dert çekmeyen dert kıymetin bilemez
Derdim bana derman imiş bilmedim
Hiçbir zaman gül dikensiz olamaz
Bu dizelerde anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yalnızlığın olumsuz etkileri
B) Her derdin bir dermanının olduğu
C) Yardımseverlik duygusunun yitirilmesi
D) Dert çekmenin değerli olabileceği
E) Kişi sıkışmadan yardımın gelmeyeceği
Doğru cevap "D) Dert çekmenin değerli olabileceği" olmalıdır. Bu dizelerde anlatılmak istenen, dert çekmenin değerli olabileceğidir. Dörtlükte derdini anlatamamak ve dert çekmeyen insanın dermanın değerini bilememesi vurgulanmaktadır. Bu durumda, dert çekmenin, insanın dermanı bulması ve değerli olabileceği anlatılmaktadır.
"İşe alınmam için dün şirketle görüştüm."
Cümlesinde hangi edebî sanat kullanılmıştır?
A) Teşbih B) Mecazımürsel C) Kinaye
D) Kişileştirme E) Tenasüp
Bu sorunun cevap anahtarı B) Mecazımürsel'dir. Cümlede mecazımürsel edebî sanatı kullanılmıştır. Bu soruda, verilen cümlede hangi edebî sanatın kullanıldığını belirlememiz istenmektedir. Cümlede yer alan "işe alınmam için dün şirketle görüştüm" ifadesi bir mecazımürsel olarak kullanılmıştır. Bu ifade, gerçek anlamından farklı bir anlamı ima ederek, iş başvurusu yapma sürecini anlatmaktadır. Bu nedenle, doğru cevap B) Mecazımürsel'dir.
Sabahtan uğradım ben bir geline,
Bal sürülmüş dudağına diline.
Bu beyitte hangi kafiye türü kullanılmıştır?
A) Yarım B) Tam C) Zengin D) Tunç E) Cinaslı
Doğru cevap anahtarı C) Zengin'dir. Bu beyitte zengin kafiye türü kullanılmıştır. Bu soruda, verilen beyitte hangi kafiye türünün kullanıldığını belirlememiz istenmektedir. Beyitte "geline" ve "diline" sözcükleri arasında tam bir uyum sağlanmıştır. İkinci heceler aynı ünlüyle bitmektedir. Bu, zengin kafiye olarak adlandırılan bir kafiye türüdür. Şiirdeki kafiye, kelimelerin son hecelerindeki tam uyum üzerine kurulmuştur. Bu nedenle, doğru cevap C) Zengin'dir.
“Bu tarz hikâyelere ‘modern öykü’ de denir. Merak unsuru, geri plandadır. Yazar bu tarz hikâyelerde günlük hayattan bir kesit sunar.”
Yukarıda sözü edilen tür aşağıdakilerden hangisidir?
A) Toplumsal hikâye B) Halk hikâyesi
C) Durum hikâyesi D) Manzum hikâye
E) Olay hikâyesi
Sorunun cevap anahtarı "C) Durum hikâyesi" olarak verilmiştir. Yukarıda bahsedilen tür, durum hikâyesidir. Yukarıdaki ifadelere göre, bu tür hikâyelerde merak unsuru geri plandadır ve yazar günlük hayattan bir kesit sunar. Durum hikâyeleri, olay örgüsü ve merak yerine, karakterlerin iç dünyaları, ilişkileri veya sosyal durumlarına odaklanır. Bu tür hikâyelerde günlük hayattan alınmış bir durum veya olay işlenir.
“Hep birden buraya geldiğimiz günü hiç unutmam. Savankul’un traktörle ilk gelişiydi bu.Bütün sonbahar ve kış ırmağın öte yakasındaki bir köye traktör sürücüleri kursuna gitmişti. Traktörün ne biçim bir şey olduğundan haberimiz bile yoktu o zaman. Köy çok uzak olduğundan gece yarılarına dek orada kaldığı için hem üzülür hem de ona acırdım.”
Yukarıdaki paragrafta hangi bakış açısı kullanılmıştır?
A) ilahi bakış açısı
B) kahraman anlatıcının bakış açısı
C) Gözlemci anlatıcının bakış açısı
D) Müşahit anlatıcının bakış açısı
E) III. Şahıs anlatıcın bakış açısı
Doğru cevap B seçeneğidir, yani "kahraman anlatıcının bakış açısı". Paragrafta, anlatıcı kendi deneyimlerini ve duygularını aktarmaktadır. Anlatıcı, olayları ilk elden yaşayan ve olaylara dahil olan bir karakterdir. Kendi düşüncelerini ve duygularını okuyucuya aktarırken, "ben" şeklinde bir anlatım kullanır. Bu nedenle, kahraman anlatıcının bakış açısı kullanılmaktadır.
“İnsanlarla bağdaşmak için filancanın bir denizaltıya atlayıp Kuzey Kutbu’na gittiğini, geride kalan sevgilinin acı haykırışlarıyla kendisini bir kuleden aşağıya attığını yazmaya ne gerek var? Bunlar hep gerçekte olmayan sahte davranışlar. Yazılan konular sade olmalı. Yazar, cıvıldayan kuş değildir. Hikâyelerimi kılı kırk yarmadan, uzun tasvirlere kaçmadan gösterişten uzak yazıyorum ben.” diyen sanatçı kimdir ve sanatçının hangi hikâye türünde yazdığı söylenebilir?
A) Maupassant – Olay hikâyesi
B) Çehov –Durum hikâyesi
C) Sait Faik - Olay hikâyesi
D) Ömer Seyfettin- Durum hikâyesi
E) Memduh Şevket- Olay hikâyesi
Bu sorunun doğru cevabı B) Çehov - Durum hikâyesi'dir. Sanatçının "Yazar, cıvıldayan kuş değildir. Hikâyelerimi kılı kırk yarmadan, uzun tasvirlere kaçmadan gösterişten uzak yazıyorum ben." ifadesinden yola çıkarak sanatçının Çehov olduğu söylenebilir. Anton Çehov, kısa hikâyelerinde gerçekçi ve sade bir üslup kullanmıştır. Hikâyelerinde karakterlerin durumlarına odaklanarak insan psikolojisini işlemiştir. Bu nedenle Çehov'un hikâye türü olarak "Durum hikâyesi"ni tercih ettiği söylenebilir.
Köroğlu'nun sevdası var başında
Gümanı var şu gönlümün başında
Leyla'yı ararken dağlar başında
Mecnun'un aşkına giriftar oldum
Bu dörtlüğün son iki dizesinde aşağıdaki söz sanatlarından hangisine başvurulmuştur?
A) Tecahül-i arif B) Telmih
C) Eğretileme D) Kişileştirme
E) Tevriye
Bu dörtlüğün son iki dizesinde "telmih" sanatına başvurulmuştur. Telmih, bir sözün veya ifadenin ima yoluyla anlatılmasıdır. Bu durumda "Mecnun'un aşkına giriftar oldum" ifadesinde Mecnun'un aşkı, Leyla'yı arayan kişinin aşkına telmih olarak kullanılmıştır.
Ben sana mecburum bilemezsin
Adını mıh gibi aklımda tutuyorum
Yukarıda altı çizili kelimelerin yapısı sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A) Türemiş-birleşik-basit B) Basit-türemiş-birleşik
C) Basit-birleşik-basit D) Türemiş-türemiş-birleşik
E) Birleşik-birleşik-basit
Doğru cevap C'dir, yani "Basit-birleşik-basit" yapısı. İlk altı çizili kelime "mecburum" basit bir kelimedir. İkinci altı çizili kelime "bilemezsin" ise birleşik bir kelimedir. Son olarak, üçüncü altı çizili kelime "Adını" basit bir kelimedir.
Edebiyat terimlerini anlama yeteneklerini ölçmeyi amaçlar.
Farklı şiir türlerini tanıma ve ayırt etme yeteneği.
Edebi terimleri anlayabilme yeteneklerini ölçmeyi amaçlar. Aynı zamanda imgelem yeteneğini ve metindeki imgeleri ayırt edebilme becerisini destekler.
Edebiyat alanındaki terimleri ve kavramları anlama ve kullanma becerinizi ölçer. Ayrıca farklı edebi dönemlerin özelliklerini kavrama yeteneğinizi de test eder.
Bu soru, ölçü çeşitlerini tanımak ve farklı şiir ölçülerini ayırt etmek için bir fırsat sunmaktadır.
Şiir türlerini ve özelliklerini tanıma yeteneği.
Şiirlerde kafiye düzenlerini tanıma yeteneği.
Bu soru, şiirde kullanılan ölçü çeşitlerini tanıma ve doğru bir şekilde sıralayabilme becerisini ölçer.
Şiir türlerini tanıma ve ayırt etme becerisi.
Bu soru, edebî sanatları tanıma ve belirli bir dizede kullanılan sanatı tespit etme becerisini ölçer.
Bu soru, masalların yapısal öğelerini ve ilk bölümün adını tanıma becerisini ölçer.
Fablın özelliklerini ve unsurlarını anlama becerisi.
Masal anlatısında kullanılan kalıplaşmış ifadeleri tanıma ve ayırt etme becerisi.
Şiirde kullanılan ahenk unsurlarını tanıma ve ayırt etme becerisi.
Şiirsel ifadelerin anlamını çözme ve yorumlama becerisi.
Bu soru, mecazımürsel edebî sanatını tanıma ve bir metinde kullanımını ayırt etme becerisini ölçer.
Bu soru, kafiye türlerini tanıma ve bir beyitte kullanılan kafiye türünü ayırt etme becerisini ölçer.
Hikâye türlerini tanıma ve ayırt etme becerisi.
Metinlerde kullanılan anlatıcı bakış açılarını tanıma ve ayırt etme becerisi.
Bir yazarın üslubunu ve tercih ettiği hikâye türünü doğru bir şekilde tanımlayabilme yeteneği ve yazarların farklı yaklaşımlarını anlayabilme becerisi.
Söz sanatlarını tanıma ve anlamlandırma becerilerini ölçmeyi amaçlamaktadır. Doğru cevap B seçeneğidir, yani "telmih" sanatına başvurulmuştur.
Kelime türlerini ve yapısını anlama becerileri geliştirilmeye çalışılır.
etiketlerini kapsamaktadır.Değerli öğretmenlerimiz, isterseniz sistemimizde kayıtlı binlerce sorudan 9.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı dersi için sınav-yazılı hazırlama robotu ile ücretsiz olarak beş dakika içerisinde istediğiniz soru sayısında, soru tipinde ve zorluk derecesinde sınav oluşturabilirsiniz. Yazılı robotu için Sınav Robotu tıklayın.