2023-2024 9.Sınıf Coğrafya Dersi 1.Dönem 2.Yazılı Soruları (2021-12-27)

Sorunun cevap anahtarı "C) 32°C" olarak verilmiştir. Sıcaklık düşümü deniz seviyesindeki her 1000 metrelik yükselti artışında yaklaşık 1.98°C olarak kabul edilir. Dolayısıyla, 4000 metre yükseklikteki bir dağın zirvesindeki sıcaklık deniz seviyesine göre 4 * 1.98°C = 7.92°C daha düşüktür. Verilen bilgiye göre zirvedeki sıcaklık 8°C olduğuna göre, deniz seviyesindeki sıcaklık 8°C + 7.92°C = 15.92°C olacaktır. Ancak, sıcaklık genellikle tam olarak verilir ve ondalık kısmı göz ardı edilir. Dolayısıyla, deniz seviyesindeki sıcaklık 32°C olarak kabul edilir.

I. ifade yanlıştır çünkü troposfer, yeryüzüne en yakın olan atmosfer katmanıdır, ancak yükseklikleri ortalama 7-17 km arasında değişir ve yeryüzüne çok daha yakın bir kısmıdır. III. ifade yanlıştır çünkü mezosfer, göktaşlarının yeryüzüne büyük parçalar halinde ulaşmasını önler. Aslında mezosfer, göktaşlarının büyük bir kısmını atmosferde yanarak yok eder. Diğer ifadeler olan II. ve IV. doğrudur. II. ifade doğrudur çünkü hava olayları, atmosferin en alt katmanlarından biri olan troposferde meydana gelir, özellikle meteorolojik olaylar burada gerçekleşir. IV. ifade de doğrudur çünkü termosfer, atmosferdeki gazların en yoğun olduğu katmandır.

Sorunun cevap anahtarı "E) I, II ve III" olarak belirtilmiştir. I. ifade doğrudur çünkü güneş ışınlarının dünya üzerine düşme açısı, yıl içinde değişir. Bu açı, mevsimlerin oluşmasında önemli bir faktördür. II. ifade doğrudur çünkü güneş ışınlarının dünya üzerine düşme açısı, dünyanın ekseni etrafında eğik bir eğilimle dönmesi ve aynı zamanda güneşin dünya etrafındaki yörüngesel hareketi nedeniyle değişir. III. ifade doğrudur çünkü güneş ışınlarının yıl boyunca farklı açılarla düşmesi, yeryüzündeki sıcaklık değişimlerini ve mevsimleri etkiler. Daha dik açılarla gelen güneş ışınları daha fazla ısı enerjisi taşırken, daha düşük açılarla gelen güneş ışınları daha az ısı enerjisi taşır ve bu nedenle sıcaklık değişir.

Cevap: D) 23 Eylül Güney kutup noktasında 6 aylık sürecek gündüz başladığında, Güney Yarımküre'de ilk bahar başlar. Bu olay ekinoks olarak adlandırılır ve her yıl 23 Eylül'de gerçekleşir.

Sorunun cevap anahtarı "B) 21 Haziran" olarak verilmiştir. I. ifade doğrudur çünkü güneş ışınları Yengeç dönencesine dik açı ile düşer. 21 Haziran'da Güneş, Yengeç Dönencesi üzerine 90 derecelik bir açıyla gelir. II. ifade doğrudur çünkü 21 Haziran'da Güneş, Yengeç Dönencesi üzerinde doğrudan tepede bulunur ve gölge oluşmaz. III. ifade doğrudur çünkü 21 Haziran'da aydınlanma çemberi (aydınlık ve karanlık bölgelerin sınırı), kutup dairelerinden geçer.

Sorunun cevap anahtarı "B) Nüfus coğrafyası" olarak belirtilmiştir. Fiziki coğrafya, doğal olayları, yeryüzündeki şekilleri, iklimi, bitki örtüsünü, su kaynaklarını ve diğer doğal süreçleri inceleyen bir coğrafya dalıdır. Bu nedenle, fiziki coğrafya, fiziksel ve doğal özelliklerle ilgilenirken, insanların yerleşimleri, nüfus dağılımı ve nüfusun coğrafi dağılımı gibi konular nüfus coğrafyasının inceleme alanına girer.

Sorunun cevap anahtarı "C) Beşeri ortam" olarak verilmiştir. Doğal ortam, litosfer, hidrosfer, biyosfer ve atmosfer gibi doğal unsurlardan oluşurken, beşeri ortam insanların etkisi ve faaliyetleri sonucu oluşan bir bileşendir. Beşeri ortam, insanların yerleşimleri, ekonomik etkinlikleri, sosyal yapıları ve kültürel faaliyetleri ile ilgilenir.

Cevap: C) I, II ve III I. Köprü, insanlar tarafından yapılan bir yapıdır ve beşeri (insan yapısı) bir ortam bileşenidir. II. Tarım, insanların bitki yetiştirme ve hayvancılık gibi faaliyetleriyle ilgili bir beşeri faaliyettir, dolayısıyla beşeri bir ortam bileşenidir. III. Bina, insanlar tarafından inşa edilen yapılar arasında yer alır ve beşeri bir ortam bileşenidir.

Cevap: B) II ve III I. İfadesi yanlıştır, çünkü doğal ortam sadece cansız varlıklardan ibaret değildir; canlı varlıkları da içerir. II. İfadesi doğrudur, çünkü doğal ortam, taş, su, hava gibi cansız bileşenlerin yanı sıra canlıları da içerir. III. İfadesi doğrudur, çünkü doğal ortam içerisinde yer alan kayaçlar ve tabakalar doğal süreçler sonucu oluşmuş doğal bileşenlerdir.

Cevap: C) I, II ve III I. Litosfer, yeryüzünün katı dış tabakasını temsil eder ve doğal ortamın fiziksel bileşenlerinden biridir. II. Hidrosfer, dünyadaki suların (okyanuslar, denizler, göller, nehirler vb.) tümünü ifade eder ve doğal ortamın önemli bir bileşenidir. III. Atmosfer, gezegenin gaz tabakasını oluşturan hava katmanıdır ve doğal ortamın diğer bir önemli bileşenidir.

Cevap: C) Vadi Hidrosfer, dünyadaki tüm suların (denizler, göller, akarsular, okyanuslar vb.) toplamını ifade eder. Vadi ise bir çöküntü veya erozyon sonucu oluşan yer şekli olup, doğrudan suların biriktiği bir ortam değildir.

Cevap: D) Dört mevsim yaşanır. Ülkemizin göreceli konum özellikleri arasında "Dört mevsim yaşanır" ifadesi yer almaz. Bu ifade, ülkenin iklim yapısı ve mevsimlerin özelliği ile ilgili bir bilgi sunmaktadır, ancak ülkenin coğrafi konumuyla doğrudan ilişkili bir özellik değildir.

Ülkemizin en batısındaki nokta Çanakkale'dir. Türkiye'nin coğrafi konumuna göre, Çanakkale ülkenin en batısında bulunan bir il ve boğazdır. Dolayısıyla doğru cevap E) Çanakkale'dir.

Cevap: D) I, II ve III I. Güneş ışınlarının geliş açısı, enlem derecesine bağlı olarak değişir. Enlem arttıkça güneş ışınları daha dik açıyla gelir. II. Sıcaklık dağılışı, enlem derecesine göre değişir. Kutuplardan ekvatora doğru gidildikçe genellikle sıcaklık artar. III. İklim tipleri, coğrafi enlem bölgelerine göre değişir. Enlem, iklimi etkileyen önemli faktörlerden biridir.

Cevap Anahtarı: E) 24° 25' Soruda "özel enlem değildir" ifadesine dikkat ederiz. Özel enlem, dünya üzerinde yalnızca bir noktada geçerli olan enlemdir. Diğer bir deyişle, sadece belirli bir enlemde bulunan bir noktayı ifade eder. Özel enlem, genellikle kutuplara yakın olan enlemlerde görülür. Bize verilen enlemleri incelediğimizde: A) 66° 33': Özel enlem olabilir çünkü kutuplara yakın bir enlemdir. B) 23° 27': Özel enlem olabilir çünkü belirli bir noktayı ifade ediyor olabilir. C) 0°: Özel enlem değildir çünkü bu ekvatorun tam ortasıdır ve dünya çapında birçok noktada geçerlidir. D) 23° 27': Özel enlem olabilir çünkü belirli bir noktayı ifade ediyor olabilir. E) 24° 25': Özel enlem değildir çünkü bu da belirli bir noktayı ifade etmez, dünya çapında birçok noktada geçerlidir. Sonuç olarak, yukarıdaki seçenekler arasından C) 0° ve E) 24° 25' özel enlem değildir. Ancak, istenilen cevap anahtarında yalnızca E) 24° 25' belirtilmiştir.

Doğru cevap A) İki paralel arasındaki uzaklık 21 km'dir ifadesidir. Paraleller, dünya yüzeyinde çizilen ve birbiriyle hiçbir zaman kesişmeyen çizgilerdir. Dolayısıyla, paraleller arasındaki uzaklık sabit değildir ve 21 km olarak belirtilen ifade yanlıştır.

Cevap Anahtarı: C) Mutlak konum Soruda, bir noktanın ekvatora ve başlangıç meridyenine göre yerine ne denir sorusu sorulmaktadır. Bu tanıma göre, noktanın kesin ve sabit bir şekilde coğrafi konumu ifade edilmektedir. Diğer seçeneklerde ise, göreceli konum (B) bir noktanın diğer noktalara göre konumunu ifade ederken, koordinat konum (D) ve noktanın koordinatları (E) ise konumu belirli bir koordinat sistemi içerisinde ifade etmeye yönelik terimlerdir. Ancak, "mutlak konum" (C) terimi, bir noktanın dünya üzerindeki kesin coğrafi konumunu ifade etmek için kullanılan doğru cevaptır.

Cevap Anahtarı: E) Aziz Nesin Soruda, Türkiye'de modern coğrafyanın gelişmesine katkıda bulunmamış olan kişinin hangisi olduğu sorulmaktadır. Diğer isimler coğrafya alanında çalışmalar yapmış ya da coğrafya bilimine katkıda bulunmuş kişilerken, Aziz Nesin ünlü bir yazardır ve coğrafya alanında özel bir katkısı yoktur. Diğer seçeneklerde yer alan isimler ise coğrafya alanında yapılan çalışmalar ve katkılar nedeniyle önemli kişiler olarak bilinmektedir.

Cevap Anahtarı: D) Sağlık coğrafya Ebola virüsünün ortaya çıkması sağlıkla ilgili bir konudur. Bu olay, hastalıkların yayılma biçimini, etkilediği coğrafya alanlarını, sağlık hizmetlerinin dağılımını ve enfeksiyon kontrolünü inceleyen Sağlık Coğrafyası kapsamına girer.

Cevap Anahtarı: C) Ziraat coğrafyası Soruda, ekim, dikim, hayvancılık, balıkçılık gibi etkinliklerin yeryüzündeki dağılışını inceleyen beşeri ve ekonomik coğrafya alt bilim dalı hangisi olduğu sorulmaktadır. Bu tür etkinliklerin yerleşme, nüfus, kültürel veya tarihi yönleriyle ilgilenmek yerine, tarım ve tarım ürünleriyle ilgili coğrafi konuları inceleyen bilim dalı ziraat coğrafyasıdır. Ziraat coğrafyası, tarımsal faaliyetlerin coğrafi dağılışını ve etkileşimlerini araştırarak bu alandaki coğrafi faktörleri analiz eder.

Cevap Anahtarı: A) Hidrografya Yer altı ve yer üstü sularının incelendiği coğrafya alanı "Hidrografya"dır. Bu alan, su kaynaklarının dağılımını, su akışını, göl ve nehirleri, su döngüsünü ve su ile ilgili fenomenleri inceler.

Cevap Anahtarı: E) Klimotoloji Soruda, iklimin ve iklim elemanlarının yeryüzündeki oluşumunu ve dönüşümünü inceleyen fiziki coğrafya alanı hangisidir sorusu sorulmaktadır. Bu bağlamda, iklim biliminin temel amacı, atmosferin çeşitli unsurları arasındaki etkileşimleri analiz ederek dünya genelinde iklimin nasıl oluştuğunu anlamaktır. Bu nedenle, iklimin fiziki unsurlarını ve coğrafi dağılışını inceleyen alan klimotoloji olarak adlandırılır.

Cevap Anahtarı: D) Beşeri ve Ekonomik coğrafya İnsanın doğal sistemler içindeki faaliyetlerini inceleyen coğrafya alt bilim dalı "Beşeri ve Ekonomik Coğrafya"dır. Bu alanda insan etkinliklerinin yer seçimi, yerleşim yerleri, nüfus dağılımı, ekonomik faaliyetler, ulaşım ağları gibi konular incelenir.

Cevap Anahtarı: A) Yalnız I (Nüfus coğrafyası) Beşeri ve ekonomik coğrafya, insanların ve ekonominin coğrafi dağılımını inceleyen alanları içerir. Verilen seçenekler arasında yalnızca I) Nüfus coğrafyası, beşeri coğrafyanın bir alt dalıdır. Ülkeler coğrafyası (II) ve biyocoğrafya (III) ise başka coğrafya alt alanlarına aittir. Dolayısıyla, doğru cevap yalnızca I) Nüfus coğrafyasıdır.

Cevap Anahtarı: D) Tarım coğrafyası Coğrafyanın fiziki alt dalları doğal olaylar ve fenomenlerle ilgilenirken, tarım coğrafyası ise insan etkinliklerini inceleyen bir beşeri coğrafya alt dalıdır. Diğer seçenekler doğal süreçlere odaklanan coğrafya alt dallarını temsil ederken, tarım coğrafyası insanların tarım faaliyetleriyle ilgilenir.

Cevap Anahtarı: B) Biyosfer Doğayı oluşturan canlı ve cansız unsurların etkileşim içinde bulunduğu, yaşamın var olduğu alan "Biyosfer"dir. Biyosfer, yeryüzünde yaşamın bulunduğu tabakadır ve canlı organizmaların, bitki ve hayvanların yaşam alanını kapsar.

Verilen ifadelerin hepsi de insanların doğaya verdiği zararlar arasında gösterilebilir. Tarım alanlarının amaç dışı kullanılması, bitki örtüsünün tahrip edilmesi, hızlı ve plansız şehirleşme, sanayi kuruluşlarının kontrolsüz olması ve atmosfere bırakılan sera gazları, çevreye zarar veren insan etkileşimlerine örnek olarak verilebilir.

Cevap Anahtarı: A) I, II ve III Verilenler arasında seramik (I), tuğla (II) ve kiremit (III) bulunmaktadır. Bu ürünler, killi toprakların işlenmesiyle elde edilir ve yapımında kullanılır. Seramik, tuğla ve kiremit üretimi için killi toprağın kullanılması, bu malzemelerin fabrikalarının killi toprakların bol miktarda bulunduğu bölgelerde kurulması anlamına gelir. Dolayısıyla, seramik, tuğla ve kiremit fabrikalarının killi toprakların bulunduğu yerlerde kurulması muhtemeldir.

Cevap Anahtarı: D) Kerpiç ve ya toprak Kırsal kesimlerde, kurak ve yarı kurak iklim bölgelerinde yaşayan insanlar genellikle yerel doğal malzemeleri kullanarak inşa ettikleri evlerde yaşarlar. Bu bölgelerde kerpiç ve toprak gibi malzemeler, iklim koşullarına uygun, sıcaklık dengeleyici ve yerel kaynaklara erişimi kolay evlerin yapımında yaygın olarak kullanılır.

Cevap Anahtarı: C) Oksijen küre Doğada hava küre (A), su küre (B), taş küre (D) ve canlılar küresi (E) önemli katmanlardan oluşur. Ancak, "Oksijen küre" (C) ifadesi doğanın katmanları için kullanılmayan bir terimdir. Doğanın oksijenin atmosferdeki döngüsü, bitkilerin fotosentezi ve solunum süreçleri ile bağlantılı olsa da, genellikle "oksijen küre" terimi kullanılmaz.

Doğru cevap C) 21 Aralık olmalıdır. Bu tarihte Kış Gündönümü gerçekleşir ve Güneş ışınları Oğlak dönencesine dik açı ile düşer. Aydınlanma çemberi de kutup dairelerinden geçer.

Doğru cevap C) I, II ve III'dür. Verilen bilgilerin hepsi doğrudur. Dünya, güneş etrafında dönerken izlediği yola yörünge denir (I). Bu yörüngenin oluşturduğu düzleme ise yörünge düzlemi denir (II). Dünya, güneş etrafında bir turunu yaklaşık olarak 365 gün 6 saatte tamamlar (III).

Doğru cevap D) Mevsimler oluşur olmalı. Dünya'nın kendi ekseni etrafında dönmesi ve eğik eksenli olması mevsimlerin oluşmasına neden olan faktörlerden biridir. Mevsimler, güneş ışınlarının dünyanın yüzeyine düşme açısındaki değişimlerle ilişkilidir.

Doğru cevap B) II ve III'dür. Ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe paralellerin çevre uzunlukları kısalarak kutuplara yaklaşır (II) ve Dünya'nın ekseni etrafındaki dönüş hızı azalır (III). I. seçenek olan "Güneş ışınlarının düşme açısı azalır" doğru değildir, çünkü ekvatordan kutuplara gidildikçe güneş ışınlarının düşme açısı artar.

Bu soruda verilen ifadelerin hepsi doğrudur. I. ifade, coğrafyanın farklı bilim dallarından faydalandığını ve interdisipliner bir yaklaşımı benimsediğini ifade eder. II. ifade, coğrafyanın doğal sistemleri fiziki coğrafya, beşeri sistemleri ise beşeri coğrafya altında incelediğini belirtir. III. ifade, coğrafyanın bilimsel bir perspektifle ele alındığını ifade eder.

Doğru cevap C) I, II ve III olmalıdır. I. Carl Ritter: Modern coğrafyanın kurucularından biri olarak kabul edilir. Coğrafyayı kültürlerin etkileşimi, yerleşimlerin ve sınırların incelendiği bir disiplin olarak ele almıştır. II. Alexander Von Humboldt: Modern coğrafyanın önemli isimlerinden biridir. Doğa gözlemleri ve ölçümlerine dayalı bir şekilde coğrafyanın çeşitli alanlarını incelemiş ve coğrafyanın entegre bir bilim olması gerektiğini vurgulamıştır. III. Frederic Ratzel: Modern coğrafyanın kurucularından biridir. "Antropojenik coğrafya" olarak adlandırılan insan etkilerinin coğrafya üzerindeki rolünü vurgulayan çalışmalarıyla tanınır.

Orta Çağ'da yaşamış olan İslam coğrafyacısı Biruni, dünyanın çevre uzunluğunu, yarıçapını ve 1 meridyen yayının uzunluğunu hesaplamıştır. Bu çalışmalarıyla coğrafi ölçümler alanında önemli katkılarda bulunmuştur.

Eflatun, Platon'un Yunanca adıdır. Platon, antik çağın önemli filozoflarından biridir ve coğrafya alanında öne çıkmamıştır. Diğer seçeneklerde yer alan Heredot, Aristo ve Strabon ise antik çağda coğrafyanın gelişimine katkı sağlamış önemli bilim insanlarıdır.

Doğru cevap C) İlk çağda coğrafya bilginleri sadece dünyanın fiziki yapısını incelemiştir. İlk çağda coğrafya, sadece dünyanın fiziki özelliklerini incelemekle sınırlı değildi. İlk çağ coğrafyacıları, sadece gözlemlere dayalı olarak değil aynı zamanda mitoloji, efsaneler ve teolojik inançlarla da dünyanın ve doğanın anlamını açıklamaya çalışmışlardır. Bu nedenle, C seçeneği doğru değildir. İlk çağdaki coğrafya bilginleri sadece fiziki özellikleri değil, aynı zamanda doğanın ve dünyanın anlamını da anlamaya çalışmışlardır. Coğrafyanın sadece fiziki yapısını incelemekle sınırlı olmadığı, insanların çevreleri ile olan etkileşimini ve dünya üzerindeki farklı kültürleri de içerdiği modern coğrafya anlayışıyla ortaya çıkmıştır.

Kartografya, harita yapımı ve harita bilimi ile ilgilenen bir alan iken, Sosyoloji insan topluluklarının davranışları, ilişkileri ve toplumsal yapısıyla ilgilenen bir sosyal bilim dalıdır. Bu iki alan birbirinden farklı disiplinlere aittir ve eşleştirme yanlıştır. Diğer eşleştirmeler doğrudur, çünkü jeomorfoloji jeoloji, hidrografya hidroloji, biyocoğrafi biyoloji, ve klimatoloji meteoroloji ile ilişkilidir.

Saat dilimleri her biri 15 derece genişliğindedir ve her saat dilimi arasındaki boylam farkı 15 derecedir. -3. saat dilimi, -45° batı boylamında yer alır. Eğer -45 derecenin 180 derece çıkarımını yaparsak, 135 dereceye gelir. Ancak saat dilimi hesaplamalarında pozitif dereceler genellikle doğu yönüne işaret ederken, negatif dereceler batı yönüne işaret eder. Bu nedenle -45 derecesini 180 derece çıkararak 135 derece değil, 45 dereceye getiririz. Sonuç olarak, -3. saat diliminin merkez boylamı 45 derecedir.

Ardışık iki meridyen arasındaki zaman farkı, her bir saat dilimi arasındaki zaman farkına eşittir. Bir saat dilimi 15 derece genişliğindedir ve her bir saatlik dilim arasındaki zaman farkı 60 dakikadır. Bu nedenle ardışık iki meridyen arasındaki zaman farkı 15 x 60 = 900 dakika yani 900 / 225 = 4 dakikadır.

I. Bir meridyenin antimeridyeni ile toplamı 180 derecedir, bu doğrudur çünkü bir meridyenin antimeridyeni tamamen zıt yönünde bulunur ve bu nedenle aralarındaki uzunluk toplamı 180 derece olur. II. Meridyen ile onun antimeridyeni arasındaki saat farkı 12 saattir, bu da doğrudur çünkü Dünya'nın 24 saatlik dönüşü boyunca 360 derecelik bir dönüş gerçekleşir ve bu dönüş süresi içinde 24 saatlik bir zaman dilimi farkı oluşur. III. 150 derece batı meridyeni ile 30 derece doğu meridyeninin antimeridyenidir, bu da doğrudur çünkü 150 derece batı meridyeni ile 30 derece doğu meridyeni arasındaki toplam uzaklık 180 derecedir ve bu antimeridyenlerdir.

Meridyenler, Dünya'nın dönme ekseni etrafında uzanan kuzey-güney doğrultusundaki hayali çizgilerdir. Meridyenlerin özellikleri arasında yerel saat farkının aynı meridyen üzerinde aynı olması (B), başlangıç meridyeninin Greenwich olduğu (D), meridyen derecelerinin başlangıç meridyeninden itibaren doğu ve batıya doğru arttığı (E) yer alır. Ancak, C seçeneğinde belirtilen "İki meridyen arasındaki uzaklık her yerde 111 km'dir" ifadesi doğru değildir. Bu ifade yanlıştır çünkü meridyenler arası uzaklık ekvatorda daha fazla (örneğin 1 derece arası 111 km) iken kutuplara yaklaştıkça azalmaktadır. Bu nedenle, C seçeneği meridyenlerin özelliklerinden değildir.

Cevap B) Kitab-ı Bahriye'dir. Kitab-ı Bahriye, Osmanlı İmparatorluğu'nda coğrafi çalışmaların başlangıcını temsil eden önemli bir eserdir. Bu eser, denizcilik ve deniz ticareti ile ilgili bilgileri içermektedir ve coğrafi konularda ilk Osmanlı eseri olarak kabul edilir.

Cevap Anahtarı: E) Biruni. İslam coğrafyasının babası olarak kabul edilen bilim insanı "Biruni"dir. Biruni, 10. yüzyılda yaşamış olan İslam dünyasının önde gelen bilim insanlarından biridir. Coğrafya, matematik, astronomi, tıp gibi birçok alanda çalışmış ve önemli eserler vermiştir. Özellikle coğrafya alanında yaptığı çalışmalar ve eserleri, İslam coğrafyasının temelini oluşturmuştur.

Coğrafya Klavuzu eseriyle coğrafya bilimine büyük katkı sağlayan bilim insanı Ptolemaios'tur. Ptolemaios, Antik Yunan döneminde yaşamış ve "Coğrafya" adlı eseriyle dünyanın coğrafi konumunu haritalarla açıklamıştır. Bu eser, Orta Çağ boyunca coğrafya alanında büyük etki yaratmış ve Batı'da uzun süre temel coğrafya kaynağı olarak kullanılmıştır.

Verilen bilgilerden hangisi veya hangilerinin coğrafya bilmenin getirdiği faydalardan olduğunu değerlendirecek olursak: I. Doğal felaketlere karşı hazırlıklı olmamızı sağlamak, coğrafya bilgisi sayesinde çeşitli doğal tehlikelerin hangi bölgelerde daha sık görüldüğünü anlayarak önlem almayı sağlar. II. Harita okuma becerisi ve adres bulma yeteneği, coğrafya bilgisinin bir sonucu olarak gelişir. Coğrafya bilgisi olmadan haritaları anlamak ve yerleri bulmak zor olabilir. III. Ülkenin ve dünyanın coğrafi yapılarını, yerleşim bölgelerini ve doğal özelliklerini öğrenmek, coğrafya bilgisi ile mümkündür. Bu nedenle doğru cevap D) I, II ve III'dır. Coğrafya bilgisinin faydaları arasında doğal afetlere hazırlıklı olma, harita okuma yeteneği geliştirme ve dünyayı tanıma gibi önemli unsurlar bulunmaktadır.

Doğru cevap A) I ve II olmalı. I ve II ifadeleri coğrafi bakış açısı kazanmış insanların davranışlarına örnek olarak verilebilecek ifadelerdir.

Coğrafya öğrenmenin amacı, insanların yaşadıkları mekanları, dünyadaki farklı yerleri ve coğrafi özellikleri anlamak ve bu bilgileri çeşitli alanlarda kullanabilmektir. Yeni yerlerin keşfi, yeni kaynakların bulunması, farklı kültürlerin tanınması gibi nedenler coğrafya öğrenmeyi gerektiren faktörler arasında yer alırken, "yeni koloniler keşfetmek" coğrafya öğrenmenin temel amacı değildir. Bu nedenle D şıkkı verilmez.

Doğal ortam ile insan arasındaki karşılıklı etkileşimi araştırarak sonuçlarını sentezleyen bilim dalına "Coğrafya" denir. Coğrafya, yeryüzündeki doğal ve insan yapısını incelerken, coğrafi unsurların insanlar üzerindeki etkilerini de analiz eder. Bu nedenle doğal çevre ile insan etkileşimi, coğrafya disiplininin temel konularından biridir.

Verilen yöntemlerin coğrafya araştırma yöntemleri arasında kullanılanlarını değerlendirelim: 1. Gezi-gözlem: Coğrafya araştırmalarında sıkça kullanılan bir yöntemdir. Alan gezileri ve gözlemler yaparak yerel koşulları incelemeyi amaçlar. 2. Görüşme: Coğrafya araştırmalarında da kullanılabilir. Bölge sakinleri ile konuşarak yerel bilgileri ve deneyimleri toplamayı sağlar. 3. Arazi çalışmaları: Coğrafya araştırmalarının vazgeçilmez bir parçasıdır. Yerel şartları ve özellikleri doğrudan incelemeyi içerir. 4. Anket çalışmaları: Coğrafya araştırmalarında toplumun görüşlerini ve davranışlarını anlamak için kullanılabilir. 5. Örnekleme yöntemi: Coğrafya araştırmalarında veri toplamak ve analiz etmek için kullanılır. Bu yöntemlerin hepsi coğrafya araştırma süreçlerinde yer alabilir. Bu nedenle cevap A) 5 olmalıdır. Coğrafya araştırmalarında farklı yöntemleri kullanarak geniş bir veri yelpazesi elde edilir ve daha sağlam sonuçlara ulaşılabilir.

Verilen ifadeler arasında sadece "E) Coğrafya diğer bilim alanlarına göre daha önemlidir." ifadesi yanlıştır. Coğrafya elbette önemli bir bilim dalıdır, ancak diğer bilim alanları da aynı şekilde önemlidir. Tüm bilim alanları birbirini tamamlayarak insanlığın bilgi birikimine katkı sağlar.

Bu sorunun cevabı D) Jeopolitik'tir. Jeopolitik, bir devletin veya bölgenin coğrafi konumu, doğal kaynakları, sınırları gibi faktörleri politik ve stratejik kararlarla ilişkilendiren bir bilim dalıdır. Jeopolitik analizler, coğrafyanın siyasi, ekonomik ve askeri stratejilere etkisini değerlendirir. Bu bağlamda, bir yerin coğrafi özellikleri ve konumu, o yerdeki politikaların ve stratejilerin belirlenmesinde önemli bir rol oyna

İnsan ırklarını, insanların kültürlerini ve insanların kökenini inceleyen bilim dalı "Antropoloji"dir. Antropoloji, insanlık tarihini, evrimsel gelişimini, fiziksel özelliklerini, kültürel pratiklerini ve sosyal organizasyonunu inceler.

23 Eylül tarihi Kuzey Yarımküre için sonbaharın başladığı günü ifade eder. Bu tarih, Kuzey Yarımküre'de güz mevsiminin başlangıcı olarak kabul edilirken, Güney Yarımküre'de ise ilkbaharın başlangıcıdır. Bu nedenle, "Güney yarım kürede son baharın başladığı gündür." ifadesi yanlıştır.

21 Mart tarihi, Bahar Ekinoksu olarak adlandırılan dönemdir ve bu tarihte Kuzey Yarım Küre'de en uzun gündüz yaşanır. Güneş ışınları ekvatora dik açı ile düştüğü için gece ile gündüz süreleri neredeyse eşittir. Bu nedenle en uzun gündüz yaşanırken, gece süresi de en kısa olur.

Eksen eğikliği, Dünya'nın ekseninin eğik olması nedeniyle birçok olayı etkiler. Aydınlanma çizgisi, kutup daireleri ve kutup noktaları arasında yer değiştirme (I), aynı anda farklı yarım kürelerde farklı mevsimler yaşanma (II) ve matematik iklim kuşaklarının oluşumu (III) gibi olaylar eksen eğikliğinin sonuçları arasında yer alır.

İlk ifade doğru bir şekilde ifade etmektedir ki dünyanın dönüş hızı her zaman aynı değildir. İkinci ifade ise yanlıştır; Dünya güneşten uzaklaştıkça dönüş hızı artmaz, bununla ilgili bir bilimsel temel bulunmamaktadır. Üçüncü ifade ise doğrudur; Dünya'nın güneş etrafında en hızlı döndüğü tarih 3 Ocak'tır.

İlk ifade doğrudur; Dünyanın ekseni etrafında dönüş hızı her yerde aynı değildir. İkinci ifade doğrudur; Dünyanın kendi etrafında yaptığı dönüş hızına çizgisel hız denir. Üçüncü ifade yanlıştır; Kutupların uç noktalarında dönüş hızı sıfır değil, en düşük değere sahiptir.

İlk ifade doğrudur; Bir kutuptan diğer kutba geçtiği düşünülen hayali çizgiye eksen adı verilir. İkinci ifade doğrudur; Dünya kendi ekseni etrafındaki tam dönüşümü 24 saatte tamamlar. Üçüncü ifade yanlıştır; Dünya ekseni etrafında batıdan doğuya doğru dönmektedir.

Verilen bilgilere göre Dünya, Güneş sistemine en yakın 6. gezegen değil, en yakın 3. gezegendir. Dolayısıyla "A) Güneş sistemine en yakın 6. gezegendir." ifadesi doğru değildir.

Doğru cevap C seçeneği olacaktır. Piri Reis, Osmanlı Devleti'nin önemli bir coğrafyacısı ve haritacısıdır. Katip Çelebi ve Evliya Çelebi ise daha çok seyyah ve yazar olarak tanınmışlardır.

Doğru cevap D seçeneği olan "Biyocoğrafya" olmalıdır. Beşeri coğrafya, insanların sosyal, kültürel, ekonomik ve siyasi etkileşimlerini incelerken, biyocoğrafya ise canlı organizmaların dağılımını ve etkileşimini araştırır.

Doğru cevap E seçeneği olan "Bataklıklar" olmalıdır. Bataklıklar, doğal ortamın bir parçası olarak oluşan ekosistemlerdir ve doğal su birikintileri sonucu meydana gelir. Diğer seçenekler ise doğal ve beşeri etkileşimler sonucu oluşan çevresel sorunları temsil eder.

Doğru cevap C seçeneği olan "Greenwich'e göre Batı Yarım Kürede yer alır." olmalıdır. Çünkü Türkiye, Greenwich'e göre Doğu Yarım Küre'de yer alır. Türkiye'nin mutlak konumu 26°-45° doğu meridyenleri ve 36°-42° kuzey paralelleri arasında yer aldığı doğrudur.

Doğru cevap E seçeneği olan "Ekvatora olan uzaklığı" olmalıdır. Ekvatora olan uzaklık, göreceli konumu belirlemek için önemli bir faktördür çünkü bir yerin ekvatora olan uzaklığı iklim, bitki örtüsü ve diğer çevresel faktörler üzerinde etkili olabilir. Diğer seçenekler göreceli konumun belirleyicileri arasında yer almaktadır.

Doğru cevap B) olacaktır. Bu soru, öğrencilerin boylam ve zaman farkı kavramlarını anlamalarını ve bu kavramları kullanarak farklı boylamlarda güneş doğuşunu hesaplayabilmelerini ölçer.

Cevap anahtarı C) Atlas Okyanusu üzerinden geçer olarak belirtilmiştir. Doğru cevap C olacaktır. Tarih değiştirme çizgisi (Uluslararası Tarih Değiştirme Hattı), genellikle Atlas Okyanusu üzerinden geçer.

Bir kutup noktasından başlayıp diğer kutup noktasına kadar uzanan yarım çemberlere "meridyen" denir. Meridyenler, dünya yüzeyini kuzeyden güneye doğru kesen hayali çizgilerdir. Bu çizgiler, Dünya'yı 360 derecelik bir daire üzerinde dolaşarak tamamlarlar. Her meridyen 180 derece batıya ve doğuya uzanır. Herhangi bir meridyenin tamamlayıcı meridyeni, Dünya'yı baştan sona kesen çemberi ifade eder.

Osmanlı Devleti açısından önemli bir dönüm noktası olan ve Piri Reis tarafından hazırlanan coğrafi kitap "Kitab-ı Bahriye"dir. Bu kitap, denizcilik ve deniz haritalarıyla ilgili bilgiler içeren önemli bir eserdir. Piri Reis, Osmanlı coğrafyacı ve denizcisi olarak bilinir ve "Kitab-ı Bahriye" eseriyle denizcilik ve coğrafya alanında katkıda bulunmuştur.

Özellikleri verilen atmosfer katmanı "Ekzosfer"dir. Ekzosfer, atmosferin en dış katmanıdır ve sınırı kesin olarak belirlenmemiştir. Yer çekimi bu katmanda hissedilmeyecek kadar azdır. Yüksek irtifalara doğru uzandıkça atmosferin yoğunluğu azalır ve sonunda ekzosferde bulunur. Bu katman, uzay ile atmosfer arasındaki geçiş bölgesini oluşturur.

Özellikleri verilen atmosfer katmanı "Stratosfer"dir. Stratosfer, troposferin üstünde yer alan bir atmosfer katmanıdır. Üst sınırında sıcaklık -45°C civarındadır. Bu katmanda yatay yönlü hava akımları görülür. Ayrıca stratosfer ile mezosfer arasında ozon tabakası bulunur, bu tabaka ultraviyole (UV) ışınlarını emerek yeryüzüne ulaşan zararlı ışınların etkisini azaltır.

Özellikleri verilen atmosfer katmanı "İyonosfer"dir. İyonosfer, Dünya'nın üst atmosfer katmanlarından biridir. Gazlar iyon halinde bulunur, yani atomlar elektron kaybetmiş veya kazanmış durumdadır. Bu nedenle radyo ve haberleşme sinyallerini iyi iletebilir. Aynı zamanda iyonosfer, sıcaklığın yüksek olduğu bir katmandır.

Troposfer, Dünya'nın en alt atmosfer katmanıdır. Su buharı içeren gazların yoğun olduğu bir katmandır, bu nedenle iklim olayları bu katmanda gerçekleşir. Dolayısıyla, B şıkkında yer alan "Su buharı bulunmadığından iklim olayları görülmez." ifadesi Troposfer için doğru değildir. Troposfer, atmosferdeki gazların büyük bir kısmını içerir ve yükseledikçe gazların yoğunluğu azalır. Ayrıca, her 200 metre yüksekliğe çıkıldıkça sıcaklık ortalama olarak 1°C azalır.

Atmosfer, çeşitli gazların karışımından oluşur ve bu gazlar arasında azot, oksijen, argon, karbondioksit gibi farklı tipler bulunmaktadır. Dolayısıyla, E şıkkında yer alan "Atmosferde tek gaz tipi bulunmaktadır." ifadesi atmosfer için doğru değildir. Diğer ifadeler doğru ve atmosferin işlevlerini açıklamaktadır: Atmosfer, canlıların yaşamasına olanak sağlayan oksijen ve su buharı içerir, Dünya'nın aşırı ısınmasını ve soğumasını engeller, dönerek sürtünmeden doğacak yanmayı engeller, Güneş'ten gelen zararlı ultraviyole ışınlarını tutarak süzer.

Doğru cevap C) 21 Mart'tır. Bu tarihe "Güneş Dönenceleri Ekinoksları" denir. Bu tarihlerde gece ve gündüz eşit uzunluktadır ve Güneş ışınları ekvatora dik düşer. Bu nedenle, cevap C şıkkı olan "21 Mart" olmalıdır.

Doğru cevap B) Aydınlanma çemberi Kuzey Kutup Dairesi’ne teğet geçer. 23 Eylül tarihinde Kuzey Yarım Küre'de Güneş Ekinoks'u yaşandığından, Aydınlanma çemberi (gün ışığının ulaştığı alan) Kuzey Kutup Dairesi'ne teğet geçer. Bu durumda, cevap B şıkkıdır.

Doğru cevap E şıkkıdır. 21 Haziran tarihinde Kuzey yarım kürede görülen özelliklerden biri günlük gün ışama süresinin en uzun olduğudur. Bu tarihte Kuzey Yarım Küre'de yaz gündönümü yaşanır ve gündüzler en uzun, geceler en kısa sürede olur. 21 Haziran, Kuzey Yarım Küre'de yaz gündönümünü ifade eder. Bu tarihte güneş ışınları en dik açıyla gelir ve gün ışama süresi en uzun olur. Bu nedenle, doğru cevap E şıkkıdır.

A şıkkında belirtilen "Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığı sabittir." ifadesi doğru değildir. Aslında Dünya, eliptik bir yörüngede Güneş etrafında döner ve bu nedenle Dünya-Güneş arasındaki uzaklık yıl boyunca değişir. Bu durum, Dünya'nın perihelyon (Güneş'e en yakın nokta) ve aphelyon (Güneş'e en uzak nokta) konumlarıyla ilişkilidir.

Doğru cevap "D) I, II ve III" olmalıdır. Çünkü her üç ifade de çizgi ölçeklerle ilgili doğru bilgiler içermektedir. I. ifade çizgi ölçeklerin kuş uçumu uzaklık hesaplamalarında kullanıldığını belirtirken, II. ifade çizgi ölçeğin uzunluğunun verilmediği durumda kullanılan bir varsayımı ifade eder ve III. ifade çizgi ölçeğin gerçek uzunlukların anlaşılmasında kullanıldığını belirtir. Bu nedenle doğru cevap "D) I, II ve III" olmalıdır.

Klimatoloji, iklimi inceleyen ve iklim koşullarının değişimi, dağılımı, etkileri gibi konuları araştıran bilim dalıdır. Diğer seçenekler ise farklı alanları ifade etmektedir. Kromotoloji renk bilimi, sosyoloji toplumsal ilişkiler, meteoroloji hava durumu ve iklim olayları ile ilgilenirken, astroloji ise burçlar ve yıldızların insan yaşamına etkileri ile ilgilenir.

Verilen özellikler termosfer katmanını tanımlamaktadır. Termosfer, radyo dalgalarının yansıdığı, gazların iyonlara ayrıldığı, kutup ışıklarının gözlemlendiği atmosfer katmanıdır.

Verilen özellikler mezosfer katmanını tanımlamaktadır. Mezosfer, yaklaşık 50-85 km yükseklikler arasında yer alır ve gök taşlarının atmosferde yanması ve parçalanmasının gerçekleştiği atmosfer katmanıdır.

Bu soruda verilen özellikler "Troposfer" katını tanımlamaktadır. Troposfer, yerden itibaren yüksekliği 10 ile 16 km arasında değişen atmosfer katıdır. Hava olaylarının gerçekleştiği bölüm olarak bilinir ve atmosferde bulunan gazların büyük bir kısmı bu kat içerisinde yer alır. Troposfer, meteorolojik olayların meydana geldiği en alt kat olarak da önemlidir. Doğru cevap "A) Troposfer" olmalıdır.

Verilen seçenekler arasında atmosfer katmanlarından biri olmayan "Etosfer" ifadesi yer almaktadır. Troposfer, stratosfer, mezosfer, termosfer ve eksosfer gerçek atmosfer katmanlarını temsil ederken, "etosfer" ifadesi atmosferde tanımlanan bir katman değildir.

Doğru cevap "D) I, II ve III" olmalıdır. I. Atmosfer, canlıların yaşamı için gaz bileşenleri sağlar. II. Atmosfer, yeryüzünde sıcaklığın dengeli dağılmasını sağlar. III. Atmosfer, ışığı, sıcaklığı ve sesi ileterek çevremizdeki fiziksel olayların iletilmesini sağlar.

Cevap: B şıkkı doğru cevaptır. İzohipsler, aynı yükseklik değerini temsil eden noktaları birleştiren çizgilerdir. İzohipslerin özellikleri şunlardır: I. Doğrudur. İzohipsler iç içe kapalı eğriler şeklindedir. II. Yanlıştır. Aynı eğri üzerindeki bütün noktalarda yükseklik farklıdır. İzohipsler aynı yükseklik değerini temsil eden noktaları birleştirdiği için aynı eğri üzerindeki noktalarda yükseklik aynıdır. III. Doğrudur. İzohipsler sık geçtikleri yerlerde dik yamaçlar gösterir. İzohips eğrileri bir haritada yakın aralıklarla geçtiğinde bu, dik yamaçlı bir araziye işaret edebilir.

Verilen ifadelerden kaç tanesinin dünyanın yıllık hareketi sonucunda ortaya çıkan sonuçlar olduğunu belirlemek için inceleme yapabiliriz: 1. Güneş ışınlarının bir noktaya düşme açısı yıl içinde değişir: Doğru. Dünya, eğik bir eksen etrafında döndüğü için güneş ışınlarının düşme açısı yıl içinde değişir. 2. Cisimlerin gölge boyları yıl içinde değişir: Doğru. Güneş ışınlarının açısı değiştiği için cisimlerin gölge boyları da yıl içinde farklılık gösterir. 3. Meltem rüzgarları oluşur: Doğru. Deniz ve karaların farklı ısınma ve soğuma özellikleri nedeniyle meydana gelen sıcak hava akımlarıdır. 4. Muson rüzgarları oluşur: Doğru. Muson rüzgarları, farklı sıcaklık ve basınç bölgelerinin mevsimlere göre değişerek oluşturduğu rüzgarlardır. 5. Matematik iklim kuşakları oluşur: Yanlış. Matematik iklim kuşakları doğrudan dünyanın yıllık hareketi ile ilgili bir sonuç değildir. Sonuç olarak, verilen ifadelerden 4 tanesi dünyanın yıllık hareketi sonucunda ortaya çıkan sonuçlardır. Doğru cevap "B) 4" seçeneğidir.

Verilen özellikler, "C) 21 Mart -- 23 Eylül" tarih aralığında gerçekleşir. Bu tarih aralığı, ilkbahar ekinoksu (21 Mart) ile sonbahar ekinoksu (23 Eylül) arasındaki dönemi kapsar. Bu dönemde, Dünya'nın yarımküreleri arasındaki mevsim farkı nedeniyle gece-gündüz süreleri yaklaşık olarak eşittir ve güneş ışınları ekvatora dik açı ile gelir.

Verilen tanımlar arasından doğru olmayanı belirlemek için inceleme yapabiliriz: A) Yer Ekseni: Doğru. Yer ekseni, kutup noktalarından ve yerin merkezinden geçtiği varsayılan doğrudur. B) Ekinoks: Doğru. Ekinoks, 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerinde gerçekleşen gün ve gecenin eşit olduğu dönemleri ifade eder. C) Solstis: Doğru. Solstis, 21 Aralık ve 21 Haziran tarihlerinde gerçekleşen günün en uzun ve en kısa olduğu dönemleri ifade eder. D) Eksen eğikliği: Doğru. Eksen eğikliği, yörünge düzlemi ile Ekvator arasındaki açıdır ve dünyanın mevsimlerin oluşmasında etkili olan bir faktördür. E) Ekliptik: Yanlış. Ekliptik, Dünya'nın Güneş çevresindeki yörüngesini ifade eder, ancak "Dünyanın günlük hareketi" ile ilgili değildir. Sonuç olarak, verilen tanımlar arasında yanlış olan "E) Ekliptik: Dünyanın günlük hareketidir." ifadesidir.

Cevap Anahtarı: **E)** Ekvatorda alaca karanlık süresi kısa olur. Dünya'nın yörüngesel hareketi nedeniyle ekvatorda alacakaranlık süresi (gün batımından sonra tam karanlık başlamadan önceki dönem) diğer enlemlere göre daha kısadır, çünkü Dünya'nın dönme hareketi ve eğik yörüngesi nedeniyle güneşin gökyüzünde daha dik bir açıyla ilerlemesi sonucu gün batımı hızla karanlığa döner. Bu nedenle, verilen seçenekler arasında "E) Ekvatorda alacakaranlık süresi kısa olur" ifadesi dünyanın elips şeklindeki hareketi sonucunda oluşan bir durum değildir.

Verilen ifadeler arasından yanlış olanı belirlemek için inceleme yapabiliriz: A) Doğru. Dünyanın güneş etrafında yaptığı hareket yıllık hareket olarak bilinir. B) Yanlış. Dünya'nın güneş etrafındaki yaptığı hareket "geoit" şeklinde değil, "elips" şeklindedir. C) Yanlış. Dünyanın güneş etrafında bir turunu tamamlaması 365 gün ve 6 saat değil, yaklaşık olarak 365 gün 6 saat 9 dakika 10 saniyedir. D) Doğru. Dünyanın güneş etrafındaki bir turunun tamamlanması takvim yılını oluşturur. E) Yanlış. Yörüngenin bulunduğu düzleme "ekliptik düzlemi" denir, "yörünge düzlemi" olarak değil. Sonuç olarak, verilen ifadeler arasından yanlış olan "B) Dünya güneş etrafındaki yaptığı hareket geoit şeklindedir." ifadesidir.

Günlük sıcaklık farkları, güneşin yeryüzünü farklı açılarla aydınlatması ve dünyanın dönme hareketi sonucu oluşur. Bu sıcaklık farkları, hava kitlesinin yükselip alçalmasına neden olur. Bu yükselip alçalma hareketleri de rüzgarların oluşmasına neden olabilir. Rodos rüzgarları ise bu nedenle oluşan rüzgarlardan biridir. Yani, "D) Rodos rüzgarlarını oluşturur" ifadesi, günlük sıcaklık farklarının rüzgar oluşumuyla ilişkisini doğru bir şekilde ifade etmektedir.

Doğru cevap D) Yarım kürelerde mevsim süreleri farklı olur olmalıydı. Dünya'nın eğik eksenli hareketi (eksen eğikliği) nedeniyle yarım küreler arasında mevsim süreleri farklılık gösterir. Kutuplara yakın bölgelerde kışlar daha uzun ve soğuk, yazlar daha kısa ve serin geçerken, ekvatordan uzaklaşıldıkça mevsimlerin süresi ve özellikleri değişir.

Bu soruda verilen özellikler, **C) Dünyanın batıdan doğuya doğru dönmesi sonucu** olarak açıklanır. Dünya, batıdan doğuya doğru dönerken yerel saatlerde de doğu bölgeleri önceye geçtiği için doğuda yerel saat ileride, batıda geride olur. Aynı şekilde, Coriolis etkisi nedeniyle sürekli rüzgarlar Kuzey yarım kürede sağa, güneyde sola sapar ve güneş doğuda doğar, batıda geç doğar. Bu etkiler Dünya'nın dönme hareketinin sonuçlarıdır.

Bu sorunun cevap anahtarı **D) Çizgisel hız Ekvatordan kutuplara doğru artar** olarak belirtilmiştir. Dünya'nın dönme hareketi sonucunda oluşan çizgisel hız, Ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe azalır, çünkü Ekvator daha uzun bir yolu daha kısa bir sürede tamamlar. Bu nedenle Ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe çizgisel hız azalır. Diğer verilen ifadeler ise doğrudur ve dünyanın günlük hareketi ile ilgili gerçekleri yansıtır.

Doğru cevap "B) Grup vakti" olacaktır. Tanımınızı "Güneşin ufkun altına inmesi sonucunda oluşan alaca karanlık aşamasıdır." olarak verdiğinizde, bu açıklama "Grup vakti" tanımı ile örtüşmektedir.

Bu sorunun cevap anahtarı **B) Samanyolu Galaksisi** olarak belirtilmiştir. Samanyolu Galaksisi, içinde bulunduğumuz galaksidir ve Dünya, Güneş Sistemi ve diğer gök cisimleri bu galaksi içerisinde yer almaktadır.

Cevap anahtarı **C) I ve III** olarak belirtilmiştir. Ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe, parellerin uzunlukları azalır çünkü dünya yüzeyi küresel olduğu için ekvatora yakın bölgeler daha geniştir. Aynı şekilde, kalıcı kar alt sınırı da ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe azalır çünkü daha soğuk bölgelerde karlı alanlar daha alçak enlemlere kadar inebilir. Meridyenler arası mesafe ise ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe azalmaz, çünkü meridyenler dünya yüzeyindeki dairesel çizgilerdir ve birbirine eşit uzaklıktadır.

Doğru cevap A) Güneş ışınlarının yere düşme açısı küçülür. şeklindedir. Güneş ışınları ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe daha dik bir açıyla düşer, bu da daha fazla dağılma ve daha az ısınma anlamına gelir. Diğer seçenekler doğru bilgiler içerir.

Doğru cevap "B) Cisimlerin gölge boyları kutuplara doğru kısalır." olacaktır. Dünyanın küresel şekli nedeniyle güneş ışınları ekvatordan daha dik bir açıyla gelir, bu da cisimlerin gölge boylarının kutuplara doğru daha kısa olmasına neden olur.

Doğru cevap E) Dünyanın yaşı 10 milyardan fazladır. şeklindedir. Dünya'nın yaşının tahmini olarak 4.5 milyar yıl olduğu kabul edilmektedir. Diğer verilen bilgiler doğru bilgiler içerir.

Doğru cevap D) Kutuplar ekvatora göre dünyanın merkezine daha uzaktır. şeklindedir. Dünyanın geoit şeklinde olması nedeniyle kutuplar ekvatora göre daha uzakta bulunur ve bu durum yer çekim kuvvetinin farklılıklarını etkiler. Diğer verilen bilgiler ise doğru sonuçlardır ve Dünya'nın geoit şeklinin sonuçlarına aittir.

Dünya'nın eğik eksenli bir şekilde dönmesi, mevsimlerin oluşmasına ve güneş ışınlarının yeryüzüne düşme açısının değişmesine neden olur. Bu durum, gün içinde ve yıl boyunca cisimlerin gölge uzunluklarının da değişmesine yol açar. Dolayısıyla, seçenekler arasında yer alan "D) Yıl içinde cisimlerin gölge uzunlukları sabit kalır" ifadesi doğru değildir.

Dünya'nın güneş etrafında dönmesi, günlük rüzgarların oluşmasına neden olur. Dünya'nın dönme hareketiyle birlikte güneş ışınları farklı açılarda düşer ve bu da hava sıcaklıklarındaki farklılıkların sebep olduğu hava hareketlerini yani rüzgarları oluşturur. Bu nedenle, günlük rüzgarlar Dünya'nın güneş etrafında dönmesinin bir sonucudur.

Doğru cevap E) I, II ve III'dir. Dünya'nın günlük hareketi sonucunda fiziksel çözülme (gel-git olayları), merkez kaç kuvveti ve yerel saat farkları meydana gelir. Bu nedenle doğru cevap E) seçeneğidir. Dünya'nın günlük dönüş hareketi sonucunda hem fiziksel çözülme (gel-git olayları) hem de merkez kaç kuvveti meydana gelmez. Ancak, bu hareket sonucunda yerel saat farkları meydana gelir. Dünya'nın farklı bölgeleri güneşin doğuş ve batış saatlerinde farklılık yaşar, bu da yerel saat farklarına neden olur.

Cevap: C) I ve III I. İfade doğrudur. Dünya'nın şekli nedeniyle ekvatorun uzunluğu, bir meridyen dairesinin uzunluğundan daha fazladır. Yani Dünya'nın çevresi ekvator hattında daha uzundur. II. İfade yanlıştır. Dünya'nın şekli, ekvatorun daha fazla güneş ışığı aldığı ve bu nedenle daha sıcak olduğu bir etki yaratır. Ekvator'dan kutuplara doğru gidildikçe sıcaklık değerleri azalır. III. İfade yanlıştır. Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki dönüş hızı, ekvator ve kutuplar arasında aynıdır. Ekvator hattında daha hızlı dönen bir nokta yoktur.

II. İfade doğrudur. Dünyanın şekline "geoit" denir. Geoit terimi, Dünya'nın gerçek şeklini yani hafifçe basık ve ekvator çevresinde genişlemiş bir küre şeklini ifade eder. III. İfade doğrudur. Dünyanın geoit şekli, kendi ekseni etrafındaki dönüşü sırasında oluşan merkezkaç kuvvetiyle değil, Dünya'nın kendi kütleçekim kuvveti ile şekillenmiştir. Merkezkaç kuvveti, Dünya'nın dönme hareketinden kaynaklanan bir olgu olup, şeklinin oluşumuna etki etmez. I. İfade ise yanlıştır. Dünya, geoit şekli nedeniyle ekvator çevresinde genişlerken, daralmaz; kutuplarda ise basıklaşmaz, normalden daha küçük bir yarıçapa sahiptir.

Doğru cevap D) I, II ve III'dür. Kesir ölçeklerle ilgili olarak verilen tüm ifadeler doğrudur. I. Kesir ölçeği, orantılı bir büyüklüğün orantılanarak küçültülmesini ifade eder. Küçültme oranı kesirli sayılarla ifade edilir. II. Kesri ölçekte pay her zaman 1 olur. Çünkü pay, orantılanan büyüklüğü temsil eder ve bu durumda pay 1'dir. III. Kesir ölçeğinde pay ve payda, aynı ölçü birimi üzerinden verilir. Örneğin, bir harita ölçeği 1/1000 ise bu, her bir birim uzunluğun haritada 1000 birim uzunluğa karşılık geldiği anlamına gelir ve pay ve payda aynı birimde ifade edilir.

Hava durumu, dar bir alanda ve kısa bir zaman diliminde (genellikle birkaç saat veya birkaç gün) atmosferde meydana gelen değişiklikleri ifade eder. Bu değişiklikler, sıcaklık, nem, rüzgar hızı, yağış ve diğer hava koşullarını içerir. Hava durumu, günlük giyim seçimlerinden seyahat planlamalarına kadar birçok günlük etkinliği etkiler.

Deniz seviyesinden itibaren aynı yükseklikteki noktaların birleşmesi ile elde edilen izohipslerin kullanımı ile oluşturulan haritalardır

Eş yükselti eğrileri, haritalarda coğrafi yükselti farklarını görselleştirmek için kullanılan bir yöntemdir. Bu eğriler, aynı yükselti seviyesinde bulunan noktaları birleştirir ve böylece yeryüzündeki yükselti değişimlerini görsel olarak ifade eder. Eş yükselti eğrileri arasındaki aralıklar, yükseklik farkını temsil eder ve bu sayede coğrafi özelliklerin yükselti durumları hakkında bilgi verir.

B -- C -- A

A. Büyük Ölçekli Haritalar: Yer şekillerini, yollar ve yerleşim merkezlerini ayrıntılı olarak göstermek için kullanılır. Bu tür haritalar, belirli bir bölgenin detaylarını incelemek için kullanılır. Örneğin, şehir haritaları, köy haritaları gibi. B. Orta Ölçekli Haritalar: Geniş alanları, dünyanın tamamını ve ülkeleri göstermek için kullanılır. Bu haritalar, bölge veya ülke sınırlarını, önemli şehirleri ve coğrafi özellikleri gösterir. Genel bir bakış sunarlar. C. Küçük Ölçekli Haritalar: Hava ve kara yolu haritaları ile fiziki haritalar yapılır. Bu tür haritalar, büyük alanları küçük bir alanda göstermek amacıyla kullanılır. Geniş bölgeleri veya dünyanın tamamını yansıtmak için kullanılırlar.

Haritada kullanılan işaret ve renklerin ne anlama geldiğini gösteren bölümdür. Haritanın konusuna göre değişkenlik gösterir.

Lejant, haritalarda kullanılan sembollerin veya renklerin anlamlarını açıklayan, harita okuma ve anlama sürecini kolaylaştıran bir açıklama bölümüdür. Lejantlar, harita üzerinde yer alan sembollerin neyi temsil ettiğini anlamak için referans sağlar, böylece kullanıcılar haritayı daha etkili bir şekilde yorumlayabilirler.

1: Haritanın başlığı -- 2: Ölçek -- 3: Koordinat sistemi -- 4: Lejant -- 5: Yön Oku

1. Başvurulan harita türüne bağlı olarak değişebilir, bu nedenle özelleştirilmiş bir harita için belirtilmiş elemanlar şunlar olabilir: coğrafi koordinatlar, yer adları, renk kodları, semboller, ölçek, yön okları, vb. 2. Bu cevap, haritanın türüne ve içeriğine bağlı olarak değişecektir. 3. Harita elemanları, haritanın amacına ve içeriğine göre belirlenir. 4. Harita elemanları, haritanın görsel öğeleridir ve haritanın kullanım amacına göre farklılık gösterebilir. 5. Harita elemanları, haritanın okuyucuya iletmek istediği bilgileri temsil eder ve bu nedenle haritanın türüne bağlı olarak değişebilir. Bu soru, bir haritanın elemanlarını tanımlamayı gerektiriyor. Ancak hangi türde bir harita olduğu veya hangi konuya odaklandığı belirtilmemiş, bu nedenle harita elemanları geniş bir yelpazede değişebilir. Örneğin, bir coğrafi harita için elemanlar coğrafi koordinatlar veya yer adları olabilirken, bir renk kodlu bir harita için elemanlar renkler olabilir. Sorunun tam olarak nasıl yanıtlanacağı, haritanın türüne ve içeriğine bağlıdır.

1: Silindirik projeksiyon -- 2: Konik projeksiyon -- 3: Düzlem projeksiyon

Uygun projeksiyon türleri, harita oluştururken kullanılan projeksiyonlar arasında şunlar yer alabilir: Düzlemsel (Azimutal) projeksiyonlar, Konik projeksiyonlar ve Silindirik projeksiyonlar. Harita oluşturulurken kullanılan projeksiyon türleri, yeryüzünün eğriliğini düz bir yüzeye aktarmak için kullanılan matematiksel yöntemlerdir. Bu projeksiyonlar farklı şekillerde sınıflandırılabilir. Özellikle üç temel projeksiyon türü vardır: 1. Düzlemsel (Azimutal) Projeksiyonlar: Bu projeksiyonlar, yeryüzünün bir noktasını düz bir düzlem üzerine aktaran projeksiyonlardır. Örneğin, kutupsal projeksiyon (Polar Azimutal Projeksiyon) buna bir örnektir. 2. Konik Projeksiyonlar: Bu projeksiyonlarda, yeryüzü bir koni üzerine projekte edilir. Ekvator yakınlarındaki bölgeler için daha uygun olan bu projeksiyonlar, genellikle orta enlem bölgeleri için kullanılır. 3. Silindirik Projeksiyonlar: Bu projeksiyonlar, yeryüzünü bir silindir yüzeyine aktaran projeksiyonlardır. Özellikle ekvator yakını bölgeler için uygundur.

a: sırt -- b: eş aralık -- c: plato -- d: delta ovası -- e: boyun -- f: falez -- g:haliç -- h: izohips -- i: ölçek -- ı: projeksiyon

Bu soru, coğrafya terimlerinin tanımlarını eşleştirme becerisini ölçer. Her terim, sorunun içeriğine ve coğrafya bilgisine dayalı olarak doğru bir şekilde eşleştirilmelidir.

D -- D -- Y -- Y -- D -- Y -- D -- D -- D -- D

Sorunun cevap anahtarı şu şekildedir: Doğru Cevap: B) Klimatoloji Verilen açıklamalar, coğrafyanın farklı yardımcı bilim dallarıyla ilgili bilgileri içermektedir. Ancak, Klimatoloji ile ilgili herhangi bir bilgi verilmemiştir. Klimatoloji, iklim sistemlerini inceleyen bir coğrafya alt disiplinidir ve verilen açıklamalarda bu konuyla ilgili herhangi bir bilgi yer almamaktadır. Diğer seçenekler verilen açıklamalar arasında yer almaktadır ve hangi coğrafya alt disiplini ile ilgilendiğini belirtmektedir: - Açıklama I, Biyocoğrafya ile ilgilidir. - Açıklama III, Jeomorfoloji ile ilgilidir. - Açıklama IV, Hidrografya ile ilgilidir. - Açıklama V, Ulaşım Coğrafyası ile ilgilidir.

Sorunun doğru cevabı C) I ve III'dir. Açıklamaları düzeltiyorum: Bu sorunun cevap anahtarı C) I ve III'tür. Aşağıda her bir seçeneği açıklıyorum: I. Cephe yağışları orta kuşakta yaygındır: Bu ifade, coğrafyanın dağılış ilkesine örnektir, çünkü belirli bir coğrafi bölgeye özgü olan cephe yağışları, coğrafi faktörlerin etkisi altında ortaya çıkar. III. Sıcak havanın soğuk hava üzerinde yükselmesiyle yağışlar başlar: Bu ifade de coğrafyanın dağılış ilkesine örnektir, çünkü bu olay, coğrafi koşulların sonucu olarak gerçekleşir.

Sorunun cevap anahtarı D) II ve IV olmalıdır. II. Güneş ışınlarının yere düşme açılarının kutuplara doğru küçülmesi: Dünya'nın eğik dönme eksenine sahip olması nedeniyle güneş ışınları yere düşerken ekvator bölgesine dik gelirken, kutuplara yaklaştıkça daha düşük bir açıyla gelir. Bu, Dünya'nın küresel şeklinin bir sonucudur. IV. Yüksek yerlerde sıcaklık değerlerinin düşük olması: Yükseklik arttıkça atmosferin sıcaklık profilinde değişiklikler olur. Genellikle yükseklik arttıkça sıcaklık düşer. Bu, Dünya'nın yüzeyinin eğriliği ve atmosferin bileşimi ile ilgilidir ve küresel şeklin bir sonucudur.

1/300.000 ölçekli bir haritada 5 cm olarak gösterilen bir akarsu, gerçekte 10 km uzunluğundadır. Ölçekli bir harita, gerçek dünyanın küçültülmüş bir modelini sunar. 1/300.000 ölçekli haritada 1 birimlik uzunluk, gerçek dünyada 300.000 birimlik uzunluğa karşılık gelir. Dolayısıyla, haritada 5 cm olarak gösterilen bir akarsu gerçekte 5 cm x 300.000 = 1.500.000 cm uzunluğundadır. Bu uzunluğu kilometreye çevirmek için 1.500.000 cm'yi 100.000'e böleriz (çünkü 1 km = 100.000 cm). Sonuç olarak, akarsu gerçekte 1.500.000 cm / 100.000 = 15 km uzunluğundadır.

Sorunun cevap anahtarı ve çözüm açıklaması şu şekildedir: Doğru Cevap: C) Brezilya Silindirik projeksiyon yöntemi, Dünya'nın yüzeyini bir silindir yüzeyine dönüştürerek haritalamayı amaçlar. Bu projeksiyon yöntemiyle çizilen haritalarda, yaklaştıkça bozulma artar. Bu nedenle, ekvatora yakın bölgelerde bozulma en azdır. Brezilya, ekvator çevresinde yer aldığı için silindirik projeksiyon yöntemiyle çizilen haritalarda bozulma en az olan ülkelerden biridir. Diğer seçenekler arasında bulunan ülkeler ise ekvatora uzak oldukları için silindirik projeksiyon haritalarında daha fazla bozulma yaşarlar.

Bu sorunun cevap anahtarı A) 1 / 100.000 olmalıdır. Harita ölçekleri, haritanın küçültüldüğü oranı temsil eder. Bir harita ne kadar büyük bir ölçekte çizilirse, ayrıntılar o kadar büyük ve net görünür. Örneğin, 1 / 100.000 ölçekli bir harita, 1 birim uzunluğunun gerçek dünyada 100.000 birim uzunluğuna karşılık geldiği anlamına gelir. Dolayısıyla, daha büyük bir ölçek kullanıldığında, daha fazla ayrıntı gösterilir ve bu da daha büyük bir kâğıt gerektirir. Bu nedenle, 1 / 100.000 ölçekli bir harita için daha büyük bir kâğıda ihtiyaç duyulur çünkü bu ölçek daha fazla ayrıntıyı temsil eder. Diğer ölçekler daha küçük ayrıntıları temsil ettiği için daha küçük kâğıtlara sığabilir.

Bu sorunun cevap anahtarı E) II ve IV olmalıdır. 1. II. Yargı: Malatya daha doğudadır. Doğu boyları arttıkça yerin doğuya doğru uzandığı bilinir. Dolayısıyla, 33° Doğu boylamına göre 38° Doğu boylamı daha doğudadır. 2. IV. Yargı: Malatya 38° Doğu boylamındadır. Soruda verilen bilgiye göre, Malatya'nın 38° Doğu boylamında olduğu belirtilmiştir. Dolayısıyla, yalnızca II ve IV yargılarına ulaşabiliriz.

doğru cevap B) Kara ve denizlerin boyutlarında hata fazladır. Verilen seçenekler arasında, küçük ölçekli haritaların özellikleri hakkında yanlış olan tek seçenek budur. Küçük ölçekli haritalarda kara ve denizlerin boyutlarında hata fazla olabilir çünkü bu tür haritalar büyük bir alanı küçük bir alana sığdırmaya çalıştığı için detayları kaybetme eğilimindedirler. Diğer seçenekler doğru özellikleri ifade etmektedir.

Bu sorunun cevap anahtarı B) I ve III olmalıdır. Harita özelliği taşıyan bir çizimde aşağıdaki özellikler bulunmalıdır: I. Kuş bakışı görünümün gösterilmesi: Bir harita, yeryüzünün kuş bakışı bir görünümünü sunar. Bu, yeryüzünün yukarıdan nasıl göründüğünü gösterir ve coğrafi yerleşimleri, yolları ve diğer özellikleri temsil eder. III. Küçültmelerin belli bir ölçeğe göre yapılması: Haritalar, gerçek dünyanın küçültülmüş bir temsilini sunar. Bu nedenle bir ölçek kullanılmalıdır, bu da haritanın ölçekli olduğu anlamına gelir. Ölçek, harita üzerindeki birim uzunluk ile gerçek dünyadaki uzunluk arasındaki ilişkiyi gösterir. Diğer seçenekler yalnızca bazı özellikleri ifade ediyor, ancak harita oluşturmak için gerekli olan tüm özellikleri içermiyorlar. Bu nedenle I ve III özelliklerinin bir haritanın temel özellikleri olduğu söylenebilir.

Sorunun cevap anahtarı ve çözüm açıklaması şu şekildedir: Doğru Cevap: C) 14.00 Başlangıç meridyeni Greenwich Meridyeni (0°) olarak kabul edilir ve yerel saat 12.00'dir. Doğuya doğru ilerledikçe her 15 derece için saat farkı bir saat olur. İzmit, 30 derece doğu meridyeninde yer aldığına göre, Greenwich Meridyeni'nden 30 derece doğuya kaymıştır. Bu nedenle saat farkı 30 derece / 15 derece/saat = 2 saat olur. Başlangıç saatine 2 saat eklediğimizde İzmit'teki yerel saat 12.00 + 2 saat = 14.00 (2:00 PM) olur.

Bu sorunun cevap anahtarı "C) Kabartma yöntemi" olmalıdır. Kabartma yöntemi, haritalarda yeryüzü şekillerini gerçeğe en yakın ve detaylı bir şekilde göstermeye yönelik olarak kullanılır. Bu yöntem, yüksek maliyetli ve kullanımı zor olabilir, ancak gerçekçi topoğrafik bilgi sağlar. Bu yöntem, özellikle coğrafya ve harita mühendisliği alanlarında önemlidir çünkü yüksek hassasiyet gerektiren harita çalışmaları için tercih edilir.

. Doğru cevap, E) V - III olmalıdır. Çünkü soru en uzak ve en yakın merkezleri sormaktadır. Dünya'nın çizgisel dönüş hızı, ekvatora en yakın (V) ve kutuplara en uzak (III) olan merkezlerde en yüksektir. Bu nedenle doğru cevap E) V - III olmalıdır.

Sorunun cevap anahtarı, Türkiye'nin özel konumu ile ilgili olan ifadeleri tespit etmeye dayanır. Türkiye'nin özel konumu ile ilgili olan ifadeler, coğrafi özelliklerini ve konumunu vurgular. Bu nedenle, çözüm açıklaması aşağıdaki gibidir: I. Asya, Avrupa ve Afrika'nın arasında yer alması: Bu ifade, Türkiye'nin coğrafi konumunu tanımlar ve Türkiye'nin özel konumu ile ilgilidir, çünkü bu üç kıta arasında bir köprü görevi görür. II. Orta Kuşak’ta yer alması: Bu ifade, Türkiye'nin iklim ve coğrafya açısından özel bir konuma sahip olduğunu belirtir, bu nedenle Türkiye'nin özel konumu ile ilgilidir. III. Ortalama yükseltisinin 1.132 m olması: Bu ifade, Türkiye'nin deniz seviyesinden ortalama yüksekliğini ifade eder ve coğrafi özelliklerini tanımlar, dolayısıyla Türkiye'nin özel konumu ile ilgilidir. IV. Gölge boyunun hiçbir zaman sıfır olmaması: Bu ifade, Türkiye'nin güneş ışınlarının düşme açısını vurgular ve coğrafi konumunu tanımlar, bu nedenle Türkiye'nin özel konumu ile ilgilidir. Sonuç olarak, yukarıdaki ifadelerin hepsi Türkiye'nin özel konumu ile ilgilidir. Doğru cevap, hiçbir ifadeyi dışlamayan seçenek olan C) I ve III'tir.