2023-2024 7.Sınıf Çevre Eğitimi Dersi 1.Dönem 1.Yazılı Soruları (2021-10-07)

Cevap anahtarı A olabilir. Çünkü verilen bilgilere göre küresel ısınmanın temel nedeni sera gazlarıdır ve sera gazlarının artışı özellikle Sanayi Devrimi sonrasında gözlenmiştir. Bu nedenle küresel ısınmanın temel sebebi insan faaliyetleridir.

Metinde verilen açıklama daha çok "A) Nüfus artışı biyolojik çeşitliliğin azalmasına sebep olmaktadır." ifadesiyle ilgilidir. Metinde, hızlı nüfus artışının şehirlerin genişlemesine ve ormanlık alanların azalmasına neden olduğu ve bu durumun biyolojik çeşitliliği olumsuz etkilediği belirtilmektedir. Biyolojik çeşitliliğin azalması, doğal yaşam alanlarının yok olması ve türlerin nesillerinin tükenmesine yol açabilir.

Cevap anahtarı D olmalı. Metinde belirtilen üç ifade de doğrudur: I. Temel ihtiyaçlarımızın büyük bir kısmı insanlar tarafından sağlanır. II. Tahrip edilmiş göllerden su ihtiyacımızı karşılayamayız. (Metinde geçmemiş, bu nedenle kesin bir sonuca varılamaz) III. Tarım alanları besinlerimizin büyük bir kısmını sağlar.

Cevap anahtarı D olmalıdır. - I. ifade doğrudur çünkü yenilenebilir enerji kaynakları, doğal kaynaklarımızdan gelir ve doğanın kendisinden elde edilir, örneğin güneş enerjisi, rüzgar enerjisi, hidroelektrik enerji gibi. - II. ifade de doğrudur çünkü yenilenebilir enerji kaynakları çevreyi kirletmez, fosil yakıtların aksine sera gazları ve diğer zararlı emisyonlar salınımı düşüktür. - III. ifade de doğrudur çünkü yenilenebilir enerji kaynakları tükenmez, yani sürekli olarak doğada yeniden oluşurlar, bu da sürdürülebilir enerji kaynakları olduklarını gösterir.

Cevap anahtarı C olmalıdır. Tüketici canlılar, besinlerini dışarıdan hazır olarak alan canlılardır. Verilenler arasında, besinlerini dışarıdan alarak beslenen canlılar şunlardır: - İnsanlar (I): İnsanlar farklı besinleri tüketerek beslenirler. Besinlerini doğrudan doğruya hazır olarak alırlar. - Balıklar (III): Balıklar su ortamında yaşarlar ve besinlerini su içerisindeki diğer organizmalardan alarak beslenirler.

Cevap anahtarı C olmalıdır. Yukarıdaki açıklamada bahsedilen cansız çevre bileşeni "Toprak"tır. Toprak, canlılara yaşam ortamı sağlayan, kayaların, taşların parçalanması ve bozunmasıyla meydana gelen yer kabuğunun en üst tabakasıdır. Bitkilerin yetişmesi ve besin maddelerinin dönüşümü için önemli bir ortamdır. Bu nedenle, doğal yaşamın sürdürülmesi açısından toprak büyük bir öneme sahiptir.

Verilen seçenekler arasında suni gübrelerin doğaya verdiği zararlarla ilişkilendirilebilecek ifadeler I, II ve III'dür. I. Toprağın: Suni gübreler, toprağın yapısını ve besin içeriğini bozarak verimli toprakların verimsizleşmesine neden olabilir. II. Bitkilerin: Suni gübreler, bitkilerin hızlı bir şekilde büyümesine ve bol miktarda ürün vermesine yol açabilir, ancak bu durum, bitkilerin doğal denge içinde büyüme süreçlerini etkileyerek çeşitli zararlı organizmaların ortaya çıkmasına neden olabilir. III. Bitkilerle beslenen diğer canlıların: Suni gübreler, bitkiler üzerindeki aşırı etkisi nedeniyle bitkilerle beslenen diğer canlıların yaşamını olumsuz etkileyebilir. Bu zararlar, doğal besin zincirlerinin dengesini bozabilir.

Sorunun cevap anahtarı şu şekildedir: B) Biyokütle Verilen seçenekler arasında fosil yakıt olmayan tek madde biyokütle (biyoyakıt)dir. Kömür, doğalgaz ve petrol fosil yakıtlar olarak bilinirken, biyokütle organik maddelerden elde edilen bir enerji kaynağıdır. Biyokütle, bitkiler, hayvan atıkları, odun ve diğer organik materyallerin yanması veya fermantasyonu yoluyla elde edilir ve fosil yakıtların aksine, yenilenebilir bir kaynaktır.

Doğru ifadeyi seçmek için her seçeneği incelemeliyiz. Seçenek A doğrudur, çünkü geri dönüşüm, atıkların tekrar kullanılması işlemidir. Seçenek B doğrudur, çünkü geri dönüşümü olan ürünleri kullanmak, çevre dostu davranışlar arasında yer alır. Seçenek C doğrudur, çünkü geri dönüşüm atıklarını geri dönüşüm kutularına atmak, geri dönüşüm sürecinin başarılı olabilmesi için önemlidir. Ancak, seçenek D yanlıştır, çünkü kağıt, plastik, cam gibi maddeler geri dönüşüm kapsamında olan malzemelerdir ve geri dönüştürülebilirler.

Bu soruda, çevreyi oluşturan faktörlerden biri olmayan seçeneği belirlememiz isteniyor. A) Orman: Ormanlar, doğal ekosistemlerdir ve önemli bir çevresel faktördür. Bitki ve hayvan çeşitliliğini destekler, atmosferdeki karbonu emer ve temiz hava sağlar. B) Hava: Hava, çevrenin temel unsurlarından biridir. Atmosferdeki gazlar, sıcaklık, nem ve rüzgar gibi özelliklerle birlikte çevresel koşulları belirler. C) Otoyol: Otoyol, doğrudan çevreyi oluşturan bir faktör değildir. Otoyollar, ulaşım ve iletişimi kolaylaştırmak için insana yapılan yapılardır, doğal çevrenin bir parçası değildir. D) Su: Su, yaşamın devamı için hayati öneme sahip bir çevresel faktördür. Su kaynakları, ekosistemlerin ve canlı organizmaların yaşamını sürdürmesi için gereklidir.

Doğaya atılan atıkların tekrar kullanıma hazır hale getirilmesi işlemine "geri dönüşüm" denir. Geri dönüşüm, atıkların yeniden işlenerek yeni ürünlere dönüştürülmesini ve böylece doğal kaynakların daha az tüketilmesini sağlayan önemli bir süreçtir. Bu süreç sayesinde çevre kirliliğinin azaltılması ve sürdürülebilir bir yaşam için katkıda bulunulması hedeflenir.

Sorunun cevap anahtarı şu şekildedir: A) Su Verilen seçenekler arasında yenilenebilir enerji kaynağı olan tek madde su (hidroenerji)dir. Su, hidroelektrik santrallerde kullanılarak enerji üretimi sağlanır. Su gücüyle çalışan türbinler, akan suların kinetik enerjisini elektrik enerjisine dönüştürür ve bu şekilde temiz ve yenilenebilir enerji elde edilir. Diğer seçenekler olan pil, petrol ve doğal gaz, yenilenebilir kaynaklar değildir ve sınırlıdır veya çevreye zarar verirler.

Cevap anahtarı: C) Orman Soruda, bir bölgede çevre için önemli olan hangi faktörün eksik olduğu belirlenmek isteniyor. Verilen bilgilere göre, bölgede yaşanan sorunlar şunlardır: 1. Yağış, nem ve sıcaklık dengesi korunmuyor. 2. Erozyon sık görülüyor. Bu durumda, çevre için önemli olan orman faktörünün eksik olduğu sonucuna varabiliriz. Ormanlar, yağış miktarını düzenler, toprak erozyonunu önler ve bölgedeki nem ve sıcaklık dengesini korumada önemli bir rol oynarlar. Dolayısıyla, ormanların eksikliği, çevre için olumsuz etkiler yaratabilir.

Sorunun cevap anahtarı şu şekildedir: D) Su kaynaklarına olan ihtiyacımız gün be gün azalmaktadır. Verilen seçenekler arasından doğru olmayan ifadeyi seçmek için her bir ifadeyi incelemeliyiz. Seçenek A doğrudur, çünkü su, canlıların en önemli yaşam kaynaklarından biridir ve hayati fonksiyonlarımızın devamlılığı için gereklidir. Seçenek B doğrudur, çünkü doğa suyu yeniden üretemez; bu nedenle su kaynakları dikkatli bir şekilde yönetilmeli ve sürdürülebilir şekilde kullanılmalıdır. Seçenek C doğrudur, çünkü suyu tasarruflu bir şekilde kullanmak, su kaynaklarının sürdürülebilirliğini sağlamak ve gelecek nesillere temiz su temin etmek için önemlidir. Ancak, seçenek D yanlıştır, çünkü su kaynaklarına olan ihtiyaç, gün be gün azalmamakta, aksine artan nüfus ve sanayileşme ile birlikte suya olan talep artmaktadır.

Cevap anahtarı: C) Doğal gübre kullanılmaması Verilen dört seçenek arasında insanların toprağı korumak için alabileceği önlemler sıralanmıştır: A) Bilinçsiz toprak kullanımının bitirilmesi: Toprağın sürdürülebilir şekilde kullanılması için bilinçli ve planlı bir yaklaşımın benimsenmesi önemlidir. B) Verimli tarım alanlarına yerleşim yerlerinin yapılmaması: Tarım alanlarının korunması, toprağın tarımsal üretimde kullanılmasının sürdürülebilirliği için önemlidir. C) Doğal gübre kullanılmaması: Doğal gübreler, toprağın verimini artırmak ve kimyasal gübre kullanımını azaltmak için kullanılan önemli bir yöntemdir. D) Gereksiz tarım ilaç kullanımın durdurulması: Aşırı ve gereksiz tarım ilaçları kullanımı, toprağın ve çevrenin zarar görmesine neden olabilir. Doğal gübre kullanılmaması seçeneği, toprağın verimliliğini artırmak ve kimyasal gübre kullanımını azaltmak açısından toprağı korumak için alınması gereken önlemler arasında olmamaktadır.

Sorunun cevap anahtarı şu şekildedir: C) Atıklar Verilenler, atıklara aittir ve doğal çevreyi etkileyen faktörler arasında yer alır. Evsel atıklar, kimyasal atıklar ve sanayi atıkları çevre kirliliğine neden olabilir ve doğal yaşamı olumsuz etkileyebilir. Ayrıca, geri dönüşüm maddelerinin çöpe atılması da kaynakların israfına ve çevre sorunlarına katkıda bulunur.

Cevap anahtarı: D) Tarım ilaçları Verilen ifadeye göre, insanların toprakta ve bitkilerin yapısında zararlı kimyasal maddelerin gereksiz ve bilinçsiz bir şekilde kullanması, doğal çevre üzerindeki etkilerinden tarım ilaçları ile ilişkilidir. A) Nüfus artışı: Nüfus artışı, doğal çevre üzerindeki etkileri farklı bir nedene dayanmaktadır ve bu soruda anlatılan durumla ilişkili değildir. B) Fosil yakıtlar: Fosil yakıtlar, enerji kaynaklarının kullanımıyla ilgili bir konudur ve doğal çevre üzerindeki etkilerle bu soruda ifade edilen durum arasında bağlantı yoktur. C) Atıklar: Atıkların doğru yönetimi önemli bir çevresel konudur, ancak bu soruda bahsedilen zararlı kimyasal maddelerle doğrudan ilişkilendirilmez. D) Tarım ilaçları: Gereksiz ve bilinçsiz kullanılan tarım ilaçları, toprak, bitkiler ve su kaynakları üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir ve dolayısıyla insanların doğal çevre üzerindeki etkileriyle ilişkilendirilir.

Verilenler arasında insanların doğal denge üzerindeki etkileri şunlardır: 1. Yapay gübre kullanımı: Tarım için kullanılan yapay gübreler toprakta kimyasal değişikliklere neden olarak doğal dengeyi etkileyebilir. 2. Tarım ilaçlarının yaygın kullanılması: Tarım ilaçları çevredeki diğer canlıları olumsuz etkileyebilir ve ekosistem dengesini bozabilir. 3. Fosil yakıtların çok tüketilmesi: Fosil yakıtların aşırı tüketimi iklim değişikliğine ve çevre kirliliğine neden olarak doğal dengeyi bozar. 4. Orman tahribatı: Ormanların aşırı kesilmesi veya tahribatı, biyoçeşitlilik kaybına ve ekosistem dengesinin bozulmasına yol açar. 5. Parfüm ve deodorant bilinçsiz kullanımı: Kimyasal içerikli parfüm ve deodorantların yaygın ve bilinçsiz kullanımı hava kirliliğine neden olabilir ve çevre üzerinde olumsuz etkileri olabilir. Bu nedenle, verilenlerden beşi insanların doğal denge üzerindeki etkilerindendir.

Sorunun cevap anahtarı şu şekildedir: D) Toprak Verilen tanımlar aşağıdaki şekilde eşleştirilir: - Etrafımızı saran, renksiz, kokusuz akışkan gaz karışımı: Hava - Dünyanın yapısı, fiziksel özellikler ve onu şekillendiren süreç: Jeolojik yapı - Tüm canlıların yaşamsal fonksiyonları için çok önemli olan renksiz, kokusuz sıvı: Su Toprak, verilen tanımlarla eşleştirilmemiştir ve boşta kalan seçenektir.

Cevap anahtarı: A) Doğal çevre Doğada kendiliğinden var olan canlı ve cansız varlıklar için yaşam alanı olan çevre, "A) Doğal çevre" olarak adlandırılır. Doğal çevre, insan müdahalesi olmadan var olan ve doğal süreçlerle şekillenen ekosistemlerdir. Bu ekosistemlerde canlı organizmalar ve çevre arasında denge ve uyum mevcuttur. B) Yapay çevre: İnsan eliyle oluşturulan ve doğal olmayan çevrelerdir. Bu tür çevrelerde doğal denge daha az görülür. C) Özel çevre: Bireylerin özel mülkiyetine ait ve sınırlı bir alanı ifade eder. D) Değiştirilmiş çevre: İnsanların doğal çevreyi değiştirdiği ve yapılandırdığı çevrelerdir.

Sorunun cevap anahtarı şu şekildedir: D) Ayrıştırıcılar Verilen tanım, doğada döngü gerçekleştiren canlı türü olarak "ayrıştırıcılar"ı işaret etmektedir. Ayrıştırıcılar, hayvanların, insanların ve bitkilerin atıklarını parçalara ayırarak, bu organik maddelerin tekrar doğal döngüye katılmasını sağlarlar. Ölü organizmaların ve atıkların çürüyerek besin maddelerine dönüşmesi, ekosistemlerin işleyişinin sürdürülebilirliği açısından önemlidir ve ayrıştırıcılar bu süreçte önemli bir rol oynarlar.

Cevap anahtarı: C) Mantarlar Verilen ifadeye göre, üreticiler canlılar, kendi besinlerini kendileri üretebilen canlılardır. Bu nedenle, üretici canlılar bitki benzeri organizmalar ve bazı mikroorganizmalar arasından seçilirken, mantarlar üretici canlılar arasında yer almazlar. A) Bitkiler: Fotosentez yaparak kendi besinlerini üreten üretici canlılardır. B) Öglena: Fotosentez yapabilen tek hücreli bir alg türüdür ve üretici canlılardan biridir. C) Mantarlar: Mantarlar, kendi besinlerini üretemezler ve genellikle başka organizmaların veya çürümüş maddelerin üzerinde beslenerek besinlerini elde ederler. Bu nedenle, mantarlar üretici canlılar arasında yer almazlar. D) Mavi-yeşil algler: Fotosentez yapabilen alg türlerinden biri olan mavi-yeşil algler, üretici canlılardandır.

Sorunun cevap anahtarı şu şekildedir: C) Doğadaki tüketiciler Verilen seçenekler arasından cansız faktörlere verilebilecek örnekler şunlardır: Amazon ormanları, Konya'daki tarlalar ve Atlantik okyanusu. Bu örnekler, canlı organizmalar olmadan da var olan ve ekosistemlerde etkili olan cansız faktörlerdir. Ancak, doğadaki tüketiciler canlı organizmalardır ve cansız faktörlere verilebilecek bir örnek değildir.

Cevap anahtarı: B) Mineraller Verilen ifadeye göre, çevreyi oluşturan canlı faktörler arasından hangisi sayılmaz diye soruluyor. A) Üreticiler: Kendi besinlerini üretebilen canlılar olan üreticiler, çevreyi oluşturan canlı faktörler arasında sayılır. B) Mineraller: Mineraller, cansız varlıklardır ve doğrudan canlı faktörler olarak sayılmazlar. C) Ayrıştırıcılar: Ölü bitki ve hayvan maddelerini parçalayarak çözünen organik maddeleri besin zincirine geri döndüren organizmalardır ve çevreyi oluşturan canlı faktörler arasında sayılırlar. D) Tüketiciler: Diğer organizmalardan besin alarak beslenen canlılardır ve çevreyi oluşturan canlı faktörler arasında sayılırlar. Bu nedenle, çevreyi oluşturan canlı faktörler arasından sayılmayan seçenek B) Mineraller'dır.

Sorunun cevap anahtarı şu şekildedir: B) 3 Verilen ifadeler arasından doğru olanlar şunlardır: 1. Canlı ve cansız varlıklar etkileşim içerisindedir. Bu doğrudur çünkü ekosistemlerde canlı organizmalar ile cansız faktörler birlikte çalışır ve etkileşim içerisindedirler. 2. Çöl, orman, göl gibi alanlar çevreye örnek verilebilir. Bu doğrudur çünkü bu alanlar ekosistemleri oluşturan çevresel örneklerdir. 3. Biyolojik, fiziksel, sosyal ortamlar çevrenin içine dahildir. Bu doğrudur çünkü çevre, yalnızca fiziksel yapıları değil aynı zamanda içinde yaşayan canlı organizmaları ve sosyal etkileşimleri de içerir. Ancak, 4. ifade yanlıştır: Çevreyi sadece canlı varlıklar oluşturur. Bu yanlıştır, çünkü çevre yalnızca canlı varlıklardan ibaret değildir, aynı zamanda cansız faktörleri de içerir.