5.Sınıf Fen Bilimleri 1.Dönem 2.Yazılı (Test)

Erime, katı bir maddenin ısınınca sıvı hâline geçmesidir. Bu olay sırasında moleküller arasındaki bağlar zayıflar ve madde sıvı hâle dönüşür. İkinci seçenekte verilen "Çikolatanın erimesi" tam olarak erime olayını açıklar. Diğer olaylar ise bu tanıma uymamaktadır.

Maddenin ısı alarak katı halden sıvı hâle geçmesine "erime" denir. Bu olay sırasında maddenin molekülleri arasındaki bağlar zayıflar ve düzenli yapıları bozularak sıvı hâl oluşur. Örnek olarak buzun ısıtılmasıyla suya dönüşmesi erime olayına bir örnektir.

Sindirim sistemi, vücudumuzun besinleri sindirip emme, işleme ve atık maddeleri dışarı atma işlevini gerçekleştiren bir sistemdir. Mide, ince bağırsak ve ağız sindirim sisteminin önemli organlarıdır ve besinlerin sindirimine katkı sağlarlar. Böbrek ise idrar sistemi ile ilişkilidir ve vücuttan atık maddelerin süzülerek idrarın oluşturulduğu bir organdır. Bu nedenle, sindirim sistemiyle doğrudan ilişkilendirilmez.

Verilen cümlede, "Isı alan maddelerin hacmin artması olayına" ilişkin bir açıklama istenmektedir. Isı aldığında maddeler genellikle enerji kazanır ve moleküller arasındaki titreşim artar. Bu durum, maddenin hacminin artmasına neden olur. Bu fenomen genleşme olarak adlandırılır. Bu nedenle cümlenin doğru tamamlayıcısı "Genleşme" kelimesidir.

Soruda, temas gerektirmeyen bir kuvvetin hangisi olduğu soruluyor. Temas gerektirmeyen bir kuvvet, cisimler arasında doğrudan bir temas olmadan etki edebilen kuvvettir. Bu nedenle yer çekimi, cisimler arasında temas olmadan etki eden bir kuvvettir. Elma ağaçtan düşerken herhangi bir temas olmadan yer çekiminin etkisiyle düşer.

Verilen özelliklere göre fiziksel olaylar incelendiğinde, "a. Her sıcaklıkta olur" ifadesi buharlaşma olayına uymaktadır. Buharlaşma, sıvı halde bulunan maddenin ısı alarak gaz haline dönüşmesi olayıdır. Buharlaşma her sıcaklıkta olabilir ve suyun yüzeyinden gerçekleşebilir. Bu nedenle, cevap "A) Buharlaşma" olmaktadır.

Sorunun cevap anahtarı "B) II ve III" seçeneğidir. Sürtünmeyi azaltmak için yapılan işlemler, genellikle cisimler arasındaki teması veya yüzey etkileşimlerini değiştirerek gerçekleşir. Verilen seçeneklerde: II. Kapı menteşelerini yağlamak: Kapı menteşeleri yağlandığında, kapının dönme hareketi daha kolay olur ve menteşeler arasındaki sürtünme azalır. III. Masanın altına tekerlek takmak: Masanın altına tekerlek takmak, masayı hareket ettirmeyi kolaylaştırır. Tekerleklerin dönmesi, sabit bir yüzeye göre daha az sürtünme gerektirir. Bu nedenle, "II ve III" seçeneği, sürtünmeyi azaltmak için yapılan işlemleri içermektedir.

Portakalın içeriği büyük ölçüde C vitamini, lif ve su içeriği içerir. Bu nedenle portakalın içeriği genellikle karbonhidrat değil, C vitamini ve su olarak kabul edilir. Bu eşleştirme hatalıdır. Diğer eşleştirmeler besin maddelerinin içeriklerini doğru şekilde yansıtmaktadır.

Sindirim süreci genellikle ağızda başlar, çünkü yiyeceklerin öğütülmesi ve tükürüğün etkisiyle sindirime başlanır. Ayrıca ağızda karbonhidratların sindirimi başlar. Sindirim süreci kalın bağırsakta sona erer, çünkü bu bölümde artık sindirilemeyen maddelerin su ve mineral emilimi gerçekleşir. Yani sindirim süreci bu iki noktada başlar ve biter.

Ali'nin hastalığı idrar yolları ile ilgili olabilir. Doktorun verdiği öneriler, idrar yolu enfeksiyonlarının belirtileri ile uyumlu görünüyor. Bol su içmek ve tuvalet sonrası elleri yıkamak, idrar yolu enfeksiyonlarının önlenmesi ve tedavi edilmesine yardımcı olabilir. Bu tür enfeksiyonlar sık sık tuvalete gitme ihtiyacı, yanma hissi gibi şikayetlere neden olabilir.

Azra'nın verdiği cevap, dengeli beslenmeye daha uygun görünüyor. Makarna (karbonhidrat kaynağı), salata (sebze), meyve (vitamin ve lif kaynağı) gibi farklı besin gruplarına ait yiyecekler içeriyor. Bu cevap, protein, karbonhidrat, yağ, vitamin ve mineral gibi temel besin öğelerini içeren dengeli bir öğünü yansıtıyor.

Kışın dışarıya asılan çamaşırların kurumasını sağlayan olay buharlaşmadır. Buharlaşma, sıvı hâldeki suyun gaz hâline dönüşmesi olayını ifade eder. Güneşin ısısıyla çamaşırdaki suyun molekülleri enerji kazanır ve gaz hâline geçer, bu da çamaşırların kurumasını sağlar.

Kırağılaşma, soğuk hava koşullarında yüzeylerin üzerinde su buharının donarak buz kristalleri oluşturması durumudur. Bu nedenle, "Sabah kalktığımızda arabanın camının beyazlaşması" seçeneği, kırağılaşma örneği olarak verilmiştir. Sabahları araba camının beyazlaşması, havadaki nemin donarak cam üzerinde buz kristalleri oluşturması sonucu meydana gelir.

Doğru cevap D) 1, 2 ve 3'dür. Verilen cümlelerdeki ifadeler doğru şekilde verilmiştir: Hava direnci havanın uyguladığı sürtünme kuvvetidir. Su direnci suyun uyguladığı sürtünme kuvvetidir. Topun çimen üzerindeki yuvarlanarak bir süre sonra durmasında sürtünme kuvveti etki etmektedir. Bu nedenle doğru cevap D) 1, 2 ve 3'tür.

Verilen seçenekler arasında, temas gerektirmeyen kuvvetlere örnek verilen seçenek "D) Kazağa sürtülen tarağın kağıdı çekmesi" dir. Bu örnek, temas olmadan iki cisim arasındaki etkileşimin sonucunda oluşan bir olayı temsil eder. Elektrostatik kuvvet, temas gerektirmeden cisimler arasında etkileşime neden olabilir. Kazağa sürtülen tarağın kağıdı çekmesi bu tür elektrostatik etkileşim örneklerinden biridir.

Sürtünme kuvveti, yüzeyler arasındaki temas nedeniyle oluşur ve cismin hareketini engelleyici bir etki yapar. Sürtünme kuvveti, yüzeyin cinsine bağlı olarak farklılık gösterebilir. Genelde zeminin cinsi sürtünme kuvvetini etkiler. Buz yüzeyi pürüzsüz ve kaygan olduğu için sürtünme kuvveti düşüktür, bu nedenle araba üzerindeki sürtünme kuvveti en düşük olacaktır. Tahta zemini ise buzdan daha fazla sürtünme oluşturan bir yüzey olarak düşünebiliriz. Toprak ise daha pürüzlü bir yüzey olduğu için tahtadan daha fazla sürtünme oluşturacaktır. Bu nedenle doğru sıralama C) Toprak > Tahta > Buz şeklindedir.

Sürtünme kuvveti, cisimlerin yüzeyleri arasında meydana gelen bir kuvvettir ve genellikle hareketi engelleyici bir etki yapar. Kayak yapan insanlar, kayaklarının altındaki pürüzsüz yüzey sayesinde sürtünmeyi azaltarak daha hızlı ve kolay bir şekilde kayabilirler. Bu nedenle kayak yapan insanlar sürtünme kuvvetini azaltıcı bir etki göstermektedirler. Diğer seçeneklerde ise sürtünmeyi artıran veya değiştiren etkiler söz konusudur.

Su direnci, cismin suya girdiğinde suyun direnci nedeniyle oluşan kuvvettir. Gemilerin uç kısımlarının sivri olması, gemilerin su direncini azaltmak için tasarlandığını ve suya daha az direnç oluşturduğunu gösterir. Diğer seçenekler hava direnci veya diğer fiziksel etkilerle ilgilidir.

Böbrekler, kanı temizlemek ve vücuttan atık maddeleri uzaklaştırmak gibi önemli bir işlevi yerine getirir. Böbrekler, kanı süzerek idrar oluştururlar ve vücuttan toksinleri, fazla suyu ve atık maddeleri uzaklaştırırlar. Bu nedenle, böbreklerin görevi kanı temizlemektir.

Besinler sindirim sistemi boyunca çeşitli aşamalardan geçer. Besinler ağızda çiğnenir ve sindirim enzimleri tarafından parçalanır. Daha sonra mideye geçer ve mide suyu tarafından sindirilir. Ancak yanıtınızda yer alan B seçeneği yanlıştır. Besinler ince bağırsakta, özellikle onikiparmak bağırsağında, daha fazla sindirilir ve emilir. Ince bağırsakta besinler bulamaç haline gelmez, burada sindirilen besinler emilim için hazırlanır.

Sağlıklı yaşam için dengeli ve çeşitli beslenme önemlidir. Vücudun ihtiyaç duyduğu farklı besin maddelerini alabilmek için sadece sebze ve meyve tüketmek yetersiz olabilir. Protein, karbonhidrat, yağ, lif, vitamin ve mineral gibi farklı besin gruplarının dengeli bir şekilde alınması gereklidir. Dolayısıyla sadece sebze ve meyve tüketmek sağlıklı bir beslenme programı için yeterli değildir.

Doğru cevap A) 1 olmalıdır. Bitkisel içerikli besin maddesi sadece balık yağıdır, diğerleri hayvansal veya bitkisel karışım içerikli yağlardır.

Suyun ısı alarak sıvı halden gaz haline geçmesi olayına "buharlaşma" denir. Bu süreçte su molekülleri ısı enerjisi alarak hızlanır ve sıvı suyun yüzeyinden gaz haline geçerler. Buharlaşma, suyun sıvı halden buhar haline geçişi anlamına gelir.

I. Bilgisi yanlıştır. Kuvvetin birimi "Newton"dur, ancak içinde yay olan dinamometreler kullanılarak kuvvet ölçülebilir. II. Bilgisi doğrudur. Dinamometreler içinde yay veya farklı mekanizmalar bulunur ve kuvveti ölçmek için kullanılır. III. Bilgisi doğrudur. Kuvvet dinamometre ile ölçülür.

Kuvveti ölçmek için kullanılan araçlardan biri dinamometredir. Dinamometre, cisimlere uygulanan kuvveti ölçmeye yarayan bir alettir. Kuvvetin büyüklüğünü, dinamometrenin üzerindeki ölçeği okuyarak belirleyebiliriz. Diğer seçenekler (termometre, eşit kollu terazi, metre) kuvvet ölçümü için değil, farklı ölçümler veya uzunluk ölçümleri için kullanılır.

Verilen cümlede bahsedilen kavram, iki yüzeyin teması sonucu ortaya çıkan kuvveti açıklamaktadır. Bu tür bir kuvvet, iki yüzeyin birbirine temas ettiği durumda meydana gelen sürtünme kuvvetidir. Bu nedenle boşluğa "Sürtünme" kelimesi gelmelidir.

Buz yüzeyi, diğer seçeneklere göre daha kaygan bir yüzeydir. Bu nedenle, cisimler buz üzerinde daha az sürtünme ile hareket edebilir. Buzun düşük sürtünme katsayısı nedeniyle topu buz yüzeyinde daha kolay hareket ettirmek mümkündür.

Bol miktarda şekerli yiyecekler tüketmek, diş sağlığını olumsuz etkileyen faktörlerden biridir. Şeker, ağızda bakterilerin üremesine ve asit üretmelerine neden olabilir, bu da diş minesinin zarar görmesine ve çürümeye yol açabilir. Dişleri düzenli olarak fırçalamak, diş doktoruna gitmek ve süt ürünleri gibi kalsiyum içeren yiyecekler tüketmek ise diş sağlığını olumlu etkileyen davranışlardır.