2021 9.Sınıf Biyoloji 1.Dönem 1.Yazılı Soruları

Verilen özelliklerden yalnızca I. Ökaryot hücre yapısına sahip olma özelliği bitkilerde bulunurken, bakterilerde prokaryot hücre yapısı bulunur. Diğer özellikler (II. Uyarılara tepki verme ve III. Ototrof beslenme) hem bitkilerde hem de bazı bakterilerde bulunabilir.

Hücre döngüsü, hücrenin doğumundan bölünmesine kadar olan süreci ifade eder. Bu döngü, G1, S, G2 ve M fazlarından oluşur. İnterfaz, hücre döngüsünün G1, S ve G2 fazlarından oluşur ve hücre büyümesi, DNA replikasyonu ve hazırlık süreçlerini içerir. Mitotik evre, hücre bölünmesinin gerçekleştiği M fazını ifade eder. Metastas ise kanser hücrelerinin ana tümörden ayrılarak diğer bölgelere yayılma aşamasını ifade eder, ancak hücre döngüsü ile doğrudan ilişkilendirilmez. Dolayısıyla, hücre döngüsü I (İnterfaz) ve II (Mitotik) evrelerinde görülür.

Eşeysiz üreme, tek bir ebeveyn organizmanın katılımı olmadan gerçekleşir. Bu nedenle, döllenme görülmez ve eşey hücreleri (sperm ve yumurta) oluşmaz. Eşeysiz üreme, genellikle mitoz bölünme ile gerçekleşir, bu da eşeyli üremeye göre daha hızlı bir üreme şeklidir. Oluşan bireyler genellikle ebeveynlerinin tam bir kopyasıdır, bu nedenle eşeyli üremede olduğu gibi genetik varyasyon oluşmaz. Bu nedenle, "B) Üreme hızı yavaştır." ifadesi doğru değildir.

İnterfaz, hücre döngüsünün büyük bir kısmını oluşturan bir evredir. Bu evrede hücre büyür, DNA replikasyonu gerçekleşir ve hücre hazırlık aşamasındadır. Hayvan hücrelerinde interfasın bir bölümünde sentrozomlar, kendini eşleyerek iki ayrı sentrozom oluşturur. Bu sentrozomlar hücre bölünmesi sırasında iğ ipliklerini oluşturur ve kromozomların doğru şekilde ayrılmasına yardımcı olur.

Cevap anahtarı, "C) Katabolizma" olarak belirtilmiştir. Canlı organizmaların hücresel seviyede enerji üretimi ve moleküllerin yıkımı sırasında gerçekleşen reaksiyonlara katabolizma denir. Sorunun çözüm açıklaması, katabolizma kavramının canlı organizmaların metabolik faaliyetlerindeki yıkım reaksiyonlarını ifade ettiğini açıklamalı ve diğer seçenekleri değerlendirmelidir.

Bira mayası mantarı, oksijensiz koşullarda yaşamını sürdürebilen bir organizmadır ve oksijenin bulunmadığı ortamlarda anaerobik solunumu gerçekleştirir. Bu süreç sırasında organik maddeleri parçalayarak enerji üretir. Diğer seçeneklerde ise genel doğrular vardır; tüm canlılar solunum yapar, bazı canlılar solunumda oksijen kullanır, oksijenli solunuma aerobik solunum denir ve oksijensiz solunuma anaerobik solunum denir.

Doğru cevap "B) Solunum" olmalıydı. Canlı organizmalar besinlerin içerdiği enerjiyi kullanabilmek için solunum süreci ile oksijen alarak enerji üretirler. Bu sorunun çözüm açıklaması, solunum sürecinin canlıların besinleri parçalayarak enerji elde etmeye yönelik reaksiyonları kapsadığını ve diğer seçenekleri değerlendirmelidir.

Ototrof canlılar, kendi besinlerini üretebilen canlılardır ve bu grupta bitkiler, algler, bazı bakteri türleri ve bazı protist türleri bulunur. Mantarlar ise heterotrof canlılardır, yani dışarıdan besin almak zorundadırlar. Bu nedenle mantarlar ototrof canlılara örnek değildir.

Cevap anahtarı "A) Biyoremidasyon" olarak belirtilmiştir. Biyoremidasyon, canlı organizmaların kullanılarak çevre kirliliğine sebep olan maddelerin doğal yollarla ayrıştırılması veya temizlenmesi işlemidir. Sorunun çözüm açıklaması, biyoremidasyonun çevre kirliliği ile mücadelede canlı organizmaların kullanılmasını ifade ettiğini açıklamalı ve diğer seçenekleri değerlendirmelidir.

I. Gen aktarımı: Gen aktarımı, genetik hastalıkların tedavisinde veya genleri değiştirerek istenilen özelliklerin aktarılmasında kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntem, biyolojinin sağlık alanına önemli katkı sağlar. II. DNA haritasının çıkarılması: DNA haritasının çıkarılması, genetik hastalıkların anlaşılması ve tedavisi için temel bir adımdır. Bu sayede hastalıkların genetik temelleri daha iyi anlaşılıp tedavi yöntemleri geliştirilebilmektedir. III. Gen terapisi: Gen terapisi, genetik hastalıkların tedavisinde veya istenmeyen genetik özelliklerin düzeltilmesinde kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntem de biyolojinin sağlık alanına katkı sağlar. Bu seçenekler arasında I, II ve III, biyolojinin sağlık alanında kullanılan ve önemli katkılar sağlayan yöntemlerdir.

Cevap anahtarı "C) Sabun" olarak belirtilmiştir. Sabun, bazlara karşı tepki veren bir maddedir. Bazların özellikleri ve sabunun bu özelliklere nasıl tepki verdiği anlatılmalıdır. Aynı zamanda diğer seçeneklerin asit veya nötr özellikte olduğu belirtilerek neden sabunun bir baz olduğu vurgulanabilir.

Suda çözündüğünde hidrojen iyonu (H+) veren bileşiklere "asit" denir. Örneğin, hidroklorik asit (HCl) suda çözündüğünde hidrojen iyonlarına ayrışır. Hidroksit iyonu (OH-) veren bileşiklere ise "baz" denir. Örneğin, sodyum hidroksit (NaOH) suda çözündüğünde hidroksit iyonlarına ayrışır. Bu nedenle, asitler hidrojen iyonu verirken bazlar hidroksit iyonu verir. Bu bilgiye göre doğru sıralama B) asit -- baz şeklinde olmalıdır.

Bu sorunun çözüm açıklamasında, asitlerin ve bazların canlı organizmalarda ne tür roller üstlendiği ve neden inorganik maddelere örnek oldukları anlatılabilir. Asitler ve bazlar, pH dengesinin düzenlenmesinde, sindirim sisteminde, hücresel aktivitelerde ve diğer birçok biyokimyasal reaksiyonda görev alırlar. Organik maddelerden proteinler, yağlar ve hormonlar gibi moleküllerin yanı sıra inorganik maddelerden olan asitler ve bazlar da canlı organizmaların sağlıklı çalışması için gereklidir. Bu nedenle, bu tür maddelerin inorganik örnekler olarak kabul edildiği belirtilerek cevap verilebilir.

Canlının sahip olduğu yapıların zaman içinde olgunlaşarak daha fonksiyonel hale gelmesine "gelişme" denir. Bu süreç canlının yaşam döngüsü boyunca gerçekleşir. Canlı organizmalar doğduktan sonra büyüme, gelişme, üreme ve ölüm gibi farklı aşamalardan geçerler. Gelişme, organizmanın yapılarının ve işlevlerinin zamanla değişerek daha karmaşık ve özelleşmiş hale gelmesini ifade eder.

Hayvanlar, genellikle kas sistemleri sayesinde hareket ederler ve çevreleriyle etkileşimde bulunurlar. Hareketleri, vücutlarının pozisyonunu değiştirme veya uzuvlarını hareket ettirme yoluyla gerçekleşebilir. Bu nedenle hayvanlarda hareket daha çok hal değiştirme ile olur. Bitkiler ise genellikle kökleri üzerinde sabit dururlar ve hareket etme yetenekleri sınırlıdır.

. Cevap anahtarı "B) Metabolizma" olarak belirtilmiş. Doğru cevap Metabolizma'dır. Metabolizma, organizmanın büyümesi, enerji üretimi ve besin maddelerinin işlenmesi gibi çeşitli kimyasal tepkimelerin toplamıdır. Bu nedenle, organizmada büyük moleküllerin daha basit moleküllere parçalandığı kimyasal tepkimeleri içeren süreç "B) Metabolizma" olarak ifade edilir.

Cevap anahtarı "A) I, II ve III" olarak verilmiştir. Biyoloji bilimi gıda ve beslenme alanında besin maddelerinin yapısı ve sindirimi gibi konularda, sağlık alanında hastalıkların nedenleri ve tedavileri üzerinde, çevre sorunları alanında ise ekosistemlerin korunması ve doğal dengenin sürdürülmesi gibi konularda yardımcı olmaktadır. Bu nedenle, I, II ve III seçeneklerinde belirtilen alanlarda biyoloji bilimi önemli bir rol oynamaktadır.

Bilimde, tekrarlı gözlem ve deneyler sonucunda aynı şartlar altında her defasında aynı sonuçları veren prensiplere "kanun" denir. Kanunlar, doğadaki düzenleri ve ilişkileri ifade eder ve bilimsel bilgiyi sistemli bir şekilde özetler. Bir kanun, birçok deney ve gözlem sonucunda doğrulandıktan sonra kabul edilir.

Cevap anahtarı "B) Hipotezin oluşturulması" olarak verilmiştir. Bilimsel yöntemin aşamalarından biri olan hipotez oluşturma, problemin tespitinden sonra gelmektedir. Bir problem veya sorun tanımlandıktan sonra, bilim insanları hipotezler oluşturarak bu soruna yönelik çeşitli açıklamalar veya öngörüler geliştirirler. Hipotezler, deneyler ve gözlemler yoluyla test edilir ve sonuçlarıyla değerlendirilir. Bu aşama, bilimsel araştırmaların temel yapı taşlarından birini oluşturur ve bilimsel bilginin oluşturulmasında önemli bir adımdır.

Bilim insanları gözlem ve deneyler sonucunda elde ettikleri verilere dayanarak çıkarımlarda bulunurlar. Çıkarım, belirli verilerden yola çıkarak genel bir sonuca ulaşma sürecidir. Bilimde çıkarım yapmak, gözlemlerden ve deneylerden elde edilen bilgiyi anlamak ve bu bilgiyi daha geniş kavramlar veya teoriler altında birleştirmek anlamına gelir.

Cevap anahtarı "E) İskelet" olarak verilmiştir. Canlıların ortak özellikleri arasında iskelet bulunmaz. Beslenme, hücresel yapı, metabolizma ve solunum gibi özellikler canlıların genel özelliklerini oluştururken, iskelet canlı türlerine göre değişebilir. Örneğin, bazı canlı türleri iskeletsiz veya dış iskeletli olarak varlıklarını sürdürebilirler. Bu nedenle iskelet, canlıların ortak özellikleri arasında yer almaz.

Cevap anahtarı "C) Prokoryot hücreler çok sayıda hücreden oluşur." olarak verilmiştir. Ancak bu ifade yanlıştır. Prokaryot hücreler, tek hücreli organizmaları oluşturur ve çok hücreli organizmaları içermez. Prokaryot hücreler, bakteriler gibi organizmalarda bulunur ve genellikle tek hücreli organizmalar olarak yaşarlar. Diğer seçeneklerde verilen bilgiler doğrudur: Organizmaların temel yapı ve işlev birimi hücredir, canlı hücreleri prokaryot ve ökaryot olmak üzere iki büyük gruba ayrılır, bakteri, amip ve paramesyum gibi organizmalar prokaryot canlılara örnektir ve mantarlar ökaryot canlılardır.

Bilim insanları, doğru ve güvenilir bilgi elde etmek amacıyla çalışırlar. Diğer insanlar gibi, bilim insanlarının da toplumsal sorumlulukları vardır, ancak bu sorumluluk diğer insanlardan fazla değildir. Bilim insanlarının temel amacı, bilimsel yöntemi kullanarak gerçekleri araştırmak ve bulgularını paylaşmaktır. Bu nedenle bilim insanları, objektiflik ve doğru bilgiyi kamuoyuna sunma sorumluluğuna sahiptirler.

Cevap anahtarı "A) Taraflılık" olarak verilmiştir. Bilim insanlarının tarafsız olmaları, objektif ve tarafsız bir şekilde verilere yaklaşmaları önemlidir. Diğer seçeneklerde verilen özellikler ise bir bilim insanının sahip olması gereken nitelikler arasındadır: Meraklılık, şüphecilik, akılcılık ve hayal gücü gelişmiş olmak. Bir bilim insanı, yeni sorular sormaktan ve araştırmalar yapmaktan hoşlanmalıdır. Şüphecilik, verilere ve sonuçlara eleştirel bir bakış açısıyla yaklaşmayı ifade eder. Akılcılık, mantıklı düşünme ve mantıksal çıkarımlarda bulunma yeteneği anlamına gelir. Hayal gücü gelişmiş olmak, yeni teoriler ve hipotezler oluşturabilme yeteneği anlamına gelir.

Aziz Sancar, 2015 yılında Kimya alanında Nobel Ödülü kazanan bir Türk bilim insanıdır. Sirkadiyen Saat (biyolojik saat) çalışmaları ve DNA onarımı konusundaki çalışmalarıyla tanınmıştır. X-ışını kırınımı tekniği ile DNA onarımı üzerinde çalışma başlatmış ve bu alandaki önemli buluşlarından biri olmuştur. ABD Ulusal Bilimler Akademisine seçilen ilk Türk olan Aziz Sancar'ın DNA onarımı ve kanser tedavisi üzerine yaptığı çalışmalar da bilim dünyasında önemli bir yere sahiptir.

Cevap anahtarı "B) Gregor Mendel" olarak verilmiştir. Gregor Mendel, 19. yüzyılda bezelye bitkileri üzerinde yaptığı deneylerle kalıtımın temel yasalarını ortaya koymuş ve kalıtım biliminin temelini atmış bir bilim insanıdır. Mendel'in çalışmaları, dominant ve resesif genlerin nasıl çalıştığını ve kalıtımın nasıl işlediğini anlamamıza yardımcı olmuştur. Mendel'in bu çalışmaları, genetik biliminin temellerini oluşturmuş ve modern genetik bilimine büyük katkı sağlamıştır.