11.Sınıf Biyoloji Sene Sonu Yazılı

Sıcaklık, nem, ışık gibi faktörler türlerin dağılımını ve çeşitliliğini etkiler. Ekvator'daki tropikal yağmur ormanları, yüksek sıcaklık ve nem sayesinde çok çeşitli türlere ev sahipliği yaparken, kutuplardaki tundra bölgeleri daha az tür barındırır.

Sucul ekosistemlerde tür çeşitliliği, suyun fiziksel ve kimyasal özelliklerine, ışık miktarına ve besin düzeyine bağlıdır. Bu faktörler, sucul canlıların dağılımını ve bolluğunu etkiler.

Gösterge türler, çevre izleme çalışmalarında önemli bir araçtır. Ancak, gösterge türlerin kullanımı, dikkatli bir şekilde planlanmalı ve diğer çevresel verilerle birlikte değerlendirilmelidir.

Ekoton bölgeleri, biyoçeşitliliğin korunması için önemli alanlardır. Bu bölgelerin korunması, farklı ekosistemlerin ve türlerin bir arada varlığını sürdürmesini sağlar.

Av-avcı ilişkisi, komünitelerde popülasyon dinamiklerini etkileyen önemli bir etkileşimdir. Avcıların avlanma stratejileri ve avların savunma mekanizmaları, evrimsel süreçte birbirini etkiler.

*Likenler, alg ve mantar birlikteliğinden oluşan yapılardır. Mantar, alglerin fotosentez yapabilmesi için gerekli olan inorganik maddeleri ve suyu temin ederek bu birlikteliğe katkıda bulunur.*

*Parazitlikte parazit, konaktan beslenerek veya ona zarar vererek fayda sağlar. Konak ise bu durumdan olumsuz etkilenir. Bu ilişki türü, ekosistemlerde sıkça görülür.*

Birincil süksesyon, toprak oluşumu ve yaşamın başlaması için uzun bir süreç gerektirir. Bu süreçte öncü türler (genellikle basit yapılı bitkiler) alana yerleşerek toprak oluşumuna katkıda bulunur ve diğer türlerin gelişimi için uygun ortamı hazırlar.

İkincil süksesyon, birincil süksesyona göre daha hızlı gerçekleşir çünkü toprak zaten mevcuttur ve tohumlar, sporlar gibi yaşam kaynakları alanda kalmıştır.

Hayatta kalma eğrileri, bir popülasyondaki bireylerin yaşa bağlı ölüm oranlarını gösterir. Her bir tip, farklı yaşam stratejilerine sahip türler için tipiktir.

Üssel büyüme, J tipi bir büyüme eğrisi oluşturur. Ancak, gerçek hayatta kaynaklar sınırlı olduğu için bu büyüme uzun sürmez ve popülasyon büyüklüğü bir noktada dengeye ulaşır.

Bir popülasyon yeni bir ortama girdiğinde önce uyum sağlar (kuruluş evresi). Sonra kaynaklar bol olduğu için hızla büyür (logaritmik artış evresi). Büyüme devam ettikçe kaynaklar azalır ve rekabet artar, büyüme hızı yavaşlar (negatif artış evresi). Sonunda doğum ve ölüm oranları eşitlenir ve popülasyon taşıma kapasitesine ulaşır (denge evresi).

Yaş piramitleri, popülasyondaki farklı yaş gruplarının oranlarını gösteren grafiklerdir. Piramidin şekli, popülasyonun büyüyüp büyümediği, dengede olup olmadığı veya küçülmekte olup olmadığı hakkında bilgi verir. Geniş tabanlı piramitler hızlı büyüyen popülasyonları, dar tabanlı piramitler ise küçülen popülasyonları gösterir.

1. Tür içi rekabeti tanımlar. 2. Tür içi rekabetin popülasyon yoğunluğu üzerindeki etkisini sorgular. Tür içi rekabet, popülasyon yoğunluğunu olumsuz etkiler. 3. Genetik çeşitliliğin tür içi rekabetteki rolünü sorgular. 4. Rekabette elenme durumunu sorgular. Aynı kaynaklar için rekabet eden türlerden biri yok olur. 5. Kaynak paylaşımının ekolojik niş üzerindeki etkisini sorgular. 6. Karakter değişiminin nedenlerini sorgular. 7. Av-avcı ilişkisindeki sayısal dengeyi sorgular. 8. Avcıların avlanma stratejilerini sorgular. 9. Avcıların genellikle avlarından daha büyük olup olmadığını sorgular. 10. Av sayısının avcılar üzerindeki etkisini sorgular.

Bu eşleştirme sorusu, komünite ekolojisi ile ilgili temel kavramları anlamayı ölçmektedir. Tür zenginliği, tür yoğunluğu, komünite, ekoton, istilacı tür, gösterge tür, kilit taşı tür, rekabet, besin ağı ve trofik düzey kavramlarının doğru bir şekilde eşleştirilmesi gerekmektedir.