10.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 2.Dönem 1.Yazılı

Bu sorunun cevap anahtarı B seçeneğidir. Bir milletin tarihi veya efsanevi olaylarını anlatan şiirsel yapıt destan olarak adlandırılır. Destanlar, genellikle kahramanlık, savaş, macera ve mitolojik unsurları içeren uzun öykülerdir. Destanlar, geçmişteki olayları ve kahramanları yüceltmek, toplumun değerlerini aktarmak ve milli kimliği güçlendirmek amacıyla yazılır.

Bu sorunun cevap anahtarı B) Kitab-ı Dede Korkut olarak verilmiştir. İşte bu sorunun çözüm açıklaması: Türk edebiyatının ilk önemli eserlerinden biri olan Kitab-ı Dede Korkut, Türk halkının destanlarını içeren bir eserdir. Kitab-ı Dede Korkut, Oğuz Türkleri'nin kültürünü ve geleneklerini yansıtan hikayelerden oluşur ve Türk edebiyatının köklerini temsil eder. Bu eser, Türk edebiyatının sözlü geleneğinden yazılı hale geçirilen ilk örneklerden biri olarak kabul edilir.

Bu sorunun cevap anahtarı "A) Önsöz" olarak verilmiştir. Önsöz, bir eserin başlangıcında yer alan bölümdür ve eserin hangi dilde yazıldığı, hangi yazar tarafından yazıldığı, ne zaman yazıldığı gibi bilgileri içerir. Bu bölüm genellikle yazarın eser hakkında okuyucuya bilgi verdiği, yazma amacını ve sürecini paylaştığı bir metindir.

Bu sorunun cevap anahtarı D) Yeniden Yazım olarak verilmiştir. İşte bu sorunun çözüm açıklaması: Yeniden Yazım, bir yazarın önceden var olan bir olay örgüsünü veya karakterleri farklı bir dönemde, mekanda veya toplumda yeniden yorumladığı edebi bir türdür. Bu türde yazarlar, klasik metinleri modern veya farklı bir perspektiften ele alarak değişiklikler yaparlar. Yeniden Yazım, geçmişe ait bir eseri alıp onu günümüzdeki veya farklı bir çağdaki değerler, olaylar ve toplumsal koşullarla ilişkilendirerek güncel bir şekilde yeniden anlatmayı amaçlar. Bu tür, klasik eserleri günümüz okuyucularına daha anlaşılır ve yakın hale getirmek, mevcut metinleri farklı bakış açılarıyla yorumlamak veya alternatif senaryolar geliştirmek için kullanılabilir.

Bu sorunun cevap anahtarı "C) Güldürücü ve esprili konuşma, yazı, çizgi vb. ürünler" olarak verilmiştir. Mizah, insanları güldürmek amacıyla kullanılan esprili, komik ve eğlendirici içeriğe sahip konuşma, yazı, çizgi vb. ürünleri ifade eder. Mizah, güldürme, espri yapma, ironi, hiciv gibi unsurları içerir ve genellikle insanların günlük yaşamından alınan olayları mizahi bir dille ele alır.

Bu sorunun cevap anahtarı "D) Şiirin belli bir ses ölçüsüne göre yazılması" olarak verilmiştir. Hece ölçüsü, bir şiirin yazılırken belirli bir ses ölçüsüne uygun olarak hecelerin kullanılmasıdır. Şiirin her dizesinde belirli bir hece sayısı kullanılarak ritmik bir yapı oluşturulur. Bu ölçüde her dizede belirli bir hece sayısı ve vurgu düzeni bulunur. Hece ölçüsü, Türk edebiyatında yaygın olarak kullanılan bir nazım birimidir.

Bu sorunun cevap anahtarı "B) Estetik değeri" olarak verilmiştir. Edebiyatın diğer dil işlevlerinden ayıran temel özelliği, estetik değeri yani güzellik ve sanatsal niteliğidir. Edebiyat dilini kullanırken dilin estetik yönüne odaklanır, kelimeleri ve ifadeleri estetik bir biçimde seçer, anlatımıyla okuyucuya duygu ve düşünceleri aktarır. Edebiyat eserleri, estetik bir deneyim sunar ve okuyucuya estetik bir zevk verir. Dolayısıyla edebiyat, dilin estetik boyutunu vurgulayan ve bu yönüyle diğer dil işlevlerinden ayrılan bir toplumsal işlevdir.

Bu sorunun cevap anahtarı "B) Nesnel, soyut, düşünsel şiirler, uyaksız ve kafiyesiz" olarak verilmiştir. İkinci Yeni hareketi, 1950'lerde Türk edebiyatında ortaya çıkan ve geleneksel şiir anlayışından farklılaşan bir edebi akımdır. İkinci Yeni şairleri, nesnel, soyut ve düşünsel temaları işleyen şiirler yazmışlardır. Hareketin önemli özelliklerinden biri, geleneksel uyak ve kafiye kullanımından uzaklaşmış olmalarıdır. Bu dönemde şiirde serbest nazım tercih edilmiş, uyak ve kafiye unsurları göz ardı edilmiştir. İkinci Yeni, edebiyatta yenilikçi bir yaklaşımı temsil ederken, düşünsel ve deneysel bir şiir anlayışını benimsemiştir.

Bu sorunun cevap anahtarı "A) Aşk ve sevgi konularını işleyen lirik şiir" olarak verilmiştir. Gazel, Divan şiiri nazım şekillerinden biridir ve genellikle aşk, sevgi, aşk acısı gibi lirik temaları işler. Gazel, duygusal yoğunluğu ve içtenliğiyle bilinir ve genellikle aşkın farklı yönlerini, sevgilinin güzelliklerini ve aşkın çeşitli duygusal durumlarını anlatır. Gazellerde genellikle duygusal bir ton, aşkın derinlikleri ve aşkın iç dünyasının dile getirilmesi ön plandadır.

Bu sorunun cevap anahtarı A) 13. yüzyıl - 16. yüzyıl olarak verilmiştir. İşte bu sorunun çözüm açıklaması: Soruda, Türk edebiyatında Divan edebiyatı döneminin hangi yıllar arasında olduğu sorulmaktadır. Divan edebiyatı, Türk edebiyatının klasik dönemlerinden biridir ve genellikle 13. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar olan dönemi kapsamaktadır. Bu dönemde, Divan edebiyatı geleneğine uygun olarak şiirler yazılmış, nazım birimleri ve dil özellikleri belirginleşmiştir.

Bu sorunun cevap anahtarı C) Biçim'dir. İşte bu sorunun çözüm açıklaması: Şiirde uyak, nazım birimleri ve vezin gibi unsurlar şiirin biçimini oluşturan unsurlardır. Anlatım, şiirin içeriğini ifade ederken, dil şiirin kullanılan dil özelliklerini belirtir. İçerik, şiirin anlattığı konu veya içeriği ifade ederken, içtenlik ise şiirin duygusal veya samimi bir ifadeye sahip olmasını ifade eder. Biçim terimi ise şiirin yapısal unsurlarını ve kullanılan ölçüleri, uyakları, nazım birimlerini ve vezni ifade eder.

Bu sorunun cevap anahtarı C) Yazarın düşüncelerini okuyucuya aktarmayı amaçlar'dır. İşte bu sorunun çözüm açıklaması: Hikayeler, gerçekçi bir dil ve anlatım kullanarak olayları okuyucuya aktarır. Hikayelerde dilin gerçekçi ve anlaşılır olması önemlidir. Hikayeler genellikle bir olay örgüsü etrafında gelişir. Hikayelerde karakterlerin, olayların ve çözümün birbiriyle bağlantılı bir şekilde ilerlemesi tipiktir. Hikayelerin amacı, yazarın düşüncelerini okuyucuya aktarmaktan ziyade olayları anlatmaktır. Hikayelerde yazarın düşünceleri dolaylı olarak ifade edilir ve okuyucuya kendi yorumunu yapma fırsatı verir. Hikayelerin belirli bir konusu ve teması vardır. Hikayeler, bir mesajı iletmek veya bir duyguyu aktarmak amacıyla seçilen belirli bir konuyu ele alır. Hikayeler genellikle sınırlı sayıda karakter ve mekan kullanımına sahiptir. Hikayelerde odaklanılan karakterler ve mekanlar hikayenin gelişimini sağlayan unsurlardır.

Bu sorunun cevap anahtarı E) Anlatımı için sadece dil kullanılır'dır. İşte bu sorunun çözüm açıklaması: Tiyatroda karakterlerin fiziksel özellikleri tanımlanabilir. Oyuncuların kostümleri, makyajları, sahne hareketleri ve jestleri gibi unsurlarla karakterlerin fiziksel özellikleri betimlenebilir. Tiyatroda olayların mekanı ve zamanı belirtilir. Sahne tasarımı ve dekorlar mekanı, oyun metni veya gösterim sırasındaki ipuçları zamanı belirlemek için kullanılır. Tiyatroda olay örgüsü diyaloglarla ilerletilir. Karakterler arasındaki konuşmalar ve etkileşimler, tiyatro eserlerinde olayların gelişimini ve çözümünü sağlar. Ancak tiyatrodaki anlatım sadece dil ile sınırlı değildir. Tiyatro, görsel ve işitsel unsurların da kullanıldığı bir sanat formudur. Sahne tasarımı, kostümler, ışıklandırma, müzik ve oyuncuların beden dili gibi unsurlar da anlatımın bir parçasıdır. Bu nedenle, E seçeneği tiyatronun özelliklerini tam olarak yansıtmamaktadır.

Bu cümle, "Gözlerimi kapattığımda bile seni görüyorum" ifadesiyle içsel bir duygu veya algının dışavurumu yapılmaktadır. Bu nedenle, bu cümle kişileştirme edebi sanat tekniğine örnek teşkil etmektedir. Cevap anahtarı: B) Kişileştirme Bu cümlede "seni" kişisel bir varlık olarak görmek, kişileştirme edebi sanat tekniğine örnek teşkil eder. Gözlerin kapatılmasına rağmen kişinin hâlâ karşısındaki varlığı algılaması, kişisel bir bağlamda duygusal bir ifadeyi içermektedir. Bu ifadeyle, bir varlığın somut olmayan bir şekilde hissedilmesi ve algılanması anlatılmaktadır.

Bu cümlede, zamanın geçmesiyle birlikte yüzündeki çizgilerin artması ve bu durumun yaşlanmanın açık bir işareti olduğu ifade edilmektedir. Bu anlatım, bir durumu açıkça ifade eden bir edebi sanat tekniği olan teşhis kullanılmıştır. Cevap anahtarı: D) Teşhis. Bu cümlede, yüzündeki çizgilerin artması ve bunun yaşlanmanın belirgin bir işareti olduğu doğrudan ifade edilmiştir. Bu durumda, bir durumu veya olguyu açıkça tanımlayan teşhis edebi sanat tekniğinin kullanıldığını söyleyebiliriz.

Bu sorunun cevap anahtarı olarak D) Edat seçeneği doğrudur. "Çıkarken" kelimesi, cümlede altı çizili olarak verilen sözcük, bir edattır. Edatlar, bir isim, fiil veya sıfat ile cümledeki diğer unsurlar arasında ilişki kuran kelimelerdir. "Çıkarken" kelimesi, cümlede yürüyüşe çıkmak eyleminin zamanına işaret eder ve bu eylemin gerçekleştiği sırada karşılaşılan annenin durumunu belirtir. Edatlar, bağlaçlar gibi cümledeki öğeleri birbirine bağlamazlar; daha çok zaman, yer, neden gibi ilişkileri ifade ederler.

Bu sorunun cevap anahtarı olarak D) Edat seçeneği doğrudur. "İçin" kelimesi, cümlede altı çizili olarak verilen sözcük, bir edattır. Çözüm açıklaması: 1. Edatlar, bir isim, fiil veya sıfat ile cümledeki diğer unsurlar arasında ilişki kuran kelimelerdir. 2. "İçin" kelimesi, cümlede alışverişe gitmek fiilinin amaç veya hedefini belirtmek için kullanılan bir edattır. 3. Bu cümlede, Ali'yi yanına çağıran kişi, alışverişe gitmek amacıyla Ali'yi yanına çağırmıştır ve "için" kelimesi bu amaç ilişkisini ifade eder.

Bu sorunun cevap anahtarı C seçeneğidir, çünkü "Okulda yeni bir öğretmenimiz var" cümlesinde özne olan "Okulda" ve yüklem olan "var" arasında bir nesne yüklemi bulunmamaktadır. Cümleler incelendiğinde, A, B, D ve E seçeneklerinde özne yüklem arasında bir nesne yüklemi bulunmaktadır. Ancak C seçeneğinde, "Okulda yeni bir öğretmenimiz var" cümlesinde özne olan "Okulda" ve yüklem olan "var" arasında bir nesne yüklemi bulunmamaktadır. Bu cümlede, özne ve yüklem arasında bir nesne olmadığı için doğru cevap C seçeneğidir.