10.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 1.Dönem 2.Test

Aşağıdakileren hangisi dinî, destansı hikâye özelliği taşımaktadır?

A) Kerem ile Aslı                    B) Ferhad ile Şirin
C) Cenknâmeler                     D) Leyla ile Mecnun
E) Dede Korkut Hikâyeleri

Aşağıdakilerden hangisi halk hikâyelerinin bölümlerinden değildir?

A) Fasıl                         B) Döşeme
C) Efsane                      D) Fahriye
E) Sonuç ve Dua

(I) Mesnevi, divan edebiyatına ait bir nazım şeklidir. (II) İran edebiyatından Türk edebiyatına geçen bu nazım şekli, beyitlerden oluşmaktadır. (III) Her beyti kendi arasında kafiyeli olup kafiye düzeni aa / bb / cc / dd ... şeklindedir. (IV) Mesnevilerde aşk, kahramanlık, din, tasavvuf gibi konular işlenmektedir. (V) Şeyhi’nin Harname adlı eseri edebiyatımızdaki ilk mesnevi olması bakımından önemldir.
Numaralandırılmış cümlelerin hangisinde mesnevilerle ilgili yanlış bilgi verilmiştir?

A) I     B) III       C) II     D) V     E) IV

Gerçek ya da gerçeğe yakın olaylar anlatılır. Geleneksel bir içeriği olan, kuşaktan kuşağa sözlü olarak aktarılan halk edebiyatı ürünlerindendir. Genellikle aşk ve kahramanlık konularını işler. Kişilerin olağanüstü özellikleri oldukça sınırlıdır. Belirli anlatıcıları vardır. Bu kişiler genellikle meddahlardır. Nazımnesir iç içedir. Kerem ile Aslı, Ferhat ile Şirin, Arzu ile Kamber örneklerinden birkaçıdır.
Bu parçada tanıtılan yazı türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hikâye          B) Masal          C) Halk hikâyesi
D) Destan         E) Efsane

Akşam işten çıkınca Haliç’i ve Boğaziçi’ni selamlayıp yokuşa yöneldi. Hayatı sanki hiç bitmeyecek çilelerle geçiyordu zavallının. Yine de azmini, umudunu hiç kaybetmiyordu.
Altı çizili fiilimsilerin türü aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla doğru verilmiştir?

A) İsim fiil - Sıfat fiil - Zarf fiil
B) Zarf fiil - Sıfat fiil - Sıfat fiil
C) Zarf fiil - Zarf fiil - Sıfat fiil
D) İsim fiil - Zarf fiil - Zarf fiil
E) Zarf fiil - Sıfat fiil - Zarf fiil

Aşağıdakilerden hangisi gazel ve kasidenin ortak yönlerinden biri değildir?

A) Nazım birimleri              B) Kafiye örgüsü
C) Beyit sayıları                 D) İlk beytine verilen ad
E) Son beytine verilen ad

Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde isim tamlaması yoktur?

A) El atına binen tez iner.
B) Çul içinde aslan yatar.
C) Acemi katır kapı önünde yük indirir.
D) Kurt kışı geçirir ama yediği ayazı unutmaz.
E) Ağaç ucuna yel değer, güzel kişiye söz değer.

Aşağıdakilerin hangisinde yazım yanlışı yapılmamıştır?

A) Dünyanın en karanlık yeri, bir insan cahaletidir.
B) Hiçkimsenin yanında sevdiklerinin sırrını anlatma.
C) Çalışmanın sınırları vardır, tembelliğin ise hiç bir sınırı yoktur.
D) Kendisine düşman olan başkasına dost olmayı bilemez.
E) Hoş görünün ön plana çıktığı toplumlarda insanlar daha başarılıdır.

Eser, Arapça ve Farsçada geçen dinî kavramlar dışında Türkçenin seçkin örnekleri arasında yerini alır. Eserde cümle içi kafiyeler, cümle sonlarındaki seciler, deyimler dikkati çeker. Oğuz Türkçesiyle söylenen bu eserin; Dresden, Vatikan ve Günbed olmak üzere üç yazma nüshası vardır.
Parçada bazı dil özellikleri verilen eser aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kutadgu Bilig                    B) Dede Korkut Hikâyeleri
C) Atabetü’l Hakayık             D) Divanu Lugat’it-Türk
E) Divan-ı Hikmet

I. Sembolik bir eserdir.
II. Edebiyatımızın ilk mesnevisidir.
III. Türklerin kahramanlıkları işlenmiştir.
IV. Hem beyit hem dörtlükler kullanılmıştır.
V. Göktürkler döneminde yazılmıştır.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi veya hangileri Kutadgu Bilig için söylenemez?

A) Yalnız I         B) I ve IV             C) II ve V
D) III ve V          E) IV ve V

Aşağıda numaralar ile verilen şair isimlerini harf ile verilen eser  isimleriyle eşleştirerek harfleri yay ayraçların içine yazınız.

1. Fuzuli (  )                            a) Risaletü’n-Nushiyye
2. Baki (  )                               b) Siham-ı Kaza
3. Hoca Ahmet Yesevi (  )      c) Divan-ı Hikmet
4. Yunus Emre (  )                  d) Beng ü Bade
5. Nef’i (  )                              e) Kanuni Mersiyesi

Aşağıdaki açıklamalardan hangisi parantez içindeki terimle  örtüşmemektedir?

A) Terkibibentlerde bentleri birbirine bağlayan beyitlerdir. (vasıta)
B) Gazelin beyitleri arasında anlam birliği yoktur ama bazı gazeller konu birliğine sahiptir. (yek-ahenk)
C) Bir şairin beş mesnevisinden oluşan eser grubu. (nazire)
D) Aynı ses ve ahenk güzelliğine sahip gazeller. (yek-avaz)
E) Kasidelerde şairin kendini övdüğü bölüm. (fahriye)

Kutadgu Bilig ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Ölçü olarak sadece aruz ölçüsü kullanılmıştır.
B) Nazım şekli kasidedir.
C) Arapça ve Farsça sözcüklere yer verilmemiştir.
D) Sembolik (alegorik) bir anlatımla yazılmıştır.
E) Sadece yarım kafiye kullanılmıştır

Tümen çiçek tizildi
Bükünden ol yazıldı
Üküş atıp özeldi
Yirde kopa adrışur
     Günümüz Türkçesi:
 (Binlerce çiçek dizildi
 Tomurcuklarından yayıldı
 Çok yatmaktan sıkıldı
 Yerden çıkınca açılır)
Yukarıdaki dörtlükte geçen söz sanatları hangileridir?

A) teşbih-mecazımürsel        B) kişileştirme-hüsnütalil
C) mübalağa-tevriye              D) telmih-intak
E) istiare-leffüneşir

Türlük çeçek yarıldı
Barçın yadım kerildi
Uçmak yeri körüldi
Tumlug yana kelgüsüz
Yukarıdaki dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Koşuktan alınmıştır.
B) Ahenkli bir söyleyiş vardır.
C) İslam dininin etkisinde oluşmuştur.
D) Uyak düzeni düz kafiyedir.
E) Yarım uyak kullanılmıştır.

Hayatı hakkında kesin bir bilgi yoktur. Şiirlerinde Allah'a ulaşma çabasıyla duyduğu acıları işlemiştir. Lirizmin en güzel örneklerini, yazdığı ilahilerle vermiştir. En önemli eseri "Risaletün - Nushiyye"dir.
Yukarıda tanıtılan şair aşağıdakilerden hangisidir?

A) Mevlâna                     B) Yunus Emre
C) Hoca Dehhâni            D) Sultan Veled
E) Kaygusuz Abdal

Yay yarupan ergüzi
Aktı akın munduzı
Toğdu yaruk yılduzı
Tıngla sözüm külgüsüz
        Günümüz Türkçesi:
(Bahar geldi
Kar suları seller gibi aktı
Tan yıldızı da doğdu
Sözümü gülmeden dinle)
Destan Dönemi Türk Edebiyatına ait yukarıdaki dörtlüğün teması nedir?

A) Özlem                     B) Sevinç         C) Bahara hasret
D) Doğanın uyanışı     E) Güneşin doğuşu

- Şiirler, "Kopuz" adı verilen sazla dile getirilmiştir.
- Ölçü olarak ulusal ölçümüz olan "hece ölçüsü" kullanılmıştır.
- Nazım birimi "dörtlük"tür.   
- Arı bir dil kullanılmıştır.
- Dizelere genel olarak yarım uyak hâkimdir.
- Daha çok doğa, aşk ve ölüm konuları işlenmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi özellikleri verilen edebiyat dönemine ait ürünlerden biri değildir?

A) Koşuk          B) Şarkı        C) Sav
D) Sagu            E) Destan

Aşağıdakilerden hangisi XI ve XII. yüzyıl Türk edebiyatının genel özelliklerinden biri değildir?

A) Vezin olarak hem hece hem aruz ölçüsü kullanılmıştır.
B) Dil ve üslupta Arapça ve Farsçanın etkisi görülür.
C) İslam kültürünün ilk örnekleri, bu yüzyıllarda verilmeye başlanmıştır.
D) Bu dönemin ilk mesnevisi Atabetü'l Hakayık'tır.
E) Bu dönem eserleri, didaktiktir.

Sanatçı, Bektaşiler arasında büyük saygı ile anılır. Özellikle hece ile yazdığı şiirlerde ve nesirlerinde güzel bir Türkçe kullanır. Sanatçının tasavvufla ilgili şiirleri yanında tekerlemeleri, şathiyeleri de önemli bir yer tutar. Asıl ününü yazdığı nefeslere borçlu olan sanatçının "Budalanâme" ve "Dolapnâme" önemli eserlerindendir.
Yukarıda tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Genç Abdal             B) Abdal Musa
C) Kaygusuz Abdal     D) Pir Sultan Abdal
E) Kazak Abdal

XII. yüzyılda Ahmet Yesevi tarafından dörtlüklerle ve hece ölçüsüyle yazılmış dinî, tasavvufi ve öğretici bir eserdir. Dörtlüklerin her birine eserin adı ile anılan nazım türünün ismi verilmiş ve bu eser edebiyatımızda tasavvuf edebiyatının başlangıcı sayılmıştır.
Özellikleri verilen eser aşağıdakilerden hangisidir?

A) Divan-ı Kebir             B) Dîvânu Lugati't-Türk
C) Divan-ı Hikmet          D) Kutadgu Bilig
E) Atâbetü'l Hakâyık