2023-2024 10.Sınıf Fizik Dersi 1.Dönem 1.Yazılı Soruları (2021-10-14)

Doğru cevap A) P_Z > P_Y > P_X olmalıdır.

Basınç, birim alan başına etki eden kuvvet olarak tanımlanır. Basınç (P) = Kuvvet (F) / Alan (A) Verilen durumda, kutunun taban alanı A = 5 m² ve basınç P = 20 N/m² (Newton/metrekare) olarak belirtilmiş. Kutunun tabanına etki eden toplam kuvvet F = P * A şeklinde hesaplanır. F = 20 N/m² * 5 m² = 100 N Kutunun ağırlığı, yere etki eden kuvvet olarak düşünülebilir. Dolayısıyla kutunun ağırlığı 100 N'dir.

Cevap Anahtarı: A) Elektronik manometre Verilen özellikler doğrultusunda, basınç algılayıcı yongaların yapılabilmesi, algılanan basıncın elektronik devre üzerinde elektriksel gerilim oluşturması ve özellikle otomobil endüstrisinde kullanılması elektronik manometreyi işaret eder.

Cevap Anahtarı: E) Elektronik sistemler Verilen seçenekler arasından basınçlardan yararlanma söz konusu olmayanı bulmamız isteniyor. Diğer seçeneklerde basınçın farklı kullanımları belirgin bir şekilde görülmektedir. Ancak "Elektronik sistemler" seçeneği basınçtan yararlanma konusuna özel bir referans içermemektedir.

Cevap Anahtarı: B) Yalnız III Basınç, bir yüzeye etki eden kuvvetin o yüzeyin alanına bölünmesi ile elde edilen fiziksel bir büyüklüktür. Yer çekimi kuvveti, bir cismin kütlesine bağlı olarak cismin üzerine etki eden kuvvettir ve basınç nedeni olarak kabul edilmez. I. Katı cisim, yüzeye etki eden kuvvetin yüzey alanına bölünmesi ile basınç oluşturabilir. II. Açık hava basıncı, atmosferin yüzeye etkisiyle oluşan basıncı ifade eder ve bu da basınç nedeni olabilir. III. Kapalı hava basıncı, basınç nedeni olarak kabul edilemez çünkü bu ifade anlamlı bir terim değildir. Dolayısıyla, basınç nedeni olarak yer çekimi kuvvetini içermeyen tek ifade Yalnız III'tür.

Kapalı kaplardaki gazların basıncını etkileyen faktörler şunlardır: II. Mutlak Sıcaklık: Gazların sıcaklığı arttıkça, gaz molekülleri ortalama kinetik enerjileri artar ve daha hızlı hareket ederler. Bu da basıncın artmasına neden olur. III. Tanecik Sayısı: Kapalı bir kap içindeki gazın tanecik sayısı arttıkça, daha fazla gaz molekülü birbirine çarpar ve kap içindeki duvarlara daha fazla kuvvet uygularlar, bu da basıncın artmasına neden olur. Ancak, hacim (I) kapalı kaplardaki gazların basıncını etkilemez çünkü gazın hacmi artsa da ya da azalsa da gaz moleküllerinin hareketi veya çarpışma sayıları değişmez. Bu nedenle, I. Hacim, kapalı kaplardaki gazların basıncını etkilemeyen tek faktördür.

Cevap Anahtarı: B) Sıvı basıncı yer çekimi alan şiddetiyle ters orantılıdır. Verilen ifadeler arasında durgun sıvıların basıncı ile ilgili hangisinin doğru olmadığı soruluyor. Diğer ifadelerde basınçla ilgili gerçekler verilmiştir, ancak B seçeneğindeki ifade yanlıştır. Sıvı basıncı, yer çekimi alanının şiddetiyle doğru orantılıdır, yani sıvının yüzeyine etki eden basınç yer çekimi alanıyla artar.

Verilen seçenekler arasından sıvı basıncını etkilemeyen birini bulmamız isteniyor. Sıvının yoğunluğu, yer çekimi alanı şiddeti, sıvının derinliği gibi faktörler sıvı basıncını etkilerken, sıvının genişliği bu etkilenmeye neden olmaz. Sıvının genişliği basınçla ilişkili bir faktör değildir.

Cevap Anahtarı: C) Kar ayakkabılarının büyük olması. Basınç, bir yüzeye etki eden kuvvetin yüzey alanına bölünmesi ile elde edilen fiziksel bir büyüklüktür. Cisimlerin uyguladığı basınç, kuvvetin yüzeye etki ettiği alanla ters orantılıdır. Yani, yüzey alanı arttıkça basınç azalır, yüzey alanı azaldıkça basınç artar. C seçeneğinde verilen durumda, kar ayakkabılarının büyük olması, ayağın üzerine etki eden kuvvetin daha geniş bir yüzeye dağılmasını sağlar. Bu da basıncın azalmasına neden olur. Diğer seçeneklerde verilen durumlar, keskin ve sivri cisimlerin uçlarının daha küçük yüzey alanı ile etki etmelerine neden olur ve bu da basıncın artmasına yol açar.

Katı cisimlerin uyguladığı basınç, cismin ağırlığı (I), cismin cinsi (II) ve cismin dayanma yüzeyi alanı (III) tarafından etkilenir. Basınç, bir yüzeye etki eden kuvvetin o yüzeyin alanına bölünmesiyle elde edilen bir fiziksel büyüklüktür. Dolayısıyla, cismin ağırlığı arttıkça, cinsine göre farklılık gösterse de basınç artar. Aynı şekilde, cismin dayanma yüzeyi alanı azaldıkça, basınç da artar.