2023-2024 10.Sınıf Bilgisayar Bilimi Dersi 1.Dönem 2.Yazılı Soruları (2022-12-29)

Doğru cevap C) Karma (Hibrit) Kontrol'dür. Düşünme ve hareket işleminin paralel olarak yürütüldüğü kontrol yöntemi, karma (hibrit) kontrol olarak adlandırılır. Karma kontrol, hem bilinçli (deliberative) hem de davranışsal (behavioral) kontrolün bir kombinasyonunu içerir. Bilinçli kontrol, düşünme, planlama ve değerlendirme süreçlerini içeren daha analitik bir yaklaşımdır. Davranışsal kontrol ise daha otomatik, refleksif ve önceden öğrenilmiş kalıplara dayalıdır. Karma kontrol, eylemler ve hareketler arasında uyum sağlamak için hem bilinçli düşünme süreçlerini hem de daha otomatik tepkileri kullanır.

Sorunun cevap anahtarı "A) Hiyerarşik Mimari"dir. Soruda, robotun çalışmakta olduğu çevrenin değişmediği sabit durumlar için uygun olan robot mimarisi hangisidir sorulmaktadır. Bu durumda, hiyerarşik mimari en uygun seçenektir. Hiyerarşik mimaride, robotun kontrol sistemi, bir dizi hiyerarşik katman veya modülden oluşur. Bu katmanlar, görevleri ve işlevleri açısından düzenlenir ve belirli bir düzende işbirliği yaparlar. Bu tip mimari, belirli ve önceden tanımlanmış görevlerin olduğu ortamlarda, programlama ve kontrolün kolay bir şekilde yapılabildiği endüstriyel robotlar gibi durumlar için uygun olabilir.

Cevap anahtarı "D) Davranışsal Mimari" olmalıdır. Özür dilerim, önceki yanıtım yanlış bir seçeneği işaretlemişti. Davranışsal mimari, robotların daha önce karşılaşmadıkları ortamlarda etkin bir şekilde çalışabilmesini hedefleyen bir robotik alanıdır. Bu mimari, robotlara önceden programlanmış aksiyonlar yerine davranışlar kazandırarak, çevrelerine tepki verme ve deneyimlerine dayalı olarak karar verme yeteneği sağlar. Bu sayede, robotlar yeni ve değişken ortamlara uyum sağlayabilir ve etkileşimlerini optimize edebilirler.

Doğru cevap C) Karma Mimari'dir. Karma mimari, robotların çevreleriyle etkileşime geçerken hem tepkisel (reaktif) hem de davranışsal (behavioral) yöntemleri kullanarak programlanmasını içeren bir mimaridir. Bu mimaride, robotlar çevrelerini sürekli olarak algılarlar ve anlık durumlara tepki olarak hareket ederler (tepkisel). Aynı zamanda, önceden öğrenilmiş kalıplara ve davranışlara dayanan öngörülebilir hareketler de gerçekleştirebilirler (davranışsal). Karma mimari, robotların daha esnek ve karmaşık çevrelerle etkileşime girebilmesini ve çeşitli görevleri yerine getirebilmesini sağlar.

Cevap anahtarı: B) Moduler eğitsel robot kitleri. Modüler eğitsel robot kitleri, farklı işler ve işlemler için yeniden yapılandırılabilen robotlardır. Bu kitler, uygun modüllerin eklenmesi veya çıkarılması yoluyla işlevselliği değiştirilebilen robotlardır. Modüler yapıları sayesinde, farklı becerilerin öğrenilmesi ve farklı görevlerin gerçekleştirilmesi için kolayca uyarlanabilirler. Öğrencilerin veya kullanıcıların kendi ihtiyaçlarına göre robotu yapılandırabilmelerine olanak tanır.

Doğru cevap D) Açık kaynaklı düşük maliyetli mobil robot platformları'dır. Açık kaynaklı düşük maliyetli mobil robot platformları, robotun serbestçe değiştirilebilmesine, kopyalanabilmesine ve İnternet üzerinden paylaşılabilmesine olanak sağlayan bir robot türüdür. Bu platformlar, tasarım ve programlama açısından açık kaynaklıdır, yani kullanıcılar tarafından erişilebilen kaynak kodlara sahiptirler ve kullanıcılar tarafından istedikleri gibi özelleştirilebilirler. İnternet üzerinde açık kaynaklı topluluklar aracılığıyla paylaşım yapılabilir ve kullanıcılar arasında bilgi ve deneyim paylaşımı gerçekleşebilir.

Cevap anahtarı: B) Moduler eğitsel robot kitleri. Öğrencilerin farklı parçaları bir araya getirerek farklı yapıda robotlar oluşturabilmeleri için modüler eğitsel robot kitlerine ihtiyaç vardır. Bu kitler, öğrencilere çeşitli parçaların birleştirilmesiyle farklı robot yapıları oluşturma imkanı sağlar. Parçalar genellikle birbirine uyumlu ve bağlantıya uygun şekilde tasarlanmıştır, böylece öğrenciler farklı kombinasyonlar deneyebilir ve kendi tasarımlarını yapabilirler. Modüler eğitsel robot kitleri, öğrencilerin yaratıcılıklarını kullanarak robotik konseptleri ve mühendislik becerilerini geliştirmelerine olanak tanır.

Doğru cevap D) Montaj bileşenleri'dir. Robotu meydana getiren bileşenleri gövdeye veya birbirine bağlamak için kullanılan vida, somun, rondela, yükselteç, küçük delikli levha gibi elemanlara "montaj bileşenleri" denir. Montaj bileşenleri, robotun yapısal bileşenlerini birleştirmek, sabitlemek ve montajını gerçekleştirmek için kullanılır. Bu bileşenler, robotun parçalarının bir araya getirilmesinde önemli bir rol oynar ve robotun sağlamlığını sağlamak için kullanılır.

Bu sorunun cevap anahtarı D) Palet'tir. - Düzgün olmayan yüzeylerde hızlıca hareket etmek için geliştirilen bir robot için en uygun hareket/eylem bileşeni "palet"tir. - Paletler, yüzeyde daha iyi tutunma sağlayan ve engelleri aşma yeteneği olan bir hareket mekanizmasıdır. - Paletli robotlar, zorlu arazi koşullarında, çamurlu veya kaygan yüzeylerde daha iyi performans gösterebilir ve istikrarlı bir hareket sağlayabilir.

Cevap anahtarı: C) Mekanik bileşenler sağlam robotlar yapmak için gereklidir. Mekanik bileşenler, eğitsel robotların yapısal dayanıklılığını sağlamak ve robotun sağlam bir şekilde çalışmasını sağlamak için gereklidir. Mekanik bileşenler, robotun parçalarını birleştirerek bir bütün oluşturur ve bu şekilde sağlam bir robot yapısı elde edilir. Mekanik bileşenlerin kaliteli ve sağlam malzemelerden üretilmesi, robotun dayanıklılığını artırır ve istenilen işlevleri yerine getirmesini sağlar.

Soruda, hareket/eylem bileşenlerinden biri olmayan seçenek sorulmaktadır. Tekerlekler, ayaklar ve kollar hareket/eylem bileşenleri olarak kabul edilirken, paletler bir hareket/eylem bileşeni değildir. Kanatlar ise robotlarda kullanılmayan bir bileşendir. Dolayısıyla, C) Paletler seçeneği doğru cevaptır. Tekerlekler, ayaklar ve kollar robotlarda hareket/eylem bileşenleri olarak kullanılırlar. Kanatlar ise genellikle robotlarda kullanılmazlar. Paletler ise robotların düzensiz yüzeylerde hareket etmelerine yardımcı olan bir bileşendir.

Cevap anahtarı: A) Batarya. Yüksek güç tüketimi olan robotların enerji ihtiyaçlarını karşılamak için batarya kullanılması daha uygundur. Bataryalar, elektrik enerjisini kimyasal enerji olarak depolayabilen ve gerektiğinde elektrik enerjisine dönüştürebilen cihazlardır. Yüksek kapasiteye sahip bataryalar, yüksek güç tüketimi gerektiren robotlar için yeterli enerji sağlayabilir. Ayrıca, bataryalar taşınabilir ve kolayca değiştirilebilir özellikleri nedeniyle pratik bir enerji kaynağıdır. Diğer seçenekler olan akümülatör, fotovoltaik panel, pil ve yakıt hücresi de enerji sağlama potansiyeline sahip olmasına rağmen, yüksek güç tüketimi olan robotlar için batarya daha yaygın bir tercihtir.

Bu sorunun cevap anahtarı E) Redüktörlü motor olmalıdır. Redüktörlü motorlar, motorun devir hızını azaltarak daha yüksek tork elde etmeyi sağlayan motorlardır. Redüktör, motor miline bağlanarak motorun yüksek devir hızını düşük devirli yüksek torka dönüştürür. Bu tür motorlar, özellikle yüksek tork gerektiren uygulamalarda tercih edilirler. - Fırçalı motorlar ve fırçasız motorlar arasındaki temel fark, motorun içinde fırça adı verilen bir parçanın olup olmamasıdır. Fırçasız motorlar, daha verimli ve daha az bakım gerektiren bir seçenek olmasına rağmen redüktörlü motorlarla ilgisi yoktur. - Servo motorlar, hassas pozisyon kontrolü sağlamak için kullanılırken, enkoderli motorlar da dönme hareketini ve konumunu izlemek için kullanılır. Ancak, her ikisi de redüktörlü motorlarla aynı kategoride değildir. - Redüktörlü motorlar, düşük devir hızında yüksek tork sağlamak için kullanılır ve bu özellikleri sayesinde çeşitli endüstriyel ve otomasyon uygulamalarında tercih edilirler.

Cevap anahtarı: D) Servo motor. Hareket kontrolü yapılabilen motor çeşitlerinden biri servo motordur. Servo motorlar, dönüş yönü, mekaniksel konum, hız ve ivme gibi parametrelerin kontrol edilebildiği motorlardır. Bu özellikler, servo motorların hassas hareket kontrolü gerektiren uygulamalarda sıkça kullanılmasını sağlar. Servo motorlar genellikle geri besleme sistemleriyle birlikte kullanılır ve önceden belirlenen bir hedef konum veya hareket profili doğrultusunda çalışabilirler. Diğer seçenekler olan fırçasız motor, step motor, enkoderli motor ve redüktörlü motorlar da farklı özelliklere sahip olmasına rağmen servo motorlar kadar geniş hareket kontrolü sağlayamazlar.

Bu sorunun cevap anahtarı D) I2C olmalıdır. I2C (Inter-Integrated Circuit), mikrodenetleyici kartların haberleşmesi için kullanılan standart bir seri haberleşme protokolüdür. - USB (Universal Serial Bus), bilgisayarlar ve diğer cihazlar arasında veri iletimi sağlayan bir haberleşme standardıdır, ancak mikrodenetleyici kartların haberleşmesi için genellikle tercih edilen bir protokol değildir. - UART (Universal Asynchronous Receiver-Transmitter), seri haberleşme protokollerinden biridir ve mikrodenetleyici kartlar arasında veri iletimini sağlar. Ancak, bu soruda belirtilen standart protokollerden biri olarak geçmemektedir. - Seri haberleşme, verilerin ardışık olarak iletilmesini sağlayan bir iletişim yöntemidir, ancak belirli bir protokolü ifade etmez. - I2C (Inter-Integrated Circuit), mikrodenetleyici kartların haberleşmesi için sıklıkla kullanılan bir seri haberleşme protokolüdür. Birden fazla cihazın tek bir veri yolunu paylaşarak iletişim kurmasını sağlar. - Paralel haberleşme, birden fazla veri bitinin aynı anda iletilmesini sağlayan bir iletişim yöntemidir, ancak mikrodenetleyici kartların haberleşmesi için genellikle tercih edilen bir protokol değildir.

Bu sorunun doğru cevabı B) GUI (Grafiksel Kullanıcı Arayüzü) olacaktır. Mikrodenetleyiciler, genellikle küçük boyutları ve sınırlı kaynakları nedeniyle grafiksel kullanıcı arayüzlerini desteklemezler. Mikrodenetleyicilerde, I/O (Giriş/Çıkış), ROM (Sadece Okunabilir Bellek), RAM (Rastgele Erişimli Bellek) ve SPI (Seri Periferik Arayüz) gibi bileşenler bulunabilir. Mikrodenetleyicilerin temel işlevi, düşük seviyeli kontrol ve veri işleme sağlamaktır. GUI gibi görsel arayüz bileşenleri daha çok bilgisayar sistemlerinde veya daha gelişmiş mikroişlemcilerde bulunur.

Doğru cevap C) Mikroprogramlayıcı kart olmalıdır. Mikroprogramlayıcı kartlar, mekanik, elektromekanik ve elektronik sistemlerin veya robotların kontrolü için kullanılan, üzerinde mikrodenetleyicilerin bulunduğu ve programlamaya uygun bir karttır. Bu kartlar, mikrodenetleyici üzerinde çalışacak programları oluşturmak, yüklemek ve yönetmek için kullanılır.

doğru cevap D) Mikrodenetleyici kart olacaktır. Mikrodenetleyici kartlar, robotikte kullanılan kartların özelliklerini geliştirmek, yeni fonksiyon ve özellikler kazandırmak veya kolayca diğer kart yapıdaki bileşenleri eklemek için kullanılır. Bu kartlar, mikrodenetleyici çipi ve çeşitli giriş/çıkış bağlantılarına sahip olup, doğrudan mevcut kartın üzerine takılabilirler. Geliştirme kitleri ise genellikle bir mikrodenetleyici kartı, programlama araçlarını ve diğer ek bileşenleri içeren daha geniş bir paketi ifade eder.

Bu sorunun cevap anahtarı A) Diğer şıkların hepsi yanlıştır şeklindedir. For() döngüsü, başlangıç değeri, bitiş değeri ve artış miktarı belirtilerek belirli bir sayıda tekrarlanması gereken işlerin yapılmasında kullanılır. Şart koşul komutu olarak kullanılmaz ve bir şarta bağlı olarak tekrarlanması gereken işlerin yerine getirilmesinde de kullanılmaz.

Doğru cevap B) 0 - 255 şeklindedir. analogWrite() komutuyla Arduino'da PWM (Pulse Width Modulation) çıkışı oluşturulurken, değer 0 ile 255 arasında olmalıdır. Bu aralık, çıkış sinyalinin yüzdesel bir düzeyini temsil eder, 0 en düşük seviyeyi, 255 ise en yüksek seviyeyi ifade eder. Yani, analogWrite(pin, değer) komutuna gönderilen değer 0 ile 255 arasında olmalıdır. Bu, çıkış sinyalinin genişlik modülasyonunu belirler ve LED'lerin parlaklık kontrolü gibi uygulamalarda kullanılır. Kazanım: analogWrite() komutuna gönderilen değer 0 ile 255 arasında olmalıdır ve PWM çıkışının seviyesini belirler.